سالـــی یکبــار زمــان چهارشنبهسوری به این فکر میافتادیم که از لحاظ بیمارستانهای تخصصی درمان سوختگی مشکل داریم، اما امسال با وقوع چند آتشسوزی این یادآوری بیشتر شده است و با اخباری که درباره هزینهها و عقبافتادگی ما در درمان بیماران سوختگی میرسد همچنان پیشگیری بهتر از درمان به نظر میرسد. پیشگیری از سوختگی و سوخته شدن، چیزی که این روزها با توجه به آتشسوزیهای گستردهای که در کشور به دلایل مختلف (از وجود گرمای شدید هوا تا بیاحتیاطی و اشکال فنی ناشی از کمکاری چککننده سیستمها) اتفاق افتاده است و در وهله اول بیدقتی و رعایت نکردن اصول ایمنی و بعد نداشتن تجهیزات کافی باعث ایجاد خسارات مالی و جانی و بر جای ماندن مصدومان زیادی میشود. بر همین اساس با اشاره به مشکلات بیماران سوختگی گذری داریم به تازهترین اتفاق رخ داده آتشسوزی برج سلمان مشهد و امکانات و کمبودهایی که در مسیر شعلهورتر شدن آتش بسیج شده بود.
تنها راهحل سوختگی پیشگیری است
رئیس انجمن حمایت از بیماران سوخته، هزینه درمان هر یک درصد سوختگی را دو تا پنج میلیون تومان عنوان کرد و گفت: سوختگی مشکلی ملی است که تنها راهحل آن، پیشگیری است.
محمدجواد فاطمی گفت: حداقل آمار ایران در سوختگی هشت برابر متوسط جهانی است. سالانه ۲۰۰ هزار نفر در کشور میسوزند که ۳۰ هزار نفر از آنها در بیمارستانها بستری میشوند و ۳۰۰۰ نفر نیز بر اثر سوختگی فوت میکنند؛ این رقم یعنی به طور متوسط هر روز ۱۰ نفر دچار چنین مرگی میشوند. وی از عقب ماندن درمان سوختگی در ایران انتقاد کرد و گفت: متاسفانه در این زمینه، حدود ۴۰ سال عقب هستیم؛ چراکه میزان مرگ و میر ما در ایران معادل سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۷۵ در کشورهای توسعه یافته است.
با این پیشزمینه و با توجه به تجهیزات ناکافی در بروز حادثههای مشابه و همچنین تجهیزات اطفای حریق (ضمن اینکه نمیخواهیم زحمات آتشنشانان را نادیده بگیریم) مرور میکنیم حادثه اخیری را که در برج سلمان مشهد به وقوع پیوست.
دلایل گسترش آتشسوزی در برج مشهد
معاون خدمات شهری و محیطزیست شهرداری مشهد گفت: متاسفانه برج سلمان فاقد پایان کار بوده است و به همین دلیل در مباحث ایمنی برج کنترل صورت نگرفته است.
خلیلالله کاظمی در نشست خبری با اصحاب رسانه که به منظور تشریح جزئیات حادثه در برج سلمان مشهد عنوان کرد: طبق اطلاعاتی که به دست آمده این ساختمان هنوز پایان کار را دریافت نکرده و کارشناسان نسبت به بحثهای ایمنی این برج کنترل نداشتهاند به دلیل این که پایان کار دریافت نکرده بودند. وی اظهار کرد: یکی از بیشترین و مهمترین نگرانیها در هنگام حوادث علاوه بر بحث کمبود امکانات یا عدم توانایی در اطفای حریق، حضور مردم است.
کاظمی افزود: وقوع چنین حوادثی از چند جنبه مورد بررسی است و یکی از مهمترین آنها، ازدحام جمعیت است که این امر موجب میشود آتشنشانان نتوانند فعالیتهای خاص خود را انجام دهند یا گاها این فعالیتها با تاخیر و مشکل مواجه میشود.
وی افزود: حضور شهروندان در هنگام این حوادث ترافیک سنگینی را ایجاد کرده و از دسترسی نیروهای امدادی به محل حادثه جلوگیری میکند.
کاظمی خاطرنشان کرد: علاوه بر اینها حضور مردم در هنگام چنین حوادثی مانند حادثه شب دوشنبه در برج سلمان ممکن است خطراتی را برای آنان به همراه داشته باشد به طور مثال پس از اطفای حریق کامل برج سلمان مشاهده شد که قسمتهایی از نمای کامپوزیت این برج تا فاصله ۵۰۰ متری پرتاب شده و احتمال اینکه این بخشها با مردم اصابت کرده و موجب بروز آسیب میشد، وجود داشت.
وی تصریح کرد: در سالهای گذشته دغدغه خود را در حوزههای ساختمانهای بلند مرتبه اعلام کردیم و مطرح شده است که برجها باید در مجموعه خودشان حداقلهای مربوط به سیستم اطفای حریق را داشته باشند. کاظمی اضافه کرد: در سایر کشورهای جهان نیز همین طور است و چنین مجتمعهایی باید در داخل مرکز خود تمهیداتی را برای اطفای حریق داشته باشند.
معاون خدمات شهری و محیطزیست شهرداری مشهد افزود: یک نگرانی دیگر در نماهای مربوط به این ساختمانهاست که معمولا نوع نما استاندارد نیست و این امر موجب تشدید حریق میشود که عدم استاندارد نمای برج سلمان نیز عامل گسترش حریق بود.
وی خاطرنشان کرد: البته تعدادی از سازندگان نسبت به حساسیت آتشنشانان به چنین ضوابطی توجه دارند و مصوبات شورا نیز در این زمینه الزامات سخت و قانونمندی را به وجود آورده است. وی با اشاره به اینکه طی بازدید صبح امروز (دیروز) از محل حادثه، مشاهده شد که در مجتمع تجاری کمترین خسارت را داشتهایم، تصریح کرد: تنها یک واحد تجاری حدود ۸۰ درصد دچار حریق شده بود و یک واحد دیگر نیز حدود ۳۰ درصد دچار آتشسوزی شده بود و مابقی واحدهای تجاری طبقات خسارتی نداشتهاند؛ تعدادی از واحدهای اداری نیز دچار حریق شدهاند.
کاظمی گفت: نگرانی دیگر درخصوص آتشسوزی برج سلمان وجود پارکینگ در مجاورت برج بود، همچنین ساعت وقوع حریق زمان اوج ترافیک شهر و حضور مردم در داخل این برج و در واقع ساعتی بود که بیشترین حجم خودرو در داخل پارکینگ قرار داشت.
معاون خدمات شهری و محیطزیست شهرداری مشهد اضافه کرد: در صورتی که خودروهای داخل پارکینگ این برج دارای مخزن CNG بودند و حریق به آنجا سرایت میکرد، قطعا انفجار بزرگی رخ میداد، اما در زمان رسیدن به محل حادثه علاوه بر تخلیه مجتمع از مردم، پارکینگ ضلع جنوبی این برج نیز از خودروها تخلیه شد و پس از آن نسبت به قطع برق و گاز این ناحیه اقدام شد.
وی درخصوص تعداد مصدومان این حادثه، اظهار کرد: سه یا چهار نفر از آتشنشانان به دلیل استشمام دود ناشی از حریق در طبقات، مصدوم شدند که برای آنان اقداماتی درمانی صورت گرفت.در بعضی از حوادث مانند حادثه در برج سلمان امکان استفاده از هلیکوپتر نیز نبود؛ به دلیل اینکه وزش باد ممکن بود موجب کنده شدن قسمتی از نما و پرتاب شدن آن بشود بنابراین خسارت خیلی بیشتری را به همراه داشت.
کاظمی افزود: تعداد ایستگاههای آتشنشانی استاندارد برای مشهد ۶۰ ایستگاه است و به همین دلیل تا حد استاندارد هنوز فاصله داریم، اما امیدواریم تا پایان سال ۹۷ بتوانیم تعداد ایستگاهها را به حد نصاب برسانیم. وی با بیان اینکه ستاد مدیریت بحران شهر متولی آن فرمانداری است نه شهرداری، اضافه کرد: بسیاری از واحدهای تجاری در سطح شهر مشهد پایان کار ندارند.
همچنین مدیر حوادث و فوریتهای پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد جزئیات عملیات امدادی اورژانس ۱۱۵ دانشگاه علوم پزشکی مشهد در آتشسوزی برج سلمان را تشریح کرد.
رضا وفایی نژاد گفت: بلافاصله پس از اعلام این حادثه ۵ دستگاه آمبولانس، یک دستگاه اتوبوس آمبولانس و یک تیم تریاژ با تجربه در محل حادثه حاضر شدند. وی با اشاره به انتقال ۱۱ نفر از مصدومان این حادثه به اورژانس عدالتیان مشهد، خاطرنشان کرد: در بین ۱۱ نفر از مصدومان ۷ نفر آتش نشان بودند که در حین عملیات امدادی، دچار اختلال در تنفس شده بودند. خوشبختانه این آتشسوزی هیچگونه تلفات جانی نداشته است.
اهمیت تجهیز امکانات پیش از وقوع حوادث
اما پیش از این هم آتشسوزیهای در ماهشهر و جنگلهای اطراف کشور و همچنین ساختانهای شمال کشور اتفاق افتاده بود که همگی با کمبود تجهیزاتی نظیر هواپیما و هلیکوپتر آب پاش و سیستم اطفای حریق خودکار رو به رو شدند. در همین زمینه نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس با تأکید بر این که هر دستگاهی بنا به ذات کاری خود باید ابزار مورد نیاز برای مقابله با حوادث را داشته باشد، اظهار کرد: توجه به پیشگیری، آموزش و استفاده از امکانات موجود میتواند ما را با عوامل ثانویه کمتر درگیر کند.
علی عسگر ظاهری با تأکید بر اینکه هرچه امکانات بهروزتر و در دسترستر باشند ایمنی هم بیشتر خواهد شد، به ایسنا گفت: قطعاً ارائه خدمات با در اختیار داشتن امکانات و تجهیزات در وقت طلایی میتواند از خسارتها، صدمات و تلفات بیشتر پیشگیری کنند. وی تصریح کرد: مشکلاتی که امروز در حوادث با آنها مواجه میشویم، مشکلات ۵ یا ۱۰ سال پیش نیست. شرایط امروز بسیار متفاوت از گذشته است. به عنوان مثال وقتی یک آتشسوزی رخ میدهد ممکن است نوع آن و ابزاری که برای اطفاء نیاز است متفاوت باشد.
نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس، افزود: طبیعتاً نوع پوشش و ابزار مقابله با حوادث باید متفاوت باشد از طرفی جمعیت هلالاحمر کشور باید از ابزارهای بهروز استفاده کند و نیروهای آموزشدیده بنا به شرایط لازم، آماده شوند تا بتوان به موقع پیشگیری کرد.
وی یادآور شد: البته جمعیت هلالاحمر در این چند سال گذشته جهش خوبی داشته و از امکانات و تجهیزات لازم هم برخوردار شده اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم.
ظاهری در ادامه اظهار کرد: هر دستگاه، مجموعه یا موسسه و شرکت باید بنا به ذات کاری خود ابزار مورد نیاز برای مقابله با چنین حوادثی را تهیه کند و این سازمانها به نوعی پشتیبان یکدیگر باشند.
وی تصریح کرد: امروز دغدغه ما حوادث عادی نیست بلکه ارائه آموزشهای تخصصی به نیروهاست که توان مقابله با حوادث را داشته باشند.
نماینده مردم مسجدسلیمان در مجلس بر اهمیت تجهیز امکانات پیش از وقوع حوادث تأکید کرد و گفت: پیشگیری ارزانتر از درمان است. اگر جادههای خوبی داشتیم تلفات جادهای کمتر بود و ایمنی افزایش مییافت، بنابراین در همه زمینهها الزام توجه به پیشگیری، آموزش و استفاده از امکانات موجود میتواند ما را کمتر با عوامل ثانویه درگیر کند.
حال باید دید با توجه به تجریبات صورت گرفته و آمارهای دردناک سوختگی در کشور آیا فکری به حال تجهیز ساختمانها قبل از سوددهی! و البته تجهیز اطفای حریق ساختمانها قبل از صدور اجازه تراکم و بازرسی این روند صورت میگیرد یا حتما باید خدای نکرده حادثه تلخی با تلفات جانی گسترده محرک مسئولین در ورود به این امر باشد.
سوشیانت آسمانی