پیش از آغاز مذاکرات هستهای در دولت تدبیر و امید، حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی، توصیهها، راهکارها و هشدارهای لازم را در جریان مذاکرات ایران و ۱+۵ دادند.
بازخوانی همه سخنان رهبر معظم انقلاب درباره مذاکرات هستهای همگان را به این نتیجه میرساند که، پیشبینیهای ایشان از آینده و سرانجام برجام دقیق و روشن بوده است، اگر دست اندرکاران تیم هستهای و دولت محترم به طور کامل یا حتی اندکی به آن توصیهها، راهکارها و هشدارها عمل میکردند، آیا اکنون شاهد چنین رفتارهایی از سوی آمریکا بودیم؟
در این که، چه برجام به دست میآید چه نه، آمریکا به دشمنیهای خود علیه جمهوری اسلامی ایران پایان نمیداد، بلکه به آنها میافزود، تردیدی نیست، اما اگر مذاکراتی در کار نبود که به چنین توافق نامناسبی برسد، شرایط برای جمهوری اسلامی ایران مناسبتر میبود، چراکه تعهدی به نام برجام نبود که علیرغم اجرای کامل آن از سوی ایران، اما نفع حاصل از آن به کشورمان نرسد.
سیاست آمریکا براساس پایبندی ایران به برجام را تایید نمیکنیم اما از توافق هستهای هم خارج نمیشویم»، یک رفتار موذیانه و البته زیرکانهای است که رئیسجمهور آمریکا در پیش گرفته است.
ترامپ، هم خود را پایبند ظاهری توافق هستهای نشان میدهد و هم ایران را متهم به عدم پایبندی به تعهدات خود میکند، در حالی که مرجع تأیید پایبندی ایران آژانس بینالمللی انرژی اتمی است نه آمریکا.
در خلال مذاکرات هستهای، منتقدین، رسانههایی که نسبت به مذاکرات انتقاد داشته و اکنون هم دارند، تحلیلگران و شخصیتهای سیاسی بسیاری به نگارش تحلیل و سخنرانی درباره مذاکرات، آینده آن و نتایج حاصله پرداختند، که البته با بیمهری از سوی دولت محترم و اعضای تیم هستهای روبرو شدند و وصلههایی هم به آنها زده شد. کاسبان تحریم یکی از آن وصلهها بود.
شاید بهتر است بگوییم، اعضای محترم تیم هستهای و دولت تدبیر و امید، در جریان مذاکرات، مو میدیدند و منتقدین پیچش مو»، افکار عمومی شاهد است که انتقادکنندگان از مذاکرات هستهای همواره بر این موضوع تأکید داشتند و هشدار میدادند که آمریکا غیرقابل اعتماد است و اگر هم دولت وقت ایالات متحده پایبندی خود را به توافق نشان دهد، چه تضمینی وجود خواهد داشت که دولت بعدی آمریکا به آن قرارداد پایبند باشد؟ اکنون شاهد همین اتفاق هستیم.
همزمان با برگزاری مذاکرات هستهای، رهبر معظم انقلاب اسلامی به دولت توصیه کردند که از نظرات و دیدگاههای منتقدین بهره ببرد، حتی ایشان فرمودند که اعضای تیم هستهای منتقدین را جمع کنند و جلساتی با آنها داشته باشند، شاید منتقدین نکاتی را میبینند که تیم هستهای از آنها بیاطلاع و بیخبر باشد.
اما چنین اتفاقی نیفتاد و اکنون هم شاید برای چنین اقدامی دیر شده و کار از کار گذشته باشد، اما تنشهای پس از توافق همچنان ادامه دارد و در این میان، منتقدین مذاکرات هستهای با آمریکا، حرفها و تحلیلهای خاص خود را دارند، که شاید بتواند اندکی از تبعات اقدامات آمریکا را علیه جمهوری اسلامی ایران پاسخ دهد.
متأسفانه در سالهایی که دولت مشغول مذاکره هستهای با آمریکا بود، تعامل با منتقدین وجود نداشت، در کنار آن تعامل با موافقین مذاکرات هستهای و انجام مصاحبههای رسانهای با روزنامهها و خبرگزاریهای همسو، بیشتر به چشم میخورد.
حضرت علی(ع) درباره تملق، چاپلوسی و تعریف و تمجیدهای بیاساس هشدار میدهند و در مقابل، منتقد و انتقادکنندهای که دلسوزانه سعی دارد با انتقاد خود ضعف مسئولی را یادآور شده و از بروز تبعات بعدی آن جلوگیری کند ارج مینهند. با این اوصاف آیا به صلاح نبود که دولت محترم و اعضای تیم هستهای اندکی به انتقادات مطرح شده در جریان مذاکرات هستهای توجه میکردند؟
اکنون، آن دوران به پایان رسیده و دوره تازهای آغاز شده است که نیازمند تعامل بیشتر میان دولت و منتقدین است، منتقدین مذاکرات باز هم انتقادات خود را از بدفرجامی برجام دارند و در این میان در تحلیلها و اظهار نظرات خود راهکارهایی ارائه میدهند، آیا با توجه به شرایطی که از سوی آمریکا برای توافق هستهای ایجاد شده، به نشست و گفتوگو میان تیم هستهای و منتقدین نیاز نیست؟ شاید از دل این گفتوگوها و نشستها که احتمال دارد به بحث و مجادله هم کشیده شود، که نه تنها ایرادی ندارد بلکه میتواند تأثیرگذار هم باشد، مطالبی به دست آید که بتوان از آنها بهره برد. چرا دولت و تیم هستهای خود را از این فرصت محروم ساخته است؟!
نویسنده: محمد صفری