گروه سياسي – مذاكرات ژنو 3 را حتي اگر بر اساس تحليل‌هاي غربي هم مدنظر قرار دهيم به اين موضوع مي‌رسيم كه دست پر مذاكرات در اختيار ايران بود و بر اساس آنچه كه در سه دور از مذاكرات بين جليلي و اشتون رد و بدل شد در نهايت كاترين اشتون مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا ناچار به اعتراف اين موضوع شد كه غرب حقوق هسته‌اي ايران را به رسميت مي‌شناسد. اگرچه در بيانيه وي تضادهايي با آنچه كه در مذاكرات بر سر آن بحث و توافق شده بود ديده مي‌شود اما بنا به اذعان اكثر كارشناسان نماينده‌اي كه با دست پر از اين مذاكرات خارج شد دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران بود كه در نهايت اشتون را وادار به اعلام به رسميت شناختن حقوق هسته‌اي ايران كرد. با اين وجود پس از اعلام اين بيانيه در روز سه‌شنبه سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي، بيانيه كاترين اشتون را منطبق با مفاد توافقات ژنو ندانست. به گزارش خبرگزاري‌ها سعيد جلیلی نماينده ايران در مذاكره با گروه 1+5، گفت: بیانیه خانم کاترین اشتون پس از پایان مذاکرات ایران و 1+5 با محتوای مذاکرات و توافقات انجام شده منطبق نیست. جليلي افزود: اشتون پس از پایان دور سوم گفت‌وگوها تاکید کرد که مذاکرات آتی با 1+5 در استانبول گفت‌وگو بر مبنای همکاری حول نقاط مشترک خواهد بود و این نشان می‌دهد اظهارات کاترین اشتون درباره محوریت موضوع هسته‌ای در مذاکرات با محتوای مذاکرات منطبق نیست. اگرچه در طول پرونده هسته‌اي ايران رفتارهاي اينچنين از سوي مقامات غربي بارها مشاهده شده است اما اشتون در شرايطي اقدام به تناقض گويي كرده است كه يك مقام آگاه ايراني در اين باره تاكيد كرده كه اگر اشتون بر مواضع خود اصرار كند فايل صوتي مذاكرات از طريق ايران منتشر مي‌شود. بر همين اساس سياست روز در گفت‌وگو با تعدادي از تحليل‌گران و اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هشتم ارزيابي آنها از مذاكرات و همچنين دليل تناقض گويي اشتون در بيانيه پاياني و آنچه كه در مذاكرات مطرح شده بود را جويا شده است كه در ذيل مي‌آيد. مذاكرات زمان بيشتري به ايران داد دكتر محمد صادق كوشكي استاد دانشگاه و تحليل‌گر مسائل سياسي و بين‌المللي در ارزيابي خود از مذاكرات ايران و 1+5 گفت: بحث مذاكرات هسته‌اي ايران از ابتدا تاكنون و در طول چند سال گذشته مهمترين دستاوردي كه براي جمهوري اسلامي داشته همواره به دست آوردن زمان بوده است. وي افزود: هر تلاشي كه جمهوري اسلامي در اين مذاكرات مي‌كند تنها به منظور به دست آوردن زمان بيشتري است. اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه ما از اين لحاظ مطمئن هستيم كه غرب به حقوق ما اعتراف نمي‌كند، تصريح كرد: در اين مذاكرات به دنبال اين نيستيم كه دستاورد مثبتي براي ما حاصل شود اما مهمترين خاصيت اين مذاكرات به دست آوردن زمان بوده است به اين منظور كه توپي كه غرب به زمين ايران وارد مي‌كرد به زمين خود آنهابازگشته است. وي تاكيد كرد: غربي‌ها هم با اين پيش زمينه به مذاكرات وارد نشده‌اند كه امتيازي به ما بدهند و در قبال آن درخواست كنند، تنها هدف غرب از انجام اين مذاكرات اين بوده است كه به روش‌هاي گوناگون غير از امتياز دهي و با تهديدهاي متفاوت مقامات جمهوري اسلامي را قانع كند كه دست از فعاليت‌هاي هسته‌اي خود بردارند. اين تحليل‌گر مسائل سياسي و بينِ‌المللي درباره اظهارات جليلي در رابطه با منافات بيانيه اشتون در پايان مذاكرات با آنچه كه در مذاكرات مطرح شد، توضيح داد: غرب در طول تمام اين سال‌ها به تعهدات خود پاي بند نبوده و اين موضوع جديدي نيست كه اظهارات اشتون در مذاكرات با آنچه كه در بيانيه نوشته تفاوت داشته باشد. كوشكي در پايان خاطرنشان كرد: با بررسي