?>?> سیاست روز - مصائب بانک‌ها از اقتصاد بانک‌محور - نسخه قابل چاپ

کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

عقب‌ماندگی بازار سرمایه، سنگینی تامین مالی را یک طرفه کرده است

مصائب بانک‌ها از اقتصاد بانک‌محور

26 ارديبهشت 1396 ساعت 12:10


اقتصاد ما شاید از معدود اقتصادهای کشورهایی در تراز اقتصادهای در حال توسعه باشد که در آن بانک‌ها یک تنه بار تامین مالی را بر دوش می‌کشند.این در حالی است که در اغلب کشورهای همسان ایران این بازار سرمایه است که بار تامین مالی شرکت‌ها را بر دوش می‌کشند.به طور مثال بازار سرمایه کشور ترکیه سهم قابل ملاحظه‌ای در تامین مالی اقتصاد این کشور بر عهده دارد. بورس کشورهای عربی به خصوص قطر و امارات هم در سال‌های گذشته رشد و گسترش یافته‌اند و با ایجاد ساختاری حرفه‌ای توانسته‌اند به جذب سرمایه‌گذار خارجی بپردازند.
اما با این وجود بازار سرمایه ایران همچنان درگیر ساختار انعطاف ناپذیر دولتی است و بازیگردان اصلی آن شرکت‌های دولتی هستند.همین موضوع موجب شده است تا بازار سرمایه در رقابت با بانک‌ها عقب بماند و بانک‌ها بار عمده تامین مالی را بر دوش بکشند. این در حالی است که مرارت تامین یک طرف مالی، مشکلات فراوانی را برای بانک‌ها به وجود آورده است؛ افزایش معوقات وصول نشده و کمبود منابع از پیامدهای این رویکرد هستند.

بانک‌ها ۹۰ درصد تامین مالی را برعهده دارند
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در این باره گفت: بیش از ۹۰ درصد تامین مالی در اقتصاد کشور در حال حاضر از طریق شبکه بانکی انجام می‌شود و این در عمل مشکلاتی را ایجاد کرده است. بر این اساس، تقویت تامین مالی بازار محور از طریق بازارهای سرمایه و بدهی ضرورت دارد.
علی دیواندری که در مراسم پنجمین جشنواره دانش بانک تجارت حضور یافته بود تا از اساتید برتر تقدیر کند، افزود: جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر هجدهمین اقتصاد بزرگ دنیا به شمار می‌رود و برخورداری از رتبه نخست ذخایر گازی، رتبه چهارم منابع نفتی، رتبه پانزدهم جاذبه‌های گردشگری و رتبه دهم جهانی از لحاظ منابع معدنی، از جمله مهمترین پتانسیل‌های اقتصاد ملی برای توسعه و پیشرفت است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به سهم بسیار بالای بانک‌ها در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی کشور، گفت: نظام بانکی کشور ایران بانک محور است. به این معنی که عمده تامین مالی اشخاص حقیقی و حقوقی توسط شبکه بانکی انجام می‌شود. به نحوی که براساس برخی تخمین‌ها، ۹۱ درصد تامین مالی به صورت مستقیم توسط شبکه بانکی انجام می‌شود و صرفا ۹ درصد به بازار سرمایه مرتبط است. این مسئله منجر شده تا فشار سنگینی بر شبکه بانکی جهت پاسخگویی به نیازهای گسترده تامین مالی وارد شود.
وی افزود: این در حالی است که در اکثر کشورهای دنیا بازارهای سرمایه و بدهی نیز همانند بازار پول در تامین مالی نقش اساسی دارند. به طور خاص، بازار بدهی ظرفیت‌های بالقوه فراوانی دارد که می‌توان از آن، جهت تامین مالی استفاده کرد. به عنوان مثال، شرکت‌های بزرگ و معتبر می‌توانند با مراجعه مستقیم به بازار بدهی و انتشار اوراق بهادار به تامین مالی بپردازند.

