آن زمان که خبرها جسته و گریخته از پیدا شدن جاسوس در تیم مذاکرهکننده هستهای مخابره میشد، همه جا پر از تکذیبیه وزارت خارجه و دولت و حتی وزارت اطلاعات بود، حتی فردی که نامش به عنوان جاسوس برده شد توانست در مصاحبهای این موضوع را تکذیب کند، اما امروز که به گفته دادستان کل کشور موضوع جاسوسی از تیم مذاکرهکننده هستهای قطعیت یافته و ثابت شده است؛ چه کسی پاسخگوی افکار عمومی خواهد بود و چه کسی مسئولیت این اتفاق ناخرسند را برعهده میگیرد؟! چرا کسانی که پیش از این مدام تکذیب میکردند حداقل در سخنرانیها و در حاشیههای صحبتهایشان نگفتند که تکذیب و حمایت صورت گرفته از کسی که جاسوسیاش احراز شد، اشتباه بود؟! چرا عنوان نکردند که مسئول چنین اتفاقی کیست؟! شاید هنوز عدهای برایشان جا نیفتاده باشد که چرا وجود جاسوس در تیم مذاکرهکننده میتواند خطرآفرین باشد و چه تبعاتی را برایمان درپی داشته باشد بر همین اساس ابتدا اهمیت ماجرا را مرور میکنیم و بعد به سوالات پاسخ میدهیم.
مذاکرات مخفی بود
اولین نکتهای که باعث میشود به وجود جاسوس در تیم هستهای حساستر از همیشه باشیم این است که یادمان نرفته مدام تیم مذاکرهکننده از محرمانه بودن جلسات سخن میگفت و گاهی این محرمانگی به حدی بود که حتی نمایندگان مجلس نیز برای دانستن آنچه در جلسات مذاکره اتفاق افتاده بود باید گزینش میشدند. یادمان نرفته که حتی تیم مذاکرهکننده قبول نکرد که نمایندگان آنها را همراهی کنند. مدام تیم مذاکرهکننده میگفت که جزئیات مذاکره را نمیتوان فاش کرد و حتی خود شخص وزیر در برنامههای تلویزیونی بعد از انعقاد برجام درباره مفاد توضیح نمیداد و این نکته را یادآور میشد که ما نباید همه مشتمان را برای رقیب باز کنیم اما...
اما حالمان بد میشود در چنین شرایطی که مردم محرم نبودند و تلاش میشد از دستاوردهایمان حراست شود، کسی توانسته بود با این حجم حراست نفوذ کند و حتی تیم را همراهی کند و در جلسات فوق سری حاضر شود. حالمان بدتر میشود اگر کسی را پاسخگوی این اشتباه نبینیم، قبول داریم که کشف جاسوسی کار هر کسی نیست اما نمیپذیریم که مسئولان تکذیبکننده حداقل برای وجود چنین فردی در تیمشان عذرخواهی نکنند.
مسئول اقتصادی با دسترسی به ضبط مذاکرات؟!
یادمان نرفته که بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان گفت: «فردی که به اتهام جاسوسی به طور موقت دستگیر شده است، عضو تیم مذاکرهکننده هستهای نبوده و از سوی ارگانهای اقتصادی برای شرکت در برخی از مذاکرات بانکی معرفی شده است. خود ایشان مصاحبهای انجام داده است که آزاد است. این یک موضوع قضایی و امنیتی است و ما هم علاقهمند هستیم که سیستم امنیتی و قضایی کشور در این مورد هر چه زودتر حقایق را روشن کنند. ما در ابتدا که این خبر اعلام شد گفتیم که هیچ فردی از ستاد برجام جاسوس نبوده و دستگیر نشده است که همین طور هم بود. بعد معلوم شد که این فرد از سیستم بانکی بوده که گاهی در برخی از مذاکرات که بحث اقتصادی و بانکی مطرح بوده است، شرکت میکرده و با معرفی بعضی از ارگانهای اقتصادی این کار انجام شده است.»
