ناظران سیاسی بر این باورند؛ گام به گام پیش رفتن برای کاهش تعهدات برجام تصمیمی درست است که از سوی سران نظام اتخاذ شده و با این کاهش تعهدات دیگر چیزی از برجام نمیماند؛ روی اروپاییها نمیتوان هیچ حسابی کرد و ارجای این گام منطبق بر اصول جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود
بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در کنفرانس خبری دیروز خود درباره جزییات گام سوم کاهش تعهدات برجام گفت: بعد از برجام با بدعهدیهایی مواجه شدیم که اوج آن خروج آمریکا از این توافق بود. نظام تصمیم گرفت توازنی را در تعهدات ایجاد کند یا طرف مقابل به تعهدات خود برگردد.
وی افزود: یکی از تعهدات ایران در برجام مربوط به بازطراحی رآکتور اراک است، دیگری مربوط به تولیدات آب سنگین است. موضوع سوم بازفرآوری سوخت مصرفشده هست. موضوع دیگر غنیسازی بهلحاظ سطح هست. موضوع بعد تحقیق توسعه هست. سه موضوع دیگر فردو، میزان ذخایر و نظارتها و دسترسیهای آژانس است.
کمالوندی ادامه داد: از این ۷ موضوع عملاً ما ۴.۵ موضوع را انجام دادهایم (کاهش تعهدات) و موضوعات باقیمانده بهلحاظ مختصر باقی مانده است.
وی گفت: تغییرات در تحقیق و توسعه رفتن بهسمت یک میلیون سو را تسهیل میکند. ما میتوانیم بر اساس تغییراتی که شکل میگیرد یک میلیون سو را هم محقق کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: درباره بندهای ۲۳ تا ۴۳ ما ۸ موضوع داریم که چهار موضوع الآن اتفاق افتاده است. بهخلاف برخی گزارشها، محدودیتی برای مسیر غنیسازی ما وجود نداشته است.
کمالوندی ابراز کرد: چهار موضوع امروز انجام شد. ماشینهای تحقیق و توسعه ما به انباشت ذخایر کمک خواهند کرد، این از دیروز انجام شد و امروز به آژانس اعلام شد. ماشین آیآر۶ هست هست که گازدهی آن شروع شده. زنجیر ۲۰تایی آیآر۴ هم شروع شده. آیآر۶ هم بهصورت زنجیره ۲۰تایی از دیروز شروع شده و گازدهی شده است.
وی گفت: ما از برجام خارج نشدهایم و بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام به ما اجازه میدهد که از تعهدات خود بکاهیم. طرف مقابل به کدامیک از تعهدات یازدهگانه خود پایبند بوده است؟ چارچوب برجام حفظ شده و باقیست. ما در حوزه همکاریهای بینالمللی هم به طرف مقابل اعتراض داریم و آنطور که باید و شاید همکاری نکردهاند. در گامهای بعدی در حوزههای فنی به انتهای کار خواهیم رسید.
کمالوندی ادامه داد: نیاز حال حاضر ما ۲۰ درصد نیست و اگر بخواهیم زمانی ۲۰ درصد تولید کنیم؛ ترجیح ما این است که یک پله پیش رویم و ذخایر ۴.۵ درصد بهاندازه کافی داشته باشیم و بعد شروع به تولید ۲۰ درصد کنیم.
آمریکا نمی تواند کدخدای جهان باشد
ابوالفضل حسنبیکی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفتوگو با سیاست روز، در خصوص توضیحات آقای کمالوندی در اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجام گفت: چارچوب برجام پیش بینی کرده که اگر یکی از اعضای ۱+۵ از برجام خارج شود، جمهوری اسلامی مجاز به کاهش تعهدات تا جایی است که حتی میتواند در صورت عدم وجود منفعت برای کشورمان، اجرای این تعهدات را به صفر رسانده و از برجام خارج شویم و سازمان ملل نیز نمیتواند تحت هیچ شرایطی تحریمهای قبل از برجام را به ما تحمیل کرده و ذیل فصل هشت برویم.
نماینده مردم دامغان در مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان اینکه در جریان کاهش تعهدات برجام دو هدف را دنبال میکنیم، عنوان کرد: نخست اینکه در چارچوب معاهدات سازمان ملل حرکت کنیم و نکته دیگر اینکه افکار عمومی در سطح بین المللی را نسبت به چهره خبیث آمریکاییها آگاه میکنیم تا به این جمع بندی برسند که آمریکاییها نمیتوانند کدخدای دنیا باشند و تک قطبی بودن جهان منتفی شده است. وی در ادامه با بیان اینکه طبق فرمایش مقام معظم رهبری، آمریکا در حال افول است تا جایی که به سمت فروپاشی اقتصادی و سیاسی آنها خواهد انجامید، اظهار داشت: مردم آمریکا نیز باید افق آینده کشور خود را با مسئولان بیلیاقت خود درک کنند.
