ریاض بار دیگر میزبان نشستی بود که از آن با عنوان نشست معارضان سوری یاد کردند. این نشست در حالی برگزار شد که چند نکته در آن قابل توجه است. در پیش نویس بیانیه معارضان آمده است که بشار اسد نباید دوره ریاست جمهوری کنونی خود را تکمیل کند.
پیش از آغاز به کار این نشست، ۱۲ عضو از هیئت عالی معارضان از جمله «ریاض حجاب و نعسان آغا» استعفا داده و تأکید کردند که این مسئله به خاطر فشار عربستان سعودی بوده است؛ هر چند که العربیه مدعی است که آنان به این نشست دعوت نشده بودند و علت استعفایشان نیز همین است. در همین حال از طرفی مخالفان دولت سوریه موسوم به «تریبون مسکو» به ریاست قدری جمیل این نشست را تحریم کرده و از حضور در آن امتناع کرده است. این رفتارهای درونی و بیرونی در قبال نشست مذکور در حالی صورت گرفته که در باب آن چند نکته جلب توجه میکند. نخست وترکیب حاضران در نشست است. بسیاری از جریانهایی که در گذشته خود را معارضان سوری می نامیدند و در نشستهای قبلی حضور داشتند حاضر به حضور در نشست نشده و حتی به تحریم آن پرداختند.
این رویکرد از یک سو میتواند برگرفته از واقعیتهای میدانی سوریه یا همان پایان عمر تروریسم باشد که به آنها نشان داده که ادامه مقابله با مطالبات مردم و نظام سوریه دستاوردی برای آنها نخواهد داشت لذا حاضر به حضور در نشستهای ضد سوری نشدهاند. از سوی دیگر این عدم حضور را باید در تزلزل جایگاه سعودی در جمع معارضان دانست که نشات گرفته از شکستهای سنگین آن در منطقه است.
با این تفاسیر این سوال مطرح میشود که چرا سعودی اقدام به برگزاری چنین نشستی کرده و تلاش داشته تا خواسته خود مبنی بر سرنگونی نظام سوریه را به آنها تحمیل سازد.؟ در ارزیابی دلایل چنین رویکرد سعودی چند محور قابل پردازش است. نخست آنکه سعودی در معادلات منطقهای با شکست مواجه شده است. از ناکامی در جنگ یمن گرفته تا ناتوانی در حمایت از تروریسم در سوریه و عراق، شکست طرحش در ربایش نخست وزیر لبنان برای بحران سازی در این کشور در این عرصه قابل توجه است. سعودی با ادامه بحران سازی در سوریه و برگزاری چنین نشستهایی از یک سو سعی دارد بر این شکستها سرپوش گذارد و از سوی دیگر افکار عمومی را از بحران سازیهای خود به حاشیهها منحرف سازد.
دوم آنکه پس از پایان تروریسم در سوریه و عراق، روند جدیدی در منطقه آغاز شده که محور آن را جبهه مقاومت و متحدانش تشکیل میدهد.
نمود عینی این روند جدید برگزاری نشست سوچی با محوریت روسای جمهوری ایران، ترکیه و روسیه بوده است. در همین حال آمریکا نیز در معادلات منطقه دیگر توان
نقش آفرینی ندارد و مهرههایش نیز دیگر اعتمادی به رفتارهای آن ندارند. ا توجه به این شرایط میتوان گفت که سعودی با تصور اینکه با بحران سازی در سوریه میتواند ادعای نقش آفرینی در منطقه را داشته و به باج گیری از سوریه و حامیانش بپردازد نشست ریاض را برگزار کرده است نشستی که نه از روی قدرت بلکه ناشی از شکستها و تزلزل شدید سعودی است.
نویسنده: قاسم غفوری