توافق هستهای میان ایران و ۱+۵، توافقی بین ۶ کشور با جمهوری اسلامی ایران است، مذاکراتی که بر سر توافق انجام شد، با حضور نمایندگان و وزرای خارجه ۶ کشور آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان و در مقابل تیم هستهای ایران بود.
پر واضح است که اعتبار توافق هستهای به پایبندی تک تک کشورهای عضو گروه ۱+۵ است، بدعهدی و خروج هر یک از کشورهای ۱+۵، اعتبار توافق هستهای را ساقط میکند و اجرای آن را با اختلال روبهرو میسازد.
تفاوتی هم ندارد که کدام یک از کشورهای عضو گروه ۱+۵، توافق هستهای را نقض کند یا از آن بیرون برود، مهم این است که هر شش کشور عضو آن، باید براساس مفاد توافق هستهای به اجرای آن تا آخر پایبند باشند و تعهد خود را به آن اثبات کنند، در غیر این صورت جمهوری اسلامی ایران این حق را خواهد داشت که با نقض تعهد یا خروج هر یک از کشورها از برجام، اقدام متقابل انجام دهد.
آمریکاییها در توافق هستهای پس از پایان دولت اوباما و آغاز دولت ترامپ در این کشور، همواره این توافق را یک پیمان یک طرفه! به نفع ایران قلمداد کرده و آن را به زیان آمریکا دانستهاند و خواهان اصلاح آن یا خروج از برجام شدهاند.
چنین سیاستی اگر از سوی دیگر کشورهای عضو ۱+۵ هم اتخاذ میشد، سیاست رفتاری جمهوری اسلامی ایران اعلام پایبندی همه کشورهای طرف مقابل به توافق هستهای تا پایان برجام میبود، چراکه، همه آن ۶ کشور یک طرف ماجرا هستند و جمهوری اسلامی ایران طرف دیگر آن، ضمن اینکه توافق هستهای در شورای امنیت سازمان ملل هم به تصویب رسیده است.
اینکه از سوی آمریکاییها گفته میشود توافق هستهای در دولت پیشین آمریکا (باراک اوباما) به امضا رسیده و دولت جدید این کشور هیچ تعهدی به توافقات دولت پیشین ندارد، حرفی بیمنطق و غیراصولی است، چراکه در این صورت، هر دولتی در هر کشوری که روی کار بیاید اگر چنین اعتقادی داشته باشد، این حق را به خود میدهد که توافقات پیشین را زیر پا گذاشته و اجرا نکند، در چنین شرایطی مناسبات و روابط بینالملل مختل شده و حتی به تنشهای خطرناک نیز خواهد رسید.
اگر استدلال دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا پذیرفته باشد، چنین شرایطی برای جمهوری اسلامی ایران هم صادق است، با پایان کار دولت تدبیر و امید، با روی کارآمدن دولت تازه در ایران، این حق برای این دولت محفوظ است که هر کاری که دولت قبل انجام داده است، انجام تدهد و تعهدی نسبت به آن نداشته باشد.
اینکه آقای روحانی رئیسجمهور محترم در جلسه هفته گذشته هیأت دولت در پاسخ به اظهارات ترامپ درباره تعهد به تصمیمات دولت اوباما میگوید، «واقعاً شرمآور است که استدلال یک دولت این باشد که با هر کاری که دولت قبل انجام داده مخالفت کند» درست است.
البته باید به این نکته هم توجه داشت که تعهدی که دولت اوباما بر سر برجام داده است، تعهدی از سوی دولت او نیست، بلکه تعهد حاکمیت آمریکا است به ویژه اینکه این تعهد به عنوان یک توافق بینالمللی در سازمان ملل متحد ثبت شده است. تعهد آمریکا در برجام توافق شخص یک رئیسجمهور نیست، تعهد یک کشور است و با پایان دولت در این کشور غیرقابل نقض است. اینکه تا پیش از این گفته میشد توافق هستهای را بدون آمریکا و با اروپا ادامه میدهیم هم، یک اشتباه بود، برخی از زمانی که آمریکا ساز مخالفت خود را علیه برجام کوک کرد، بر این اعتقاد بودند که میتوان توافق هستهای را بدون آمریکا ادامه داد، تحلیلگران و رسانههای منتقد اما، چنین سیاستی را رد کردند و در تحلیلها و اظهار نظرات خود میگفتند که خروج هر یک از کشورهای عضو گروه ۱+۵ از برجام، آن را از اعتبار ساقط میکند و این تحلیل و انتقاد اکنون با توجه دولت و اعضای تیم هستهای روبرو شده است.
اکنون ۵ کشور عضو گروه ۱+۵ که خواهان ماندگاری برجام هستند، وظیفه دارند آمریکا را وادار به ماندن در آن کنند، مسئولین این کشورها بارها و با صراحت اعلام کردهاند که پایبند به توافق هستهای هستند، اما باید به این باور نیز برسند که یا پایبندی هر ۶ کشور عضو یا پایان برجام و این راهبرد هم اکنون از سوی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک اقدام لازم باید دنبال شود و کوتاه آمدن از این سیاست، آمریکا را وقیحتر خواهد کرد.
اکنون زمان موضعگیریهای قاطع و تند علیه سیاستهای ضد ایرانی آمریکا است، خوشبختانه اقدامات ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران، وفاق و همدلی داخلی را بسیار افزایش داده و نمود آن هم در حمایت قاطع از سپاه پاسداران در مقابل طرح قرار دادن نام سپاه در فهرست تروریستی آمریکا است.
سرلشکر جعفری موضع قاطع و بجایی در قبال این اقدام احتمالی آمریکا نشان داد که در داخل کشور با حمایت همهجانبه روبهرو شد، به ویژه دولت، رئیسجمهور و وزیر خارجه از سخنان و مواضع فرمانده کل سپاه حمایت کردند.
ترامپ رئیسجمهور آمریکا هر تصمیمی درباره برجام بگیرد، خواه از آن خارج شود خواه باقی بماند، هیچ تغییری در مواضع جمهوری اسلامی ایران علیه دشمنیهای آمریکا ایجاد نخواهد کرد، ایران واهمهای از خروج آمریکا از برجام ندارد.
نویسنده: محمد صفری