دقيق تمام اظهار نظرهاي مقامات غربي در طي سال‌هاي گذشته به اين موضوع پي مي‌بريم كه از ديدگاه آنها طرح يك موضوع و خلاف آن رفتار كردن يك مسئله كاملا عادي است كه اصراري براي حل آن ندارند. خواستار خلع سلاح هسته‌اي همه كشورها هستيم محمد كرمي راد عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هشتم در ارزيابي خود از مذاكرات اشتون و جليلي گفت: آنچه كه ما در طول مذاكرات دريافت كرديم اين بود كه خوشبختانه در مجموع مذاكرات به نفع ايران تمام شد. وي افزود: آنچه كه اتفاق افتاد و در دور اول مذاكرات جليلي با مطالبه خون دانشمندان شهيد هسته‌اي ايران و گرفتن انگشت اتهام به سوي غرب – انگليس و رژيم صهيونيستي – موضع خوبي اتخاذ كرده‌اند. عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس هشتم با اشاره به اينكه اين موضع گيري در دور اول مذاكرات سبب شد كه ايران نظر خود را به سمع آنها رساند، تاكيد كرد: بحث صلح آميز بودن موضوع هسته‌اي ايران براي همه افكار عمومي روشن شده و غربي‌ها هم بايد بپذيرند كه ما جزء باشگاه هسته‌اي دنيا هستيم و بر سر حقوق هسته‌اي خود با هيچ كشوري مذاكره‌اي نخواهيم كرد. وي توضيح داد: گفتمان جمهوري اسلامي بايد بر اساس همانچه كه در سازمان ملل و سخنراني‌هاي مختلف احمدي‌نژاد به عنوان نماينده ملت ايران مطرح شده باشد كه در اين مباحث ما خواستار خلع سلاح هسته‌اي همه كشورهاي دنيا از جمله رژيم صهيونيستي و حاميان غربي او هستيم. كرمي راد ادامه داد: اين گفتمان بايد بر اساس خلع سلاح بنگاه اتمي دنيا باشد كه به خصوص در اختيار رژيم صهيونيستي قرار گرفته و من حس مي‌كنم آنچه كه بايد به پيش برود همين خواهد بود كه آمريكا و اسرائيل و ديگر قدرت‌هاي داراي بمب اتمي بايد خلع سلاح شوند كه اين گفتمان روز دنياست و مذاكرات هم بايد بر همين اساس باشد. اين تحليل‌گر مسائل سياسي و بين‌المللي در پايان درباره اظهارات جليلي مبني بر منافات بيانيه اشتون با آنچه كه در مذاكرات از سوي وي مطرح شده است، تصريح كرد: اين را تنها مي‌توان شكست دوباره بر سياست‌هاي غلط و زورگويي‌هاي غرب در قبال كشورهايي مثل ايران دانست. جليلي ابتكار عمل را در اختيار داشت محمد كريم عابدي نماينده مردم فردوس و طبس هم در ارزيابي خود از مذاكرات ايران و 1+5 گفت: اين مذاكرات آغازي بود كه در حقيقت ابتكار عمل در اين مذاكرات در دست جليلي نماينده ايران بود. وي افزود: نه اشتون و نه اعضاي 1+5 ترور پيش بيني شده انگليس را كه به دست سازمان‌هاي جاسوسي انگليس و آمريكا و رژيم صهيونيستي انجام شده بود را محكوم نكرده بودند و اين امر باعث شد نتوانند در مذاكرات توفيق داشته باشند. عابدي توضيح داد: ابتكار عمل به دليل رفتاري كه مقامات غربي در طي اين مدت داشته‌اند در دست ايران بود و اصلا قرار بر اين بود كه موضوعات مورد بحث خارج از حقوق هسته‌اي ايران باشد و به همين منظور هم محل جديد گفت‌وگوها در استانبول تعيين شد. عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي در پايان اضافه كرد: براي دستور كار جلسات آتي بايد بحث و گفت‌وگو از مدار هسته‌اي خارج شود و بر پايه كنسرسيوم توليد سوخت هسته‌اي اروپا قرار بگيرد كه ايران سال‌ها پيش ده درصد از سهم آن را خريداري كرد اما در حال حاضر آنها حتي قادر به تامين سوخت هسته‌اي ايران بر مبناي آن سهم ايران از اين كنسرسيوم نيستند. جزئيات مذاكرات جليلي و اشتون به گزارش پايگاه اطلاع رساني دولت، سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي در پاسخ به اين سؤال كه با رد بيانيه گروه 1+5 از سوي ايران، آيا نشست اواخر ژانويه در استانبول برگزار مي‌شود يا نه؟ گفت: در پايان گفت‌وگوهاي ژنو 3 نتيجه اين شد كه گفت‌وگوها براي همكاري، حول نقاط مشترك ادامه پيدا كند و اين جمع‌بندي بود كه در جلسه خود خانم اشتون اعلام كرد. وي افزود: خانم اشتون نظرات كشورهاي ديگر را هم خواست و آنها هم اين موضوع را تأييد كردند و طبيعتاً اين همان بحثي بود كه در 2 روز نشست، ايران بر آن پافشاري و تأكيد داشت. جليلي با بيان اينكه ادامه گفت‌وگوها براي همكاري حول نقاط مشترك جمع‌بندي بود كه اشتون در جلسه ارائه كرد و در حقيقت همان نظر ايران بود كه محقق شد، تصريح كرد: مادامي كه آنها براين مبنا و به اين توافق پايبند باشند، مي‌توانند به ادامه اين گفت‌وگوها اميدوار باشند. دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان همچنين با اشاره به ديدار خود با نمايندگان هيئت‌هاي ديپلماتيك روسيه و چين در روز نخست مذاكرات فراگير در ژنو گفت: با نماينده كشور ديگري، ملاقات نداشتيم. وي در ادامه درباره دستاوردهاي مذاكرات ژنو گفت: چند موضوع را به صراحت در مصاحبه خود در تهران قبل از سفر به ژنو تأكيد كرديم؛ اول اينكه گفت‌وگوها درباره حقوق ملت ايران نمي‌تواند باشد. نكته دوم هم كه در نامه به اشتون تصريح كرديم اين بود كه ايران بحثي را كه گروه 1+5 مطرح مي‌كند، تحت عنوان گفت‌وگو در سايه فشار، راهبرد دو مسيره، رد مي‌كند و آنها بايد به ما پاسخ دهند آيا مي‌خواهند اين راهبرد را ادامه دهند يا نه؟ جليلي افزود: تأكيد كرديم اگر گفت‌وگوها درسايه فشار باشد، ايران آن را گفت‌وگو نمي‌داند و فرهنگ و تمدن نيز اين نوع گفت‌وگو را نفي مي‌كند، مذاكره بايد مبتني بر منطق و استدلال باشد. وي نكته سوم گفت‌وگوها را در اين خواند كه بايد براي همكاري باشد، آن هم حول نقاط مشترك و تصريح كرد: بعد از دو روز گفت‌وگوها و تأكيد و استدلالات ايران، در پايان دو روز مذاكرات، جمع‌بندي كه ارائه شد اين بود كه در استانبول گفت‌وگو براي همكاري حول نقاط مشترك باشد. جليلي گفت: ما به صراحت گفتيم كه مذاكرات بايد براي همكاري باشد و آنها قبول كردند. اگر توافق پايان جلسه پايبند باشند، گفت‌وگوها موفق بوده است. سرپرست هيئت مذاكره كننده ايران در ژنو همچنين در پاسخ به تغيير رفتار مذاكره كنندگان گفت: آنها با ديدگاه خود وارد مذاكره شدند اما ايران اعلام كرد كه تداوم مذاكرات بايد طبق شروط ايران باشد، بنابراين با توجه به مباحثي كه گفته شد آنها تغييري جدي داشته‌اند. جليلي در پاسخ به اين سؤال كه گروه 1+5 در مذاكرات به اهرم فشار اشاره‌اي داشت يا نه؟ اظهار داشت: چنين مسئله‌اي مطرح نشد و ايران هم تأكيد كرد، ادبيات و رويكرد گفت‌وگو اگر با فشار همراه باشد، اشتباه است و بايد از تعابيري چون راهبرد دو مسيره دور شد. وي با تأكيد بر اينكه برخي از قدرت‌ها امروز دچار اشتباهات جدي هستند و در بسياري از تصميم‌گيري‌هاي خود اشتباه محاسباتي دارند، اظهار داشت: به عنوان مثال ما سال گذشته در ژنو (گفت‌وگوهاي ژنو 2) درنامه‌اي به آژانس براي رأكتور تهران براي مصارف دارويي سوخت 20 درصد درخواست كرديم و آنها گفتند ايران نمي‌تواند اين سوخت را توليد كند اما ديدند كه ما توانستيم و توليد كرديم. جليلي با بيان اينكه آنها در زمينه‌هاي مختلف اشتباه محاسباتي اينگونه دارند، افزود: در موضوع قطعنامه هم ديدگاه آنها اين نگاه بود كه قطعنامه 1929مي‌تواند فشار جدي به ايران وارد كند، اما درعمل ديدند اينگونه نشد، بلكه خود دچار بحران‌هاي اقتصادي شديدي شدند كه خودشان به آن معترف هستند. دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان خاطر نشان كرد: كساني كه صحبت از قطعنامه مي‌كردند اكنون شاهد هستند جمهوري اسلامي ايران با يك پشتوانه قوي سياسي و اقتصادي، بزرگترين جراح اقتصادي خود را هم دردست اجرا دارد و اين علامت مهمي است كه امروز جمهوري اسلامي ايران به لحاظ ظرفيت‌هاي ملي، منطقه‌اي و اقتصادي بيش از هميشه قوي و متكي به ظرفيت‌هاي خودش است.