مردم عراق دیروز تظاهراتی میلیونی را برگزار کردند که طی سالهای اخیر مشابه آن صورت نداده بودند. نکته مهم آن است که محور این تظاهرات اخراج نیروهای آمریکایی و لغو تمام توافقات امنیتی با این کشور بوده است. حال این سوال مطرح است که ریشه این تظاهرات چیست و چرا چنین مطالبهای از سوی مردم عراق صورت گرفته است.؟
نگاهی بر تحولات عراق از سال ۲۰۰۳ یعنی از زمان اشغال عراق تا به امروز نشان میدهد که آمریکاییها با ادعای کمک به امنیت و ثبات و نیز حمایت از بازسازی و توسعه اقتصادی و سیاسی عراق به حضور نظامی در این کشور ادامه دادهاند. این ادعا در حالی مطرح شده که طی این سالها عملا آمریکاییها کارکردی در تحقق وعدههای خود نداشتهاند و چنانکه ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده، نگاه واشتگتن به نفت عراق بوده است. نتیجه این اشغالگری نیز سختتر شدن شرایط اقتصادی و نیز نابسامانیهای امنیتی و سیاسی در عراق بوده چنانکه اعتراضهای مردمی طی ماههای اخیر نیز ریشه در همین نابسامانیهای دارد. نکته بسیار مهم آنکه وعده تحقق امنیت اصلیترین مولفه برای تحمل رفتارها و عدم تعهد پذیری آمریکا برای عراقیها بوده است حال آنکه اقدام تروریسم دولتی آمریکا در ترور سردار قاسم سلیمانی و نیز ابو مهدی المهندس نایب رئیس حشدالشعبی و همرزمانشان که پیشگام مبارزه با تروریسم بودند، تردید مردم عراق مبنی بر محور تروریسم بودن آمریکا را به یقین مبدل نمود. لذا میتوان گفت که ریشه حرکت کنونی مردم عراق را آگاهی و بصیرت مردم در باب پیامدهای اشغالگری آمریکا تشکیل میدهد که اخراج آمریکا را رسیدن به ثبات و امنیت و استقلال و راهکار اصلی حل بحرانهای سیاسی و اقتصادی کشورشان میدانند. حال این سوال مطرح است که این تظاهرات چه پیامدهایی میتواند به همراه داشته باشد؟ نخست مسئله آن است که دولت و پارلمان عراق در هفتههای اخیر طرح خروج آمریکا را تصویب کردهاند که البته واشنگتن نیز با ایجاد بحرانهای امنیتی، ایجاد آشوبهای خیابانی، تشدید سیاست تحریم و تهدید به دنبال مقابله با آن است. این تظاهرات میلیونی میتواند برتری دولت عراق در برابر فشارهای آمریکا را رقم زند. دوم آنکه این تظاهرات هشداری آرام به آمریکا برای تحقق خروج است که میتوان آن را پیش زمینه مقابله مسلحانه دانست چنانکه گروههای قاومتی از جمله مقتدی صدر و حشدالشعبی به آمریکا درباره اقدام مسلحانه برای اخراج نیروهای آمریکا هشدار دادهاند. سوم آنکه این تظاهرات میتواند آغازگر دومینوی اخراج نیروهای آمریکایی از غرب آسیا باشد. این حرکت بیداری ملتهای منطقه را علیه حضور پایگاههای آمریکایی به همراه دارد در حالی که تظاهرات میلیونی ضد آمریکایی ابعاد دیگری از تزلزل شدید جایگاه آمریکا در جهان را آشکار خواهد ساخت که تقویت دشمنان سلطه گری آمریکا و بیاعتمادی بیشتر دوستان این کشور را به همراه دارد. در اصل این حرکت مردم عراق میتواند بیداری اسلامی جدیدی را در عرصه منطقه و جهان با محوریت اخراج آمریکا به همراه داشته باشد و میتوان گفت که هراس از همین بیداری است که آمریکا را به تکاپو واداشته تا به اهمیت زدایی و به حاشیه راندن تظاهرات میلیونی دیروز مردم عراق بپردازد.
نویسنده: قاسم غفوری