در جریان تصادف خونین اتوبوس دانشآموزان هرمزگانی سؤالاتی همچون ضرورت سفرهای بروناستانی دانشآموزی، جایگزینی قطار بهجای اتوبوس در اردوها و چرایی حرکت اتوبوس حامل دانشآموزان در شب مطرح است که باید پاسخ روشنی به آنها داد.
حادثه تلخ تصادف اتوبوس دختران دانشآموز هرمزگانی که برای اردوی ملی به شیراز میرفتند با جان باختن ۷ دانشآموز، یک مربی و دو قطع عضو بار دیگر ایران را سیاهپوش کرد، هرچند این نخستینباری نیست که آموزشوپرورش شاهد تصادف خونین اردوهای دانشآموزی است.
یک دهه اخیر وقوع حادثه در اردوهای دانشآموزی کم نبود از جان باختن ۲۶ دانشآموز بروجنی در سال ۹۱ تا حادثهای که در چند روز اخیر منجر به جان باختن ۷ دانشآموز هرمزگانی شد و گویی دیگر عادت کردهایم هر دو، سه سال یکبار خبر واژگونی اتوبوس دانشآموزان را بشنویم.
دستورالعمل فعلی اردوهای دانشآموزی مربوط به سال ۸۹ است که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و امضای وزیر وقت آموزشوپرورش ابلاغ شد و هماکنون در بحث اردوهای دانشآموزی مبنای عمل است.
در بخشی از بندهای این دستورالعمل آمده است: وسیله نقلیه مورد استفاده در اردوی دانشآموزی باید سالم و مناسب باشد. وسیله باید الزاماً از وسایل نقلیه اداری موجود یا شرکتهای مسافربری باسابقه تأمین شود. رعایت ظرفیت قانونی وسیله نقلیه الزامی است. حرکت وسیله نقلیه حامل دانشآموزان در شب با رعایت ضوابط و مقررات راهنمایی و رانندگی و امور ایمنی درجشده در دستورالعمل بلامانع است. بهلحاظ برخورداری از ایمنی بیشتر در صورت دسترسی به وسایل نقلیه ریلی استفاده از قطار در اولویت است.
اگرچه در دستورالعمل نکات لازم برای حفظ ایمنی در نظر گرفته شده است اما هنوز هم با کاستیهایی مواجه است بهعنوان مثال باید با توجه به نیازهای روز مجدداً بازنگری میشد یا اجازه حرکت در شب به اتوبوس حامل دانشآموزان با توجه به حادثهخیز بودن برخی جادههای کشور داده نشود.
براساس این دستورالعمل راننده باید توانایی و سلامت جسمی و شرایط اخلاقی و روحی مناسب را داشته باشد و رعایت مقررات قانونی و سرعت مجاز در حرکت ضروری است، اما مدیران مدارس در بحث انتخاب وسیله نقلیه و راننده تا چهاندازه اختیار دارند و تا چهاندازه بندهای دستورالعمل مورد توجه قرار میگیرد؟
در شرایطی که طبق گفتههای سردار تقی مهری رئیس پلیس راهور نیروی انتظامی براساس آمارهای رسمی روزانه ۴۲.۵ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست میدهند یعنی میتوان اینطور مقایسه کرد که هر هفته بهتعداد جانباختگان سقوط یک هواپیمای بوئینگ با ۳۰۰ مسافر، در جادهها تلفات داریم، چگونه به اتوبوس حامل دانشآموزان در ساعت ۱۱ شب اجازه حرکت میدهند؟ همچنین طبق بررسیهای پلیس عدمتوجه به جلوی ناشی از خستگی و خوابآلودگی راننده باعث بروز این حادثه شده است.
در حالی که چرایی حرکت اتوبوس حامل دانشآموزان در ساعت ۱۱ شب یکی از سؤالات بیپاسخ مطرحشده است، سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش میگوید: برای شخص بنده هنوز این سؤال مطرح است که چه ضرورت داشته اتوبوس دانشآموزان هرمزگانی آن وقت شب حرکت کند و باید دلایل این بیتدبیری مشخص شود.
رضا انصاری نماینده مردم داراب در مجلس شورای اسلامی نیز معتقد است که جاده ترانزیتی شیراز - داراب - بندرعباس جادهای دوطرفه با ترافیک زیاد است که وقتی زمان حرکت به شب موکول میشود خود به خود چشم انسان خسته شده و باعث میشود که راننده در ساعت ۴ صبح این خطای وحشتناک را انجام دهد. از سوی دیگر حرکت اتوبوس در ساعت ۱۱ شب با این تعداد دانشآموز نوعی بیتدبیری است.
پس از وقوع این حادثه، آموزشوپرورش حرکت اردوهای دانشآموزی در شب را ممنوع اعلام کرد و قرار است دستورالعمل جدید اردوهای دانشآموزی برای سال تحصیلی جدید ابلاغ شود.
البته اردیبهشت امسال بود که مهدی علیاکبرزاده مدیرکل فرهنگی و هنری وزارت آموزش و پرورش از تدوین دستورالعمل جدید اردوهای دانشآموزی خبر داده بود، به نظر میرسد دستورالعمل مربوطه تدوین شده اما در جریان تغییر دولت هنوز برای ابلاغ به استانها نهایی نشده است.
برخی کارشناسان آموزشی میگویند: در دستورالعمل تدوینشده باید به جوانب مختلف توجه داشت و با توجه به ضریب خطر بالای حملونقل دانشآموزان با اتوبوس بهتر است از این وسیله در جریان اردوهای دانشآموزی به کمترین میزان استفاده کرد.