حسن بیکی همچنین اقدامات ایران در حوزه برجام را با ظرافت و در جهت تأمین منافع ملی بر مبنای حکمت، عزت و مصلحت دانست و افزود: اروپاییها در تصمیم گیری های آینده خود متوجه خواهند شد که ضرر جبران ناپذیری را در مقطعی که با آمریکایی ها هماهنگی داشتند دیده اند و منافع ملی و موقعیت اقتصادی آنها به خطر افتاده و بیش از اینها به خطر خواهد افتاد.
وی در ادامه اقدامات ایران را هشداردهنده خواند و افزود: در برجام بندی داشتیم که طرف مذاکره مکلف است در حوزه تحقیقات ایران را حمایت کند که هیچ کشوری در این زمینه با ما همکاری نکرد به جز کشور چین که به صورت محدود وارد عرصه شد اما امروز دانشمندان جوان ایرانی بر مبنای علم روز و بومی سازی اقداماتی انجام دادهاند که به تکنولوژی تولید سانتریفیوژهای نسل ۶ و ۸ نیز دست یافتهاند که برای آمریکا و اروپا غیرقابل تصور است.
وی در ادامه با بیان اینکه اروپاییها نتوانستند ۱۱ بند تعهد شده و ۱۵ بند خواسته ایران را اجرا کنند اما جمهوری اسلامی در هیچ کجا با مشکل مواجه نشد و هم اکنون پول ما تأمین شده، نفت به فروش میرسد و حمل و نقل دریایی و هوایی انجام می شود، اذعان داشت: طبق آمار صادرات و واردات از بنادر جمهوری اسلامی بین ۷ تا ۱۲ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته که این آمارها برای آمریکا و اروپا غیرقابل تصور است از این رو اروپا به دنبال متقاعد کردن آمریکا بوده چرا که منافع خود را از طریق ایران تأمین میکنند.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان اینکه جمهوری اسلامی انتظار اضافهای از اروپاییها نداشت، خاطرنشان کرد: شرایط اروپا به شدت شکننده شده و تظاهرات و نا آرامیهای مدنی در فرانسه، دولت این کشور را با مشکل روبرو کرده همچنین شکست احزاب قدرتمند آلمان در انتخابات اخیر را شاهد هستیم و از سوی دیگر مقاومت مردم در انگلیس، دولت این کشور را فلج کرده است و سایر کشورهای اروپایی نیز با واسطه و بی واسطه در امورات اقتصادی و اقدامات اجرایی خود با مشکل مواجه شده است لذا قدرت اروپا نسبت به گذشته کاهش یافته و کاهش تعهدات برجامی ایران به این موضوع دامن خواهد زد.
با این کاهش تعهدات چیزی از برجام نخواهد ماند
رامین مهمان پرست کارشناس مسائل سیاست خارجی در خصوص توضیحات آقای کمالوندی در اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجام گفت: اجرای گام سوم نیز در راستای بیتعهدی اروپا در قبل تعهدات برجام است، برجام خاصیت خود را از دست داده چرا ایران متعهد به انجام تعهدات اما اروپا از زیر بار تعهدات شانه خالی میکند.
وی افزود: همین گام به گام پیش رفتن برای کاهش تعهدات برجام تصمیمی درست است که از سوی سران نظام اتخاذ شده است با این کاهش تعهدات دیگر چیزی از برجام نمیماند.
مهمان پرست بیان داشت: بیشتر از انتظار به اروپاییها مهلت داده شده که تاکنون از هیچ کدام از فرصتها استفاده نکردند و در کل امیدی به اروپاییها نیست این کارشناس مسائل سیاست خارجی اظهارداشت: کشورهای اروپایی توانایی اجرای برجام را ندارند چرا که توانایی مقابله و ایستادگی در برابر سیاست آمریکایی را ندارند؛ از این رو اجرای گام سوم دقیقا منطبق اصول به حق ایران محسوب میشود.
گام سوم اقدامی متقابل در برابر بدعهدی اروپاییهاست
رئیس کمیته هستهای مجلس شورای اسلامی گفت: مسئولان آمریکایی در مقابل منطق قوی ایران مبنی بر پیگیری حقوق ملتمان در برجام مستأصل شدهاند.
محمد ابراهیم رضایی در گفتوگو با تسنیم، با اشاره به اجرای گام سوم کاهش تعهدات برجامی، اظهار داشت: اجرایی کردن گام سوم از سوی ایران اقدامی متقابل در برابر بدعهدی اروپا است.
وی با بیان اینکه اروپاییها از زمانی که آمریکا از برجام خارج شد و تحریمهای جدیدی علیه کشورمان اعمال کرد، صرفاً موضعگیریهای سیاسی انجام دادهاند، افزود: کشورهای اروپایی حاضر در برجام باید پاسخ دهند، مگر میشود توافقنامه چندجانبه فقط از طرف یک کشور اجرا شود و سایر کشورهای حاضر در توافق، تنها نظارهگر باشند که اکنون از ایران انتظار دارند همچنان تعهداتش را اجرایی کند.