محمود فراهاني- اگر10 تا 11 درصد به هزينه‌هاي سال 87 اضافه كنيم مي‌توان برآورد كرد كه در پايان سال 88 ميزان هزينه‌اي كه هر دهك درآمدي جامعه صرف مسكن و خوراك مي‌كند چقدر بوده . براساس تازه‌ترين گزارش‌ بانك مركزي بررسي بودجه خانوار در مناطق شهري نشان مي‌دهد، دهك اول درآمدي جامعه، بالغ بر 72 درصد هزينه‌هايش صرف مسكن و خوراك مي‌شود. اين دهك در حالي اين سهم را به دو نياز اوليه مسكن و خوراك اختصاص مي‌دهد كه كل هزينه‌هايش در سال 53/2 ميليون تومان معادل 210 هزار تومان در ماه است. سهمي كه خانواده‌هاي دهك اول صرف خوراك مي‌كنند در سال 2/7 ميليون ريال يا به عبارتي ماهانه 60 هزار تومان است. اين خانواده‌ها بالاجبار بايد 44 درصد هزينه‌هايشان را صرف مسكن كنند. اين ميزان سهم در واقع 1/1 ميليون تومان در سال است. يعني خانواده‌هاي اجاره نشين در اين دهك‌ها، ماهانه حداكثر مي‌توانند 92 هزار تومان صرف اجاره بها بكنند. طبعا آنان قادر نخواهند بود با اين ميزان هزينه، اقدام به خريد مسكن بكنند. در دهك دهم درآمدي وضعيت كاملا متفاوت است. دهك دهم درآمدي جامعه، علاوه بر آنكه حدود 49 درصد از مجموع هزينه‌هايش، صرف مسكن و خوراك مي‌شود، ميزان هزينه‌اي كه صرف دو نياز اوليه مورد اشاره مي‌كند نيز در ارقامي كاملا متفاوت با دهك درآمدي اول جامعه است. دهك دهم، سالانه براي مسكن نزديك يازده ميليون تومان و براي خوراك 6 ميليون تومان هزينه‌ مي‌كند. البته كارشناسان اعتقاد دارند كه دهك‌هاي درآمدي بالا، كمتر اطلاعات واقعي خود را به مراجعين آمارگيري ارائه مي‌دهند. اينكه طبقه مرفه جامعه، ماهانه زير يك ميليون تومان صرف هزينه مسكن بكند، نشان دهنده فاصله معنادار واقعيت‌ها با آمارهاي بانك مركزي است. براساس آمار بانك مركزي مرفه‌ترين طبقه جامعه 892 هزار تومان صرف هزينه مسكن مي‌كنند، اين در حالي است كه نگاه به قيمت‌هاي مسكن در سال 87 و همچنين نرخ‌هاي اجاره بها نشانگر فاصله معنادار باآمارهاي بانك مركزي است. اما با همين اوصاف دهك مرفه جامعه، 10 برابر دهك فقير جامعه هزينه به مسكن اختصاص مي‌دهد. در بخش خوراك، دهك دهم جامعه در سال 87، معادل 6/17 درصد هزينه‌هايش را به مسكن اختصاص مي‌دهد،‌و اين ميزان سهم در واقع نزديك 5 ميليون و 700 هزار تومان يعني ماهانه 475 هزار تومان است. البته اينجا نيز آمارهاي بانك مركزي با واقعيت‌هاي جامعه متفاوت است. در حالي كه قيمت اقلام مختلف خوراكي و غيرخوراكي به خصوص در سال 87 كه نرخ تورم 25 درصد بود، سالانه رشد قابل توجه مي‌كند و در خانواده‌هاي متوسط جامعه، بيش از 400 هزار تومان در ماه صرف خوراك مي‌شود، طبعا نشانگر آن است كه آمارهاي بانك مركزي در دهك‌هاي مرفه با واقعيت‌هاي جامعه منطبق نيست. با اين حال فاصله دهك اول و دهم، به استناد همين آمار دهك مرفه جامعه 8 برابر دهك فقير جامعه هزينه صرف خوراك مي‌كنند. در اين ميان نكته اساسي آن است كه در دهك اول جامعه بيش از 72 درصد هزينه‌ها صرف مسكن و خوراك مي‌شود، در حالي كه در دهك دهم جامعه اين سهم 49 درصد است. هزينه‌هاي مصرفي و پس انداز طبعا همه هزينه‌هاي خانوار به مصارف جاري اختصاص نمي‌يابد و هرچه به دهك‌هاي بالاتر مي‌رويم، حجم سرمايه گذاري و پس انداز بيشتر مي‌شود، اما در عين حال،‌افزايش قيمت‌ها وتهيه گزارش‌هاي ميداني از محيط‌هاي خانوادگي نشان مي‌دهد، هزينه‌هاي جاري طبقات مختلف بالاي متوسط با آمارهاي بانك مركزي چندان مطابقت ندارد. دهك‌هاي دوم تا پنجم آمارها نشان مي‌دهد، دهك دوم جامعه، از 2/4 ميليون تومان هزينه سالانه 5/40 درصد را به مسكن و 5/28 درصد را به خوراك و مجموعا 69 درصد را به خوراك و مسكن اختصاص مي‌دهد به عبارت ديگر، در اين دهك 241 هزار تومان از 350 هزار تومان هزينه ماهيانه بايد صرف خوراك و مسكن شود. طبيعي است 109 هزار تومان باقي مانده، نشانگر آن است كه در اين دهك، خانواده‌ها مجالي براي صرف هزينه فرهنگ و تفريح ندارند. در دهك سوم جامعه نيز خانواده‌ها 40 درصد هزينه‌هايشان را به مسكن و 29 درصد از هزينه‌هاي‌شان را به خوراك اختصاص مي‌دهند. خانوارهاي اين دهك به طور متوسط، سالانه 5/5 ميليون تومان هزينه به مصارف جاري خود اختصاص مي‌دهند كه 2/2 ميليون تومان به مسكن و 6/1 ميليون تومان به خوراك تخصيص مي‌يابد.در دهك چهارم، 66 درصد هزينه‌ها به مسكن و خوراك اختصاص مي‌يابد،‌مجموع هزينه خانواده‌ها در اين دهك 7/6 ميليون تومان است كه از اين ميزان 5/2 ميليون تومان به مسكن و 2 ميليون تومان به خوراك اختصاص مي‌يابد و باقي مانده صرف هزينه‌هاي ديگر مي‌شود. در دهك پنجم، خانواده‌ها، 5/64 درصد هزينه‌هاي خود را صرف مسكن و خوراك مي‌كنند. مجموع هزينه اين خانواده‌ها 1/8 ميليون تومان است كه از اين ميزان 9/2 ميليون تومان معادل 2/35 درصد صرف مسكن و 3/2 ميليون تومان معادل 3/28درصد كل هزينه‌هاي خانوار صرف مواد خوراكي و آشاميدني مي‌شود. تحليل پنج دهك مقايسه ارقام هزينه‌اي در پنج دهك نشان مي‌دهد،‌در اين دهك‌ها 68 درصد هزينه‌ها صرف مسكن و خوراك مي‌شود. در اين دهك‌ها بيش از 39 درصد به مسكن و 5/28 درصد نيز صرف خوراك مي‌شود. متوسط هزينه اختصاص يافته به مسكن 1/2 ميليون تومان و6/1 ميليون تومان نيز صرف خوراک خواهد شد.