عمرانخان نخست وزیر پاکستان که این روزها دورانی سخت را در عرصه سیاست خارجی بویژه در حوزه اقتصادی پشت سر میگذارد، ۱۹ سپتامبر( ۲۸ شهریور) به دعوت رسمی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان به این کشور سفر میکند. وزرای امور خارجه و دارایی و نیز مشاور امور تجاری، خان را در این سفر همراهی میکنند.
حال این سوال مطرح میشود که اهداف عمران خان از این سفر چیست؟ مروری بر روابط دو کشور نشان میدهد که بخش عمدهای از روابط در قالب اقتصادی است. در سفر ۲ روزه محمد بنسلمان به پاکستان، دو کشور قرارداد سرمایهگذاری ۲۰ میلیارد دلاری در حوزههای پتروشیمی، انرژی، معدن، پالایشگاه، انرژیهای تجدیدپذیر، بخش خدمات و ورزش را امضا کردند. در همین حال عربستان وعده کمک ۱۲ میلیارد دلاری به پاکستان داده بود. بر اساس گزارشهای منتشره عربستان تاکنون از اجرای تعهدات اقتصادی خود به پاکستان خودداری کرده که این مسئله نارضایتی اسلام آباد را به همراه داشته است. بر این اساس از ابعاد این سفر را گلایههای پاکستان از رفتارهای اقتصادی سعودی تشکیل میدهد.
نکته مهم دیگر وضعیت پاکستانیهای مقیم عربستان است. ولیعهد عربستان سعودی در دیدار با نخست وزیر پاکستان وعده داده بود ۲۱۰۷ تبعه پاکستانی محبوس در زندان های عربستان آزاد خواهند شد.بر خلاف وعده ولیعهد عربستان در مورد آزاد کردن اسرای پاکستانی، بسیاری از اتباع این کشور بدون تفهیم اتهام، اعدام شده یا سر آنها بریده میشود. در همین راستا برخی اخبار نشان میدهد اخیرا یکی دیگر از اتباع پاکستانی بدون تفهیم اتهام در عربستان اعدام و سرش بریده شد.بر اساس گفته برخی قضات پاکستانی، عربستان برای اتباع این کشور حاضر نیست حتی مترجم فراهم کند تا از حق و حقوقشان دفاع کنند. این نوع رفتار سعودی هزینههای داخلی بسیاری برای عمران خان به همراه داشته و لذا از ابعاد سفر وی را متقاعد کردن سعودی در باب پاکستانیهای مقیم این کشور تشکیل میدهد.
نکته مهم دیگر وضعیت تحولات افغانستان و مطالبات آمریکا از پاکستان است. آمریکاییها بدون در نظر گرفتن منافع پاکستان مذاکرات با طالبان را در پیش گرفته که البته همراهی عربستان را نیز به همراه دارد. این وضعیت در کنار اتهامات آمریکا به پاکستان مبنی بر حمایت از تروریسم، خشم اسلام آباد را به همراه داشته چنانکه اخیر عمران خان رسما همراهی و همپیمانی با آمریکا را اشتباه دانسته و از هزینههای این سیاست از سال ۲۰۰۱ تاکنون برای اسلام آباد گفته است. انتقال پیام نارضایتی به آمریکا میتواند از ابعاد سفر عمران خان به عربستان باشد. به هر تقدیر آنچه در باب این سفر مسلم گردیده آن است که این سفر نه از روی رضایت و تعاملات دوستانه بلکه برگرفته از خلف وعدههای سعودی و عدم صداقت رفتاری آنها در تحقق وعدههایشان است هر چند که این سناریو مطرح است که سعودی از این مسئله به عنوان مولفهای برای گرو کشی بهره گیرد تا شاید پاکستان را به حضور گستردهتر در جنگ یمن وادار سازد. مولفهای که تن دادن به آن قطعا هزینههای داخلید و جهانی بسیاری برای پاکستان و شخص عمران خان به همراه خواهد داشت.
نویسنده: علی تتماج