در همین رابطه سیدبابک هاشمینکو کارشناس آموزشی میگوید: پیشنهاد میکنم با عنایت به تعدد حوادث جادهای برای دانشآموزان، گروهی از متخصصان فن مأمور نوشتن آییننامه حملونقل اردویی دانشآموزان شوند. در این آییننامه از شرایط خودروی مورد استفاده در اردو و ویژگیهای راننده گرفته تا جادههای پرخطر ممنوعه برای اردوها مشخص شود. به نظر میرسد سفرهای بروناستانی شبانه باید متوقف و تا جایی که امکان دارد اردوهای بروناستانی با هواپیما یا قطار انجام شود. مسئولان اردویی نیز در اجرای آن از کوچکترین موارد این آییننامه عدول نکنند. در قرآن کریم نجات جان یک نفر مساوی با نجات یک ملت است و پرپر شدن هر یک از این عزیزان جامعهای را داغدار میکند و اعتماد عمومی را از بین میبرد.
به گزارش تسنیم، افکار عمومی جامعه منتظر شنیدن گزارش علت این حادثه هستند و سؤالات بیپاسخی همچون ضرورت برگزاری اردوهای بروناستانی دانشآموزان در شرایط فعلی جادهها آن هم با استفاده از اتوبوس، چرایی حرکت اتوبوس حامل دانشآموزان در شب، میزان نقص در دستورالعمل اجرایی اردوها و نقش خطای انسانی در بروز این حادثه مطرح است که باید به آنها پاسخ روشنی داد.
این حادثه نزدیک ساعت ۴ صبح رخ داده و همین مسئله باعث شده است برخی نمایندگان مجلس خواستار توقف سفرهای شبانه در اردوهای دانشآموزی هستند، حال باید دید آیا با تدوین دستورالعمل جدید یک بار برای همیشه پرونده سفرهای خونین دانشآموزی بسته میشود.
حادثه اتوبوس دانشآموزان هرمزگانی قابل پیشگیری بود
رئیس اداره حقوقی پلیس راهور ناجا با بیان اینکه حادثه اتوبوس دانشآموزان هرمزگانی قابل پیشگیری بوده نه «قضا و قدر»، ابراز امیدواری کرد در جلسه کمیسیون آموزش مجلس طرح و برنامه مشخصی در حوزه اردوهای دانشآموزی تدوین شود.
سرهنگ محمد ترحمی با ابراز تاثر از وقوع سانحه دلخراشی که برای دانشآموزان هرمزگانی رخ داد اظهار کرد: متاسفانه این حادثه به قمیت پرپر شدن آیندهسازان این مرز و بوم تمام شد و این در حالی است که مدتهاست زنگ خطر فاجعه تصادفات و سوانح ترافیکی در کشورمان به صدا درآمده است.
رئیس اداره حقوقی پلیس راهور ناجا با تاکید بر اینکه حادثه تصادف اتوبوس دختران دانشآموز در استان هرمزگان قابل پیشگیری بود اضافه کرد: با توجه به اینکه ترددهای جادهای در شب، ۳۰ درصد امکان تصادف و سانحه را نسبت به روز افزایش میدهد، میشد با مدیریت زمان سفر و موکول کردن سفر دانشآموزان به روز، از وقوع این سانحه پیشگیری کرد چراکه تصاویر دوربینهای پلیس از راننده اتوبوس نیز نشان میدهد که راننده علیرغم اینکه چشمانش باز است ولی کاملاً حالت خوابآلوده دارد.
ترحمی با بیان اینکه کارشناسان پلیس بیاحتیاطی ناشی از خستگی و خوابآلودگی را علت وقوع این سانحه عنوان کردهاند گفت: تحقیقات انجام شده نشان میدهد ساعت بیولوژیکی بدن برای خواب هر انسان حدود ساعت ۴ صبح است و در این ساعت حتی اگر راننده خواب هم نباشد، زمان عکسالعمل وی افزایش مییابد و عکسالعمل او نسبت به سوانح کندتر میشود. وی ادامه داد: در این حادثه نیز اتوبوس حامل دانشآموزان پس از برخورد به پایه پل و پس از ترکیدن لاستیک جلو آن دچار سانحه میشود که اگر این حادثه در روز اتفاق میافتاد قطعاً با عکس العمل سریع راننده امکان وقوع آن وجود نداشت.
رئیس اداره حقوقی پلیس راهور ناجا با تاکید بر ضرورت مدیریت زمان سفر برای اردوهای دانشآموزی افزود: باید حرکت کاروانهای دانشآموزی همچون کاروانهای راهیان نور مدیریت شود و از حرکت آنها در شب جلوگیری به عمل آید که این مهم، نیازمند تدوین قوانین و آییننامههای روشن است.
ترحمی با بیان اینکه نباید وقوع این حادثه را به قضا و قدر نسبت داد گفت: در شرایطی که میشد برنامهریزان این سفر برای حرکت کاروان دانشآموزان هرمزگانی تدبیر کنند و در صورت تدبیر از سوی مسئولان امر، پیشگیری از این سانحه امکانپذیر بود لذا نمیتوان آن را قضا و قدر تلقی کرد.
رئیس اداره حقوقی پلیس راهور ناجا در پایان خاطرنشان کرد: شواهد امر نشان میدهد که حرکت این کاروان دانشآموزی در شب هیچ ضرورت و دلیل موجهی نداشته است.