کاهش سهم اسکناس در معاملات
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در خصوص توسعه خدمات الکترونیکی بانک‌ها و نقش آن در اقتصاد کشور، گفت: با توجه به توفیقات قابل توجه بانک مرکزی و شبکه بانکی در توسعه ابزارهای مبتنی بر بانکداری الکترونیک در سال‌های گذشته، سهم اسکناس و مسکوکات در معاملات و مبادلات پولی روزمره مردم کاهش چشمگیری یافته است. بدون شک توسعه خدمات بانکداری الکترونیک سبب تسهیل مبادلات و معاملات اقتصادی شده و هزینه‌های عملیاتی بانک‌ها را نیز (به دلیل کاهش نیاز به حضور فیزیکی در شعب) کاهش می‌دهد. نباید فراموش کرد که در حال حاضر بخش مهمی از درآمدهای بسیاری از بانک‌های برجسته بین‌المللی صرفا از محل کارمزد خدمات الکترونیکی تامین می‌شود.
دیواندری به وضعیت بانک‌ها در شرایط جدید اشاره کرد و گفت: نظام بانکی همراه با سایر بخش‌های اقتصاد (هم راستا با توفیقات کشور در عرصه روابط بین‌المللی) از بن‌بست و تنگنا بیرون آمده و این مسئله برای بانک‌های ایرانی که در دوران تحریم مشکلات بسیاری را تجربه کردند، امری کلیدی محسوب می‌شود. علاوه بر این، کاهش تحریم‌های بانکی سبب شد تا معاملات ارزی و بین‌المللی شبکه بانکی که در گذشته به شدت کاهش یافته بود، مجددا احیا و به سطوح قابل قبول نزدیک شود.

بهبود دو شاخص کلیدی اقتصاد
این استاد دانشگاه، دست‌یابی به تورم تک ‌رقمی پایدار، مهار نوسانات و ایجاد ثبات در بازار ارز، حرکت در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی، کاهش نرخ ذخیره قانونی متناسب با شاخص‌های سلامت بانکی، جلوگیری از شناسایی و تقسیم سودهای موهومی، کاهش نسبت مطالبات غیرجاری و الزام به ذخیره‌گیری مناسب در رابطه با آنها، افزایش شفافیت از طریق الزام بانک‌ها به تهیه صورت‌های مالی منطبق بر IFRS، افزایش اقتدار بانک مرکزی، مقابله جدی با موسسات اعتباری غیرمجاز، انتشار منظم اطلاعات اقتصادی، ارائه تقویم آماری جهت انتشار آمارهای اقتصادی، بهبود محیط کسب و کار، تقویت امنیت سرمایه‌گذاری، هدایت منابع و سرمایه‌ها به سمت ظرفیت‌های خالی مانند سرمایه درگردش بخش‌های تولیدی، حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط و افزایش وام قرض‌الحسنه ازدواج را از مهمترین اقدامات و موفقیت‌های نظام بانکی دانست.
وی با ارائه آماری از شاخص‌های اقتصادی بیان کرد: اگر دو شاخص کلیدی اقتصاد کلان را نرخ رشد اقتصادی و رشد سطح عمومی قیمت‌ها (تورم) در نظر بگیریم، در چند سال اخیر شاهد بهبود همزمان هر دوی آنها بوده‌ایم. به نحوی که از سه ماهه آخر سال ۹۴ رشد اقتصادی مثبت شد و این وضعیت در سال ۹۵ با سرعت بیشتری ادامه یافت. از منظر تورم نیز بانک مرکزی توانست پس از سال‌ها به تورم تک‌رقمی پایدار دست پیدا کند. انتظار می‌رود روند مثبت شاخص‌های کلان اقتصادی در سال ۹۶ نیز ادامه یابد.
رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در پایان به مسئله برنامه‌های آتی بانک مرکزی پرداخت و تاکید کرد: مهمترین برنامه‌های‌ بانک مرکزی در چهار سال آینده شامل حرکت به سمت تولید و اشتغال پایدار، هدایت منابع بانکی به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی و تداوم حفظ تورم تک‌رقمی، زمینه‌سازی توسعه روابط کارگزاری با بانک‌های معتبر خارجی، اجرای یکسان‌سازی نرخ ارز، استمرار حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط، مدیریت هماهنگ نرخ سود در بازارهای پول و سرمایه و جلوگیری از ایجاد جنگ قیمتی، اصلاح مدل‌های کسب‌وکار بانک‌ها، تقویت همکاری‌های بانکی بین‌المللی، تقویت سرمایه بانک‌ها، کاهش بدهی‌های دولت به نظام بانکی و بازارپذیر کردن آنها، تقویت بازار بین‌بانکی و توسعه و ارتقا ساختارهای نظارتی در شبکه بانکی است.


کد مطلب: 99293

آدرس مطلب :
https://www.siasatrooz.ir/fa/report/99293/مصائب-بانک-ها-اقتصاد-بانک-محور

سیاست روز
  https://www.siasatrooz.ir