حتی گفته شد این فرد عضو مذاکرهکنندهها نبوده و مسئولیتی اقتصادی داشته اگر اینطور است چرا در جلسات محرمانه حضور داشته و آنطور که دادستان گفت جلسات را ضبط میکرده؟ چند روز پیش بود که سخنگوی قوه قضاییه در رابطه با اینکه فیلمی از جاسوس تیم هستهای منتشر است، گفت: «دریاصفهانی جلسات هیئت ۱+۵ را مخفیانه ضبط میکرده است. حکم دریاصفهانی صادر و قطعی شده است. این فرد از جلساتی که در رابطه با مذاکرات هستهای تشکیل میشد، گزارشهای صوتی و تصویری تهیه میکرد.» خب چرا یکی درباره این تناقضات آشکار پاسخ نمیگوید؟! اگر این فرد مسئولیت اقتصادی داشته چرا همیشه همراه تیم بوده و چطور وقتی مردم محرم نبودند مسئول اقتصادی در جلسات محرمانه بوده و میتوانسته آنها را ضبط کند؟! مهم است بدانیم که وی چطور و با حمایت چه کسی توانسته است به میان تیم مشاور مذاکرهکنندگان هستهای ورود کند؟!
سخنگوی وزارت امورخارجه درخصوص محکومیت این جاسوس از اعضای تیم هستهای با تمجید از نقش وی در طول مذاکرات میگوید: «آنچه توسط سخنگوی قوه قضاییه مطرح شده متین است و در این باره اظهار نظری ندارم اما این فرد چندین دهه است برای ارگانهای جمهوری اسلامی تلاشهای بسیاری داشته و همکاریهای زیادی داشته و در برخی نشستهای کارشناسی برجام ایشان بوده و تلاشهای مثبتی داشته و گفته میشود بازگشت ۱.۷ میلیارد دلار کار ایشان بوده ولی بررسی روابط پنهان افراد کار وزارت خارجه نیست و ارگانهای دیگر باید این کار را بکنند. ایشان را یکی از ارگانها معرفی کرده بودند و بهعنوان مشاور در مقاطعی حضور داشتند در برجام و با بخش اقتصادی برجام همکاری داشتند و عضو هیئت برجام نبودند.»
اگر اینطور است چرا در لحظه انتشار اخبار جاسوسی آن را تکذیب کردید و نگفتید باید ارگان مربوطه کار را بررسی کند؟! البته منظور شخص قاسمی نیست همه تکذیبکنندگان را میگوییم.
تابعیت دوگانه
اما نکته مهمی که وجود دارد این است که وی با وجود داشتن تابعیت دوگانه به عنوان مشاور در بانک مرکزی مشغول به کار بوده است و اگرچه در ظاهر به عنوان حافظ منافع ایران باید در مذاکرات حاضر میشده اما در عمل خبرها و اطلاعات بسیار مهمی را به طرف ۱+۵ داده است، اطلاعاتی که شاید بتوان اکنون متوجه شد چرا ایران بعضا نتواسته به نتایج دلخواه از مذاکرات هستهای دست پیدا کند. اصلا فردی با این سمت چرا یک دفعه در تیم هستهای رخنه میکند؟!
فردی که از طرف ایران به مصاف گروه ۱+۵ رفته است اما در عمل نیروی آنها بوده! یعنی در هر دوطرف میز مذاکره افرادی از جبهه دشمن وجود داشته یا برای دشمن فعالیت کردهاند. یک طرف با کروات و نام آمریکا و انگلیس و فرانسه و در طرف دیگر بدون کروات و به نام نمایندگی از دولت! برای این اتفاق چه کسی باید پاسخ افکار عمومی را بدهد که هر روز به آنها گفته میشد صبر کنید همه چیز بهتر میشود؟! چه کسی مسئول رسیدگی به مسئولیت افرادی است که چنین فردی را برای چنین جایگاه حساسی بدون شناخت دقیق انتخاب کردهاند؟!
پاسخگو کجاست؟
حالا باز هم لازم است سوالاتمان را تکرار کنیم. پاسخگوی این اتفاق وخیم چه کسی است اتفاقی که نه تنها امید یک مردم برای بهبودی اوضاع و اعتماد به تیم مذاکرهکننده را متزلزل کرده است بلکه حالا از نداشتن پاسخگو رنج میبرد. مردم فهیم ما درک میکنند که قصور و تشخیص ندادن جاسوس میتـواند عمدی نبوده باشد اما درک نمیکنند که چرا به جای توضیح این خطا و قصور عدهای همچنان به این ماجرا واکنش نشان نداده و مردم را محرم نمیدانند؟! آیا حق مردم نیست که از مسئولانشان پاسخ بخواهند؟
نویسنده: مائده شیرپور