اول خرداد ۹۶، رسانههای اصلاحطلب با تیترهایی همچون «لبخند بهشت به امید»، «فاتحان بهشت»، «مشهد و تهران را پس گرفتیم»، «تهران طلایی»، «فتح تهران» و... به تعریف و تمجید از لیست امید و خوشحالی از پیروزی در انتخابات پنجمین دوره شورای شهر تهران پرداختند.
شورای شهر پنجم تهران که تمامی اعضای آن اصلاحطلب هستند از اول شهریور ۹۶ آغاز به کار کرد. اکنون حدود ۱۷ ماه از آغاز فعالیت اصلاحطلبان در شورای شهر تهران سپری شده است. در این مدت، فعالین اصلاحطلب به نکات قابل تأملی درخصوص عملکرد شورای شهر تهران اذعان کردهاند.
بستن لیست با رانت و خالهبازی!
اولین مسئلهای که درباره لیست امید در شورای شهر تهران توسط اصلاحطلبان مطرح شد، بسته شدن لیست با رانت بود.
اولینبار «فاطمه دانشور» عضو اصلاحطلب شورای شهر چهارم، خبر «لیستفروشی» شورای سیاستگذاری اصلاحطلبان مبنی بر پیشنهاد ۲ میلیارد تومانی برای گنجاندن نام وی در لیست امید شورای شهر تهران را رسانهای کرد. پس از آن روزنامه اصلاحطلب آفتاب یزد خبر لیستفروشی اصلاحطلبان در انتخابات پنجمین دوره شورای شهر تهران را تأیید و تصریح کرد که «غلامحسین کرباسچی» دبیرکل حزب کارگزاران در این خصوص نقشی کلیدی داشته است.
لازم به ذکر است که رسانهای شدن این خبر برای دانشور گران تمام شد و نام وی به طور کلی از لیست اصلاحطلبان حذف شد. چندی بعد از این ماجرا، «فاطمه دانشور» در همایش «دوباره اصلاحات، دوباره امید» خطاب به عارف گفت: «الان بنده را شورایعالی سیاستگذاری اصلاحطلبان رد صلاحیت کرد. آقای عارف دست شما درد نکند، شما اخلاق را سر بریدید».
«حسین مرعشی» سخنگوی حزب اشرافی کارگزاران در واکنش به اظهارات دانشور، به طور تلویحی سخنان وی را تأیید کرد و گفت: «حالا یک کسی رفته به یک خانم محترمی گفته میتوانید کمک کنید به ستادها که این هم یکی از وظایف اداره کنندگان امر انتخابات است».
«سیدمحمود علیزاده طباطبایی» وکیل خانواده هاشمی و عضو اصلاحطلب شورای شهر اول نیز - دی ۹۶- در مصاحبه با روزنامه فرهیختگان گفت: «من تا شب انتخابات در "لیست امید" بودم اما شب آخر خیلی صریح و واضح به من گفتند که باید هزینههای انتخاباتی را پرداخت کنی! ولی من قبول نکردم... انتخاب افراد لیست کاملاً اشتباه بود و افراد شایستهتری بودند که میتوانستند درون لیست قرار بگیرند و به شورا راه پیدا کنند، افرادی که حتی شایستگی پستهایی که در آن قرار گرفتهاند را ندارند، درون لیست قرار گرفتند و به شورا راه پیدا کردند و شد همین چیزی که میبینید!».
علیزاده طباطبایی همچنین - آبان ۹۷ - در مصاحبه با روزنامه اصلاحطلب آرمان گفت: «افرادی باید در شورای شهر تهران حضور داشته باشند که به مدیریت شهری و چالشهای پیشروی آن آگاهی داشته باشند. این در حالی است که اصلاحطلبان در انتخاب اعضای لیست انتخاباتی خود «خالهبازی» کردند و یک لیست کاملأ سیاسی بستند. در نتیجه بحرانهای مدیریتی در شهر تهران نتیجه خالهبازی است. اصلاحطلبان بسیاری از چهرههای متخصص و متعهد را تنها به دلیل اینکه سهمیه هیچ حزب و گروهی نبودند در لیست خود قرار ندادند و با سهمیهبندی سیاسی لیست انتخاباتی خود را بستند. در شرایطکنونی یک جمع صد درصد اصلاحطلب مدیریت شهر تهران را برعهده گرفتهاند که با هم ناهمگن هستند».
موضوع لیست رانتی و شائبه دخیل بودن پولهای کثیف در کارنامه اصلاحطلبان مسبوق به سابقه است. پیش از این نیز در انتخابات مجلس دهم «الهه کولایی» فعال سیاسی اصلاحطلب و عضو شورای هماهنگی مجمع زنان اصلاحطلب که با وجود سوابق کاری و داشتن چهرهای سرشناس در جریان اصلاحات از فهرست امید در مجلس شورای اسلامی جامانده بود در مصاحبهای با خبرگزاری «آنا» اعلام کرد: «همیشه پول و قدرت در حوزه سیاست تأثیرگذار هستند. برخی کاندیداها از طریق رانت وارد لیست امید شدند و من این مسئله را تکذیب نمیکنم».
ناآشنا به امور شهری
روزنامه اصلاحطلب شرق - مرداد ۹۶ - در مطلبی با اشاره به «عدم تسلط و آگاهی برگزیدگان شورای پنجم به پیچ و خمهای مدیریت شهری و مسائل عدیده شهر تهران» نوشت: «شورای شهر تهران فاقد دیدگاه و برنامه است».
«احمد حکیمیپور» عضو اصلاحطلب شورای شهر اول و چهارم تهران - آذر ۹۷ - در مصاحبه با روزنامه آرمان گفت: «اغلب کسانی که در شورای شهر پنجم حضور دارند برای بار اول است که در این موقعیت قرار میگیرند و به همین دلیل از تجربه کافی در این زمینه برخوردار نیستند. به همین دلیل شورای شهر پنجم ورود صحیحی به مسائل شهر تهران نداشت. بدون شک ورود صحیح به یک مسأله میتواند تا ۷۵ درصد موفقیت آن مسأله را تضمین کند. اگر ورود به مسأله اشتباه باشد پس از گذشت زمان تازه به این نتیجه خواهید رسید که راه را اشتباه رفتهاید. نکته دیگر اینکه اعضای شورای شهر از همفکران باتجربه خود نیز استفاده نکردند. شورای شهر پنجم بیش از آنکه دیگر محتوا شود درگیر شکل شده است. شورای شهر تحت تأثیر فضایی است که رسانهها پیرامون مدیریت شهر تهران ساختهاند. در نتیجه شورای شهر برای مردم تهران فعالیت نکردهاند و بلکه برای رسانهها و فضای مجازی و به تبع آن گروههای تلگرامی کار کردهاند. شورای شهر از ابتدای شکلگیری تاکنون درگیر واکنش بوده و نه کنش. رفتارهایی هم که به صورت واکنشی صورت میگیرد به دلیل اینکه یک مرحله از کنش عقب است فاقد ابتکار عمل است».
حکیمیپور در ادامه گفت: «اعضای شورای شهر فاقد تجربه کافی در زمینه مدیریت شهری هستند. به همین دلیل نیز موضوع را ساده فرض کردهاند. به همین دلیل نیز زمان زیادی طول کشید تا شرایط مدیریت شهری را درک کنند. هر چند که هنوز هم سوار کار نشدهاند و نتوانستهاند روی برنامهریزیها مسلط شوند».
روزنامه شرق - مهر ۹۷ - در مطلبی نوشت: «اینکه نتیجه کار ۲۱ عضو کاملاً یک دست شورا که با رأیی رکوردشکن انتخاب شدند و با یک دولت و مجلس تقریباً هماهنگ و همراه هم همزمان بوده و طیف وسیعی از افکار عمومی و رسانهها هم با خوشبینی به عملکردشان چشم امید داشتهاند، انتخاب دو شهردار ناموفق و بدعملکرد میشود، همان موقعیتی است که گلنکردنش از بهثمرنشاندنش سختتر بود، اما این بازیکنان با هنرنمایی آن را راهی اوت کردهاند».
سیاسیکار و حزبباز
«الهام فخاری» نماینده شورای شهر پنجم تهران - آذر ۹۷ - در مصاحبه با روزنامه شرق در پاسخ به این سؤال که «برایند و راندمان شورای پنجم را از آغاز تاکنون چطور ارزیابی میکنید؟» گفت: «نمره عالی یا خیلی خوبی به شورا نمیدهم. به نظرم ما در انتخاب مسائلی که باید به آنها بپردازیم اولویتبندی مشترک نداریم و هرکدام از افراد راه خودشان را میروند. حتی اگر یک انرژی واحد در ۲۱ بخش منتشر شود، مسلم است که اثربخشی کمتر خواهد شد. انتظار میرفت که اتفاقاً این شورا توان و مسائل و انرژیهای پراکنده را در شکل همافزا مشخص کند؛ اگر چند مسئله وجود دارد همه به آن پنج، شش مسئله بپردازند و اینطور نباشد که هرکس فقط بنا بر تشخیص