کنفرانس مجازی شورای امنیت که تحت عنوان «حفظ صلح و امنیت جهانی؛ بررسی اوضاع منطقه خلیج فارس» به ریاست وزیر خارجه روسیه برگزار شد. حاضران در این نشست ضمن تاکید بر وضعیت بحرانی خاورمیانه خواستار ایجاد اجماعی سراسری برای حل بحرانهای خاورمیانه شدند. حال این سوال مطرح است که بحران کنونی منطقه چگونه رفع می شود و چه اقداماتی باید صورت گیرد؟ نگاهی به تحولات چند دهه اخیر منطقه نشانگر مجموعهای یکسان از بحرانهاست که همچنان ادامه یافته است. هر چند که عدم رویکرد کشورهای منطقه به تعامل و گفت و گو از دلایل بحران ها است اما در کنار آن چند اصل مهم وجود دارد که بر سایر مولفههای تاثیرگذار است. نخست آنکه بازیگران فرامنطقهای برای سلطه بر منابع خاورمیانه از جمله نفت و گاز در کنار ایجاد فضای بحرانی در منطقه، رقابتی ناسالم را برای اخراج رقبا از میدان اجرا میکنند که نتیجه آن، بحرانها و ناامنی و چند دستگی میان کشورهای منطقه است.
اختلاف افکنی در قالب شیعه و سنی، مقاومتی و غیر مقاومتی، حامی ایران و حامی عربستان نمودی از این اختلاف افکنیهاست. نتیجه این وضعیت را میتوان در تنشهای منطقه میان همسایگان و بویژه تجاوز سعودی به یمن مشاهده کرد که میلیونها قربانی برجای گذاشته است. دوم آنکه از زمان تاسیس رژیم صهیونیستی، عملا منطقه روی آرامش ندیده است.
از یک سو این رژیم با سیاستهای اشغالگرایانه که بنا نهاده شده همچنان به این روند ادامه می دهد و حتی به رغم کمپ دیوید و اسلو و وادی عربه، از این روند دست برنداشته است چنانکه حتی اکنون نیز که امارات و بحرین با ادعای حذف طرح الحاق به سازش با این رژیم پرداختهاند، شهرک سازی در ابعاد گستردهتری اجرا میشود. از سوی دیگر حمایت کشورهای غربی بویژه آمریکا و انگلیس از این رژیم خود مولفهای برای بحران سازی در منطقه شده چرا که ناامنی در منطقه را برابر با امنیت برای این رژیم میدانند.
سوم آنکه خاورمیانه با خطر تروریسم همراه است. زمانی القاعده و اکنون نیز گروههایی مانند داعش، امنیت منطقه را تهدید میکنند. به اذعان مقامات آمریکایی، این گروههای تروریستی ساخته و پرداخته دستگاههای اطلاعاتی آمریکا و انگلیس هستند که برای برهم زدن امنیت منطقه ایجاد شده اند. مجموع این مولفهها نشان میدهد که بازیگران فرامنطقه و رفتارهای بحرانساز آنها زمینه ساز وضعیت نابسامان خاورمیانه شده است لذا برای پایان این وضعیت، گزینه اصلی اخراج بیگانگان و البته عقبه آنها یعنی رژیم صهیونیستی از منطقه است که زمینه ساز تحقق صلح و امنیت سراسری در منطقه خواهد شد.
نویسنده: علی تتماج