نیروی دریایی روسیه با یک فریگت و دو کشتی و نیروی دریایی چین با یک فروند ناوشکن در رزمایش مشترک دریایی ایران، چین و روسیه شرکت دارند.
روابط نظامی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای دوست در سالهای اخیر و پس از انتصاب سرلشکر محمد باقری به ریاست ستادکل نیروهای مسلح شاهد رشد و پیشرفتهای قابل توجهی بوده که از آن با نام «دیپلماسی دفاعی» یاد میشود.
از جمله دستاوردهای این تحرک جدید در دیپلماسی دفاعی میتوان افزایش تعداد کمیسیونهای مشترک نظامی ایران با دیگر کشورها را برشمرد به طوری که تا سه سال پیش تنها از یک کمیسیون مشترک نظامی با یک کشور دیگر برخوردار بودیم، اما در طول این سه سال تعداد کمیسیونهای مشترک ما با کشورها به عدد ۱۲ رسیده است که این یک راندمان بالا از نظر روابط نظامی و دفاعی با دیگر کشورها محسوب میشود.
اما یکی از بزرگترین دستاوردهای دیپلماسی دفاعی ایران را میتوان برگزاری رزمایش مشترک با چین و روسیه برشمرد. نخستین بار پس از سفر سرلشکر باقری به چین بود که سردار قدیر نظامیپور رئیس امور بینالملل و دیپلماسی دفاعی ستادکل نیروهای مسلح از برگزاری رزمایش مشترک دریایی ایران، چین و روسیه در منطقه دریای عمان داد.
وی بیان اینکه رزمایشها اهداف مختلفی را دنبال می کنند که خیلی اوقات تبادل تجربیات تاکتیکی و نظامی است، تاکید کرد: گاهی این رزمایش ها بار سیاسی و اهداف سیاسی دارد و نشان دهنده نوعی همگرایی بین شرکت کنندگان است. پس از اعلام اولیه خبر رزمایش در آن زمان، آذرماه امسال فرمانده نیروی دریایی ارتش در دیدار معاون امور بینالملل ارتش چین، خبر از برگزاری رزمایش مشترک ایران، چین و روسیه با عنوان «کمربند امنیت دریایی» در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۹ (ششم دیماه) خبر داد.
اما در روزهای اخیر رسانههای بینالمللی خبر از حرکت ناوگان دریایی چین و روسیه به سمت آبهای ایران برای شرکت در رزمایش دریایی مشترک دادهاند که بر این اساس نیروی دریایی روسیه با سه فروند شناور شامل یک فروند فریگت کلاس Neustrashimyy با نام «Yaroslav Mudry»، یک فروند یدککش با نام «Yevgeniy Khorov» و یک فروند تانکر سوخترسان با نام «Yel'nya» شرکت کرده است.
همچنین بر اساس اطلاعات اعلام شده، نیروی دریایی چین نیز با یک فروند ناوشکن کلاس Type ۵۲D به نام Xining (شینینگ) در این رزمایش حضور دارد.
در ادامه شناورهای روسی و چینی شرکت کننده در این رزمایش معرفی میشود.

روسیه
شناور اصلی و سرفرماندهی نیروی دریایی روسیه در رزمایش مشترک دریایی سهجانبه، فریگت Yaroslav Mudry از کلاس Neustrashimyy است که از ناوگان بالتیک نیروی دریایی روسیه در این رزمایش شرکت کرده است. برنامه ساخت این کلاس به استعداد ۷ فروند در سال ۱۹۸۶ میلادی آغاز شد، اما پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی این پروژه متوقف ماند و تنها یک فروند از آن در دهه ۹۰ میلادی در ناوگان بالتیک فعال بود تا آنکه در فوریه سال ۲۰۰۹ میلادی دومین فریگت از این کلاس با نام Yaroslav Mudry (فریگت شرکت کننده در رزمایش) در تاسیسات دریایی روسیه در کالینگراد ساخته و وارد خدمت شد.
مشخصات عمومی این فریگت شامل بیشترین وزن ۴۴۰۰ تن، طول ۱۲۹ متر، عرض ۱۵.۶ متر، آبخور ۵.۶ متر و سرعت ۳۰ گره دریایی است و همچنین به دلیل آنکه از آشیانه بالگرد برخوردار است، قابلیت حمل بالگرد (کاموف۲۷) برای مدت طولانی را نیز دارد.
فریگت Yaroslav Mudry در بُعد تسلیحاتی مجهز به ۸ پرتابگر موشک کروز ضدکشتی Kh-۳۵ است که به صورت دو سری چهارتایی در قسمت میانی بدنه نصب شده است. این کشتی جنگی برای دفاع هوایی نیز مجهز به ۴ مجموعه ۸تایی (مجموعا ۳۲ تیر) پرتابگر موشکهای پدافندی سامانه دفاعی هوایی تور است که میتواند در فاصله ۱۵ کیلومتری و ارتفاع ۶ تا ۱۰ کیلومتری با اهداف درگیر شود.
ویژگی دیگر فریگت Yaroslav Mudry قابلیت ضد زیردریایی آن است که به همین منظور یک پرتابگر راکتهای ضدزیردریایی با نام RBU۶۰۰۰ در قسمت مقابل پل فرماندهی این ناو نصب شده است. این راکتها در دو نمونه تا ۵.۵ کیلومتر برد دارند و تا عمق ۱۰۰۰ متری آب میتوانند نفوذ کنند. پرتابگرهای اژدر ۵۳۳ میلیمتری و موشکهای ضدزیردریایی از دیگر تسلیحاتی است که این فریگت میتواند حمل کند.

پرتابگرهای راکت زیردریایی، پرتابگر عمودی موشکهای پدافندی تور و توپ ۱۰۰ میلیمتری
توپ اصلی این ناو نیز یک توپ روسی ۱۰۰ میلیمتری با نام AK-۱۰۰ است و همچنین برای دفاع نقطهای در برابر موشک های کروز، مهمات هدایت شونده و ... نیز دو سامانه دفاع نزدیک «کاشتان» نیز بر فریگت Yaroslav Mudry نصب شده است که مسلسل آن میتواند تا ۱۰ هزار تیر ۳۰ میلیمتری را در دقیقه شلیک کند.
سوخترسان YELNYA دیگر شناور روسی شرکت کننده است که این کشتی نیز در سال ۱۹۶۸ ساخته شده و حدودا ۳۵۰۰ تن وزن دارد که هماکنون در ناوگان بالتیک نیروی دریایی روسیه در حال خدمت است.

چین
نیروی دریایی چین نیز با یک فروند از پیشرفتهترین ناوشکنهای خود از کلاس تایپ ۵۲D با نام Xining در این رزمایش مشترک شرکت دارد.
این ناوشکن که توسعه یافته بر مبنای کلاس تایپ ۵۲C است بدنه ای بزرگتر نسبت به این کلاس دارد و در طراحی آن تلاش شده، در کنار افزایش اندازه ناوشکن، با سطوح یکپارچه و دارای کمترین شکستگی، سطح مقطع راداری آن کاهش پیدا کند.
نام Xining (ژینینگ یا شینینگ) برگرفته از شهری تاریخی با همین نام و مرکز استان چینگهای در غرب چین است که بزرگترین شهر فلات تبت محسوب میشود. از سوی دیگر این کلاس از ناوشکنها جزو جدیدترین شناورهای نیروی دریایی چین محسوب میشود به طوریکه ناوشکن Xining در ژانویه سال ۲۰۱۷ میلادی به ناوگان شمال نیروی دریایی چین ملحق شد.
مشخصات عمومی کلاس تایپ ۵۲D شامل بیشترین وزن ۷۵۰۰ تن، طول ۱۶۱ متر، عرض ۱۷ متر و آبخور ۶ متر است. این ناوشکن همچنین به دلیل برخورداری از آشیانه، قابلیت حمل بالگرد را به صورت بلند مدت دارد. از جمله بالگردهایی که این ناوشکن قابلیت حمل آنها را دارد میتوان به بالگرد هاربین Z-۹، بالگرد ضدزیردریایی کاموف-۲۸ و بالگرد کاموف-۳۱ اشاره کرد.
در بُعد تسلیحات نیز، ناوشکن Xining دارای ۶۴ سلول پرتاب عمودی موشک است که از این تعداد ۳۲ سلول در مقابل پل فرماندهی و ۳۲ سلول دیگر در قسمت میانی ناوشکن قرار دارد.
از این ۶۴ سلول برای پرتاب موشکهای پدافندی HHQ-۹، موشکهای کروز ضدکشتی YJ-۱۸ و موشکهای ضدزیردریایی CY-۵ استفاده میشود. توپ اصلی این ناوشکن نیز یک توپ ۱۳۰ میلیمتری چینی است.
همچنین Xining از یک سامانه دفاع نقطهای نزدیک با نام Type۷۳۰ چینی نیز برای مقابله با تهدیدات هوایی نزدیک برخوردار است.
این ناوشکن از نظر تجهیزات الکترونیکی و راداری نیز مجهز به رادار آرایه فازی و چند منظوره Type ۳۴۶A است که از آن با نام «چشم اژدها» نیز یاد میشود. این ناوشکن به جهت برخورداری از رادار Type ۳۴۶A که راداری چهار وجهی است و در چهار طرف پل فرماندهی نصب شده است و شباهت زیادی به سامانه Aegis ناوشکنهای آمریکایی دارد، در رسانههای چینی به «ایجیس چینی» مشهور است. دیگر رادارهای این ناوشکن شامل رادار جستجوگر هوایی و سطحی Type ۳۶۴، رادار جستجو و ردگیری اهداف سطحی Type ۳۶۶، رادار جستجوگر هوایی Type ۵۱۷H، رادار ناوبری Type ۷۶۰ و رادار کنترل آتش Type ۳۴۹A است.
با بررسی ترکیب و توانمندی ناوهای جنگی اعزام شده از سوی چین و روسیه به آبهای منطقه برای اجرای رزمایش مشترک با جمهوری اسلامی ایران، میتوان به این نکته پی برد که رزمایش سه جانبه مشترک «کمربند امنیت دریایی» حائز اهمیت راهبردی برای کشورهای مهمان یعنی چین و روسیه است چراکه دو کشور شناورهای پیشرفته و در عین حال جدید خود را برای اجرای این رزمایش اعزام کردهاند.
از سوی دیگر طی ماههای گذشته، ائتلاف ادعایی و از پیش شکست خورده آمریکا و شرکای بینالمللی آن و برخی کشورهای مرتجع منطقه برای امنیت دریایی در خلیج فارس نیز به یکی از چالشهای امنیتی منطقه تبدیل شده است که میتوان آرایش و رزمایش امنیت دریایی ایران، چین و روسیه را در دریای عمان و آبهای بینالملل نقطه مقابل ائتلاف ادعایی آمریکا برشمرد. شاید بتوان اعزام فریگت Yaroslav Mudry از سوی روسیه برای شرکت در رزمایش سه جانبه مشترک را حتی بعنوان ارسال غیرمستقیم و زیرپوستی پیامی به آمریکا نیز به حساب آورد چراکه این کشتی سابقه یک برخورد با ناوگان نیروی دریایی آمریکا را نیز در دریای مدیترانه دارد.
میان این کشتی جنگی در ژوئن ۲۰۱۶ در حالی که در مدیترانه در حال دریانوردی بود و یک فروند ناوشکن آمریکایی با نام Gravely جدالی به وجود آمد که در نهایت منجر به آن شد تا دو شناور به فاصله ۲۸۰ متری یکدیگر برسند. پس از این اتفاق دو طرف یکدیگر را مقصر این نزدیک شدن خطرناک معرفی کردند.