نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در حالی کار خود را آغاز کرده که قيمت كتابها در نمايشگاه امسال بسيار بالا است.
قيمتهايي كه با وضعيت اقتصادي مردم ما جور در نميآيد و با اين شرايط آقايان مسئول درپي آن هستند كه سرانه كتابخواني را افزايش دهند.
نكته قابل توجهي كه نمايشگاه امسال را نيز مانند نمايشگاههاي سال قبل باشكوه كرده است حضور قشرهاي متعدد و علاقهمند به كتابخواني است كه در انتها با دلي ناراضي نمايشگاه را ترك ميكنند. به عنوان يك بازديدكننده علاقهمند به كتابخواني سري به يكي از غرفههاي معروف پخش كتاب ميزنم.
غرفهاي كه با حمايتهاي خاص همواره مورد توجه مردم بوده و امتياز بازنشر بسياري از كتابهاي مهم و مطرح را نيز به خود اختصاص داده است.
نگاهم كه به قيمت پشتجلد يا صفحه اول اين كتابها كه ميخورد يكه ميخورم ؛ ۳۵ هزار تومان قيمت تعيين شده براي يك كتاب ۴۰۰ صفحهاي است كه اگر بخواهيم تمام محتويات آن را در يكي از كتاب فروشيهاي انقلاب كپي كنيم نيز به اين گراني در نميآيد.
وقتي حرف از كپي كردن ميزنم و ميگويم ارزانتر است به آن جهت نيست كه بخواهم خداي نكرده حق تاليف ناشر را زير سوال ببرم بلكه ميخواهم به اين موضوع دامن بزنم كه اگر گراني كاغذ باعث بوجود آمدن چنين وضعيتي شده است پس چرا كاغذ آزاد آن هم به همراه چاپ به اين گراني در نميآيد.
وقتي وضعيت حال حاضر چاپ كتاب در كشور را با يك فعال عرصه چاپ مرور ميكنيم وي با صراحت تمام به خبرنگار ما ميگويد كه وضعيت حال حاضر بازار نشر بيانصافي در حق مردم است. اين ناشر با بيان اينكه هزينه تمام شده براي چاپ يك كتاب دويست صفحهاي در حال حاضر حدود دو هزار تومان ميشود، ادامه ميدهد:كه اگر بخواهيم حق تاليف و ساير هزينهها را هم به آن اضافه كنيم قيمت اين كتاب نبايستي بيشتر از ۵ هزار تومان در بيايد.
وقتي عدد و ارقام اين فرد فعال در عرصه چاپ را براي كتابهاي ديگر تخمين ميزنيم به اين نتيجه ميرسيم كه كتاب ۴۰۰ صفحهاي فوقالذكر نبايد بالاتر از هفت يا هشت هزار تومان بشود.
اينكه چگونه ميشود در كشور ما همه چيز اينگونه افسارگسيخته است موضوعي است كه تا به حال هيچ پاسخي براي آن نيافتهايم و معلوم نيست كه بتوان به پاسخي رسيد يا خير؟
در حالي امسال سال فرهنگ و اقتصاد نام گرفته است كه وضعيت نابسامان اجتماعي ما نيازمند توجه هرچه بيشتر به مقوله كتاب و كتابخواني است.
چندي پيش با يكي از اساتيد دانشگاهي خود در حال گفتوگو بودم كه به موضوع جالب توجهي اشاره ميكرد. اين استاد يكي از نخبگان عرصه علمي در كشور است به يكي از سفرهاي خارجي خود اشاره كرده و ميگفت: وقتي سوار در قطار بودم ديدم همه از كوچك تا به بزرگ كتابي در دست گرفته و مشغول مطالعه هستند در حاليكه در كشور ما ديدن چنين صحنهاي خيلي غريب به نظر ميرسد.
وي همچنين به وضعيت كتابخانه هاي اين كشور مدرن اشاره كرده و معتقد بود:در كشورهاي پيشرفته ساعت كاري كتابخانه ها درست بعد از ساعت كاري و تحصيلي جامعه است تا علاقهمندان بتوانند از امكانات موجود در اين مراكز بهره ببرند در حاليكه در كشور ما ساعت كار مراكز مطالعه همپاي ساعت اداري و تحصيلي است.
با مروري به گفتههاي اين مدرس دانشگاه و وضعيت نشر در كتاب در مييابيم بيدليل نيست كه در كشور ما نه تنها سرانه كتابخواني بالا نيست بلكه همان چيزي كه هست نيز از روي نياز در عرصه دانشگاهي است. عرصه دانشگاهي كه دانشجويانش نيز امسال ناراضيتر از سالهاي پيش بودهاند.
در واقع در حالي براي هر دانشجو بن سي هزار توماني كتاب در نظر گرفته شده است كه براي دريافت اين بن نيز بايد مكافاتها داشت و در صفها ايستاد تا آيا به تو برسد يا نرسد.
موضوع جالبي كه نيز در اين بين نهفته است پر شدن سايت ثبتنام بانك حمايتكننده است كه يك هفته قبل از شروع نمايشگاه پيام ميداد به علت ازدياد ثبت نام دانشجويان ديگر جاي ثبتنام وجود ندارد و حضوري به شعب بانك مراجعه فرماييد.
تجربه سالهاي قبل نشان ميدهد كه حتي مراجعه حضوري به شعب اين بانك نيز راه به جايي نبرده و دانشجوها به در بسته يك بن سي هزار توماني ميخورند. جالب آنجاست كه امسال در حالي به دانشجویان اعلام شده كه با مبلغ ۶۰ هزار تومان که البته ۳۰ هزار تومان آن را خودشان پرداخت میکنند، به نمایشگاه بیایند و کتاب بخرند. ناشران دانشگاهی بر این باور هستند این ۶۰ هزار تومان با قیمتهای افزایش کتابهای دانشگاهی جوابگوی نیاز نیست.
در اين ميان وقتي با دانشجویان صحبت ميكنيم بر این باور هستند، دانشگاههای محل تحصیلشان باید برای آنها بن خرید کتاب در نظر گیرد، به هر حال این کتابهای درسی از سوی استادان آن دانشگاه معرفی میشوند و دانشگاه هم لازم است به دانشجویان کمک کنند.
اما ظاهراً گوش دانشگاهها به این امر بدهکار نیست چرا که حتی وزارت علوم هم در نمایشگاه امسال هیچ کمکی به دانشجویان نکرده است، در این میان تنها وزارت ارشاد یک سامانه ثبتنام برای ارائه بن ۶۰ هزارتومانی به دانشجویان تعریف کرده بود. که این بن نیز در مقایسه با سال گذشته تنها ۱۰ هزار تومان افزایش یافته است.
در حاليكه آخرين چرخهاي خودم را در نمايشگاه كتاب امسال ميزدم نيز با يكي از دانشجويان به گفتوگو پرداختم كه او نيز این میزان بن کتاب را برای قشر دانشجوی خواهان کتابهای نایاب دانشگاهی کافی نمیدانست و معتقد بود تنها عدهای با شرایط مالی مناسبتر میتوانند کتابهای گرانقیمت دانشگاهی مدنظر خود را در نمایشگاه خریداری کنند و ما مجبور هستيم از روی صفحات آن کپی بگیریم.