وقتی موضوع معرفی فیلم ابد و یک روز به عنوان تکلیفی برای یکی از کتب پایه دوازدهم برای بررسی معضل اعتیاد توسط دانشآموزان رسانهای شد، نقد و نظرهای فراوانی مطرح شد. گرچه حسن ضیاالدینی مدیر کل دفتر سلامت آموزش و پرورش و مولف کتاب سلامت و بهداشت پایه دوازدهم در گفتوگویی درباره نقدها گفته است: کتاب سلامت و بهداشت پایه دوازدهم در زمینه ارتقای سلامت دانشآموزان و پیشگیری از رفتارهای پرخطر و آسیبهای اجتماعی در مدارس و کمک به توانمندسازی دانشآموزان، اولیا، مدارس، معلمان و دبیران برای ارتقای سلامت جسمی وروحی دانشآموزان برای اولینبار تالیف و منتشر شد. ورود فیلم سینمایی« ابد و یک روز» با همین رویکرد و بنابر تشخیص تیم تالیف در کتاب گنجانده شد تا دانشآموزان با ابعاد مختلف پدیده اعتیاد آشنا شوند.
طیبه ارشاد مسئول گروه سلامت و تربیت بدنی دفتر تألیف کتب ابتدایی و نظری آموزش و پرورش نیز در اینباره گفته است: هدف مؤلف این بوده دانشآموزان با دیدن این فیلم به بحث و گفتوگو درخصوص اعتیاد بپردازند، اینکه چطور اعضای خانواده درگیر اعتیاد میشوند و چه اتفاقاتی برای آنها میافتد. در این فعالیت درسی به صراحت بیان شده ما فیلم و فیلمنامه را موضوع گفتوگو قرار نخواهیم داد و تنها درباره تأثیر پدیده اعتیاد در خانواده گفتوگو میکنیم. همچنین دانشآموزان باید این نوع خانوادهها را با خانوادههای سالم مقایسه کنند.
وی معتقد است در این سن دانشآموزان دیگر به قدرت تمیز رسیدهاند و میتوانند آثار مخرب را شناسایی کنند و دربارهاش بحث کنند. ما نمیخواستیم دانشآموزان به طور مستقیم درگیر این موضوع شوند و یا با افراد معتار برخوردی داشته باشند یا به سایتهایی که ایمن نیستند مراجعه کنند. اینطور نیست که ما این فیلم را تایید یا نقد کنیم.
شهرام محمدخانی روانشناس و متخصص در حوزه اعتیاد درباره انتخاب مولفان این کتاب در گنجاندن این فیلم و توصیه به دیدن آن گفت: طبیعتا درک افراد در این سنین محدودیت دارد. نکته این است که در این فیلم منظور کلی در محتوا وجود دارد که تنها شامل اعتیاد نمیشود و چالشهای دیگری نیز مطرح است. اگر یک تیم شامل روانشناس و فیلمساز و منتقد فیلم بعد از تماشای فیلم توسط دانشآموزان آن را برایشان تحلیل کنند شاید بتوان رساندن پیام را هدفگذاری و کانالیزه کرد اما در غیر این صورت حتی ممکن است فرد در این سن پیام ضد اعتیاد هم دریافت کند یا روی قسمتهای دیگر فیلم تمرکز کند.
وی اضافه کرد: انتخاب ابزارهایی از این دست مانند فیلم برای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی نزد گروههای سنی حساس باید با دقت انتخاب شود. فیلم ابد و یک روز فیلم خوبی است اما تمرکزش روی اعتیاد نیست. فیلمهای گویاتر و رساتر در این زمینه وجود داردکه میشد با مشورت آن را پیشنهاد داد. گاهی فیلمهای چند پهلو ضد پیام عمل میکنند.
این روانشناس بیان کرد: ما در حال حاضر داریم فیلمهای اختصاصی اعتیاد را در دانشگاه استفاده میکنیم و اینکه چطور یک فرد درگیر اعتیاد میشود، تاثیر خانواده چگونه است و فرایند شکلگیری اعتیاد و تداوم و تشدید آن در فیلم بررسی میشود و این آثار برای پیشگیری از اعتیاد ساخته شدهاند. قطعا اگر در آرشیوها بگردیم و با آدمهای اهل فن مشورت کنیم نمونههایش را به دست میآوریم. ضمن اینکه این فیلمها حتما باید براساس سن و جنسیت تفکیک شوند.
محمدخانی اظهار کرد: قطعا برداشت دختران دانشآموز از این فیلم با پسران دانشآموز متفاوت است. خصوصا اینکه در این فیلم دختران بیشتر با کاراکتر دختر فیلم که قرار است عروس یک افغانستانی شود همذاتپنداری میکنند و یا به بحث فقر توجه میکنند و نابسامانی مشکلات مادر تا اینکه به اعتیاد توجه کنند. گاهی هم حتی در برخی فیلمها بچهها با خشونت و نابهنجاری همانندسازی بیشتری میکنند. خصوصا اگر شخصیتهایی نابهنجار جذاب باشند. ما نمیتوانیم در اینگونه فیلمها نتیجهگیری را به عهده مخاطب بگذاریم مگر مخاطب فرهیخته با دانش و سن کافی.
وی در انتها بیان کرد: اعتیاد با آسیبهای دیگر مرتبط است و نمیتوان آن را مجزا بررسی کرد. از این نظر سیستمهای جامعه و مسائل مالی و... همه دخیل هستند و باید یک معلم بتواند این تحلیل جامع را به دانشآموز ارائه دهد. مهر