آسیای مرکزی و قفقاز از جمله مناطقی است که همواره مورد توجه قدرت های جهانی بوده است. موقعیت جغرافیایی و برخورداری از منابع انرژی از مولفه‌های این رویکرد بوده است. تجزیه شوروی سابق زمینه ساز استقلال کشورهای این منطقه شد که نتیجه آن نیز شدت گرفتن تحرکات قدرت‌های بزرگ برای نفوذ در این کشورها بوده است. از یک سو روسیه این مناطق را حیات خلوت و نقطه امن خود می داند و از سوی دیگر اروپا و آمریکا آن را مولفه مقابله با روسیه. در همین حال کشورهایی همچون چین و هند نیز از آن با عنوان مرکزی برای رسیدن به افزایش قدرت اقتصادی یاد می کنند. این فرآیند در حالی صورت می‌گیرد که در تحولی قابل توجه اتحادیه اروپا برای اجرای برنامه‌های بشردوستانه به کشورهای آسیای مرکزی ۷۲ میلیون یورو کمک می‌کند. این مطلب در بیانیه مطبوعاتی کمیسیون اروپا در پایان جلسه اتحادیه اروپا و آسیای مرکزی در قرقیزستان که با شرکت «فردریکا موگرینی» نماینده عالی این اتحادیه در امور سیاسی و امنیتی و وزرای امور خارجه ۵ کشور منطقه برگزار شد، اعلام شده است.در بیانیه اتحادیه اروپا آمده است تاجیکستان برای ساخت نیروگاه برق آبی جدیدی در جهت تامین برق مردم این کشور و صادرات آن به افغانستان ۲۰ میلیون یورو دریافت می‌کند. در این نشست تمام وزرای امور خارجه کشورهای آسیای مرکزی شرکت کردند. حال این سوال مطرح می‌شود که این رویکرد از سوی اروپات چرا صورت می گیرد و چه اهدافی را در ورای آن دنبال می‌کند؟
بررسی روند تحولات نشان می‌دهد که اروپا از یک سو به دنبال ادامه مقابله با روسیه است و از سوی دیگر تلاش دارد در کنار کسب منابع انرژی و بازارهای اقتصادی با قدرت‌های اقتصادی همچون چین و هند و البته رقابت داشته باشد. منطقه آسیای مرکزی و قفقاز به دلیل برخورداری از منابع انرژی و موقعیت حساس ژئوپولیتیک دارای اهمیت بسیاری تحقق تمام این مولفه‌ها می تواند باشد.
در حوزه مقابله با روسیه دیدگاه مشترکی میان آمریکا و اروپا وجوددارد اما همزمان هر کدام تلاش دارند تا در عرصه رقابت سایر رقبا را از میدان به در کنند. این امر حتی میان اروپا و آمریکا نیز وجود دارد. در این میان این نکته را نیز مطرح می‌شود که بخشی از تحرکات اروپا و آمریکا در این منطقه که بعضا با حمایت صهیونیست‌ها و سعودی نیز انجام می شود برای مقابله با ایران هستند که در لوای روابط اقتصادی و سیاسی صورت می گیرد.
به هر تقدیر می توان گفت که سفر موگرینی به منطقه و توافقات و کمک های مالی ادعای اروپا برای این منطقه بیش از هر چیز برگرفته از اهداف اقتصادی و طرح نفوذ در این منطقه است که به دلیل تحریک سایر بازیگران منطقه از جمله روسیه، چین و... زمینه ساز تنش‌های جدید در این منطقه خواهد شد. 

^{نویسنده: فرامرز اصغری}