عمران خان نخستوزیر پاکستان روز پنجشنبه وارد دوحه شد و در دیوان امیری با «تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر دیدار کرد. این دومین سفر وی در یک سال گذشته به قطر است.امیر قطر نیز ژوئن ۲۰۱۹ به پاکستان سفر کرد و طی آن متعهد شد که ۳ میلیارد دلار به پاکستان کمک نماید. در همین حال چند روز پیش صفر بن مبارک سفیر قطر در اسلامآباد، ضمن دیدار با شاهمحمودقریشی وزیر امور خارجه پاکستان از وی برای شرکت در مراسم امضای قرارداد صلح بین طالبان و آمریکا که ۲۹ فوریه انجام خواهد شد، دعوت کرد. حال این سوال مطرح میشود که دو کشور چه اهدافی را در ورای این دیدارها و گسترش روابط پیگیری میکنند؟
در باب اهداف قطر بخشی از این رویکرد در قالب تعاملات دو جانبه از جمله در حوزه اقتصادی است از یک سو قطر به دنبال تامین نیازهای انرژی پاکستان است و از سوی دیگر تامین نیازهای کشاورزی و غذایی خود را از این کشور مورد توجه دارد. در همین حال قطر حضور در پاکستان را مولفهای برای مقابله با عربستان مداند و نوعی رقابت میان دو کشور برای توسعه نفوذ در اسلام آباد وجود دارد. نکته مهم دیگر آنکه قطر به دنبال ایفای نقش در قالب میانجی برای حل بحران افغانستان که برگزاری نشستهای صلح افغانستان میان طالبان و آمریکا نمودی از آن است. قطر میداند که بدون نقش آفرینی پاکستان نمیتوان دستاورد چندانی در این عرصه داشته باشد لذا تلاش دارد با نزدیکی با اسلام آباد از ظرفیتهای آن برای بازیگری موفق در صلح افغانستان بهره گیرد. در این میان پاکستان نیز از رویکرد به قطر اهداف متعددی را دنبال میکند که بخشی از آن نیز اهداف اقتصادی است و تامین نیازهای انرژی. در همین حال پاکستان میداند که نیازمند حرکت بر لبه تیغ میان قطر و عربستان است و لذا با ایجاد تعامل و بالانش در مناسباتش با این دو کشور تلاش دارد تا مانع از رویکرد خصمانه یکی از آنها علیه خود شود. در این میان پاکستان وجود هر کشوری از جمله در اردوگاه خود را مولفهای برای مقابله با هند می داند و سعی میکند تا این تعاملات استمرار داشته باشد بویژه اینکه اخیرا ترامپ رئیس جمهور آمریکا با سفر به هند به حمایت از دهلی نو از جمله در حوزه کشمیر پرداخته که برای پاکستان تهدید قلمداد میشود.
در جمع بندی نهایی از آنچه ذکر شد میتوان گفت که سفر عمران خان به هند برگرفته از نیاز دو کشور برای توسعه روابط است که بخش عمده ای از آن را اهداف اقتصادی و ایفای نقش در معادلات منطقهای از جمله صلح افغانستان تشکیل میدهد.
نویسنده: علی تتماج