تنشها میان ترکیه و اتحادیه اروپا این روزها ابعاد تازهای گرفته است که محور آن را نیز حفاری ترکیه در سواحل قبرس عنوان شده است. ترکیه در حالی بر اجرای این طرح تاکید دارد که اروپاییها خواستار توقف این اقدام شدهاند چنانکه نمایندگان کشورهای اروپا در بروکسل پیش نویس طرحی را تهیه کردهاند که از احتمال تحریم ترکیه به دنبال اعزام ناوهای حفاری به منظور استخراج نفت و گاز در سواحل قبرس حکایت دارد. اتحادیه اروپا تصمیم دارد به دلیل استخراج غیرقانونی نفت و گاز در سواحل قبرس ترکیه را تحریم کند. اتحادیه اروپا تصمیم گرفته تا مذاکرات سطح بالا با آنکارا در خصوص توافقنامه ترانزیت هوایی را و همچنین کمک مالی به ترکیه را بر سر آنچه استخراج غیرقانونی نفت و گاز در سواحل قبرس خوانده، متوقف کند.
این پیشنویس میافزاید، «شورای اروپا، از پیشنهاد کمیسیون اروپایی برای کاهش کمکهای این اتحادیه به ترکیه پیش از الحاق به این بلوک، برای سال ۲۰۲۰ میلادی، حمایت میکند و نیز از بانک سرمایهگذاری اروپایی میخواهد تا در وامهای خود به ترکیه، تجدید نظرکند.» این اقدام اروپا در حالی صورت میگیرد که آنکارا پیش از این انتقاد اروپا و یونان مبنی بر اینکه ترکیه به صورت غیر قانونی در حال استخراج نفت و گاز در سواحل قبرس است را رد کرد.
حال این سوال مطرح میشود که چرا کشورهای غربی چنین مواضعی علیه ترکیه گرفته و به دنبال تحریم این کشور نیز رفتهاند؟ بخشی از این اقدام را میتوان در چارچوب اساسنامه اتحادیه اروپا دانست که متعهد به حمایت از منافع اعضا است و لذا اقدام علیه ترکیه را برابر با حمایت از قبرس دانسته و آن را امری مجاز میداند. نکته دیگر آنکه برخی کشورهای غربی از جمله انگلیس و فرانسه نگاه ویژهای به منابع نفت و گاز از جمله در حوزه قبرس دارند و گزارشهایی نیز از فعالیت صهیونیستها در این حوزه منتشر شده است. عقب راندن ترکیه را میتوان برگرفته از منافع این بازیگران دانست هر چند که ادعای حمایت از قبرس سر میدهند.
نکته مهم دیگری که باید مورد توجه باشد نوع تعاملات میان ترکیه و اروپاست. اروپاییها به شدت از وضعیت حقوق بشر در ترکیه ابراز نگرانی میکنند و خواستار تغییراتی بر اساس خواست اروپا هستند در حالی که آنکارا این اقدامات را نوعی باجخواهی میداند. در همین حال ترکیه همواره اروپا را به کم کاری در امور پناه جویان متهم میسازد چنانکه این کشورها تاکنون از اجرای تعهد ۲۰ میلیارد دلاری به ترکیه در ازای نگهداری پناهجویان خودداری کرده است.
با توجه به آنچه ذکر شد می توان گفت که رویکرد تقابلی اروپا با ترکیه بیش از آنکه برگرفته از حمایت اتحادیه از قبرس باشد ناشی از تنشهای قدیمی میان طرفین است که اکنون ابعاد تازهای گرفته است. رفتاری که البته برخی از بزرگان اروپات همچون انگلیس و فرانسه در ورای آن اهدافی شخصی را نیز دنبال میکنند که همانان دور سازی رقبا از مناطق نفت خیز و گسترش دامنه نفوذ در این مناطق است.
نویسنده: فرامرز اصغری