مارک اسپر وزیر دفاع آمریکا در ریاض با «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی دیدار و گفتوگو کرد. حال این سوال مطرح است که اهداف این سفر چه بوده و اسپر چرا در شرایط کنونی راهی ریاض شده است؟ آنچه از سوی مقامات دو کشور عنوان شده آن است که مسائل امنیتی مشترک و شرایط منطقه و همکاریهای واشنگتن و ریاض در خصوص آن از مهمترین مسائل طرح شده در این دیدار صورت گرفته است. هر چند که این امور می تواند از اهداف این سفر باشد اما روند تحولات منطقه نکات قابل توجهی دیگری را نیز آشکار می سازد. نخست نوع رفتارها و مواضع ترامپ در قبال عربستان است چنانکه وی بار دیگر عربستان را کشوری دانسته که تنها دارای پول است و باید هزینه تامین امنیتش را پرداخت کند. با توجه به چنین مواضعی میتوان گفت که اسپر ماموریت دارد تا در این سفر به قولی چک هزینه کردهای آمریکا برای امنیت سعودی را نقد نماید. دوم آنکه به رغم تمام حمایتهای غرب، عملا سعودی نتوانسته دستاوردی در جنگ یمن داشته باشد و با شکستهای سنگینی مواجه شده است. بسیاری از ناظران سیاسی بر این عقیدهاند که آمریکا و کشورهای اروپایی برآنند تا با اعمال فشار بر سعودی به این جنگ پایان دهند تا بیش از این با حقارت شکست در برابر اراده ملت یمن و نیز رسواییهای حقوق بشری در عرصه جهانی مواجه نشوند. آمریکا ضمن تاکید بر حمایت از سعودی به دنبال راهی برای فرار از بحران یمن است و سفر اسپر را میتوان در این چارچوب ارزیابی کرد. سوم آنکه تحولات سوریه از جمله خیانت آمریکا به کردها بار دیگر غیر قابل اعتماد بودن آمریکا را به متحدانش نشان داده است. بر این اساس میتوان گفت که سفر اسپر نوعی اطمینان دادن به سعودی مبنی بر ادامه حمایت آمریکا از این رژیم است و میتوان آن را اقدامی برای توجیه خیانت آمریکا به کردها در سوریه دانست البته نباید از نظر دور داشت که تقارن این سفر با بحرانهای خیابانی در عراق و لبنان میتوان هماهنگ سازی برنامهها برای ادامه بحرانسازی در این کشورها دانست.
چهارم آنکه سفر اسپر پس از سفر پوتین رئیس جمهور روسیه به عربستان صورت می گیرد. سفری که توافقات اقتصادی متعددی میان طرفین امضا شد. با توجه به رقابت آمریکا و روسیه در منطقه میتوان گفت که اسپر به دنبال تاثیرگذاری بر توافقات روسیه و سعودی است تا همچنان نقش برتر آمریکا در سرکیسه کردن کشورهای عربی از جمله عربستان را حفظ نماید. به هر تقدیر میتوان گفت آنچه در این سفر روی داده برگرفته از استمرار باج خواهیهای آمریکا از سعودی بوده که البته هراس دو کشور از شکستهای گسترده در یمن و سوریه را نیز باید به آن افزود که وضعیت بحرانی برای آینده فعالیتهای آنها در منطقه به همراه داشته است.
نویسنده: فرامرز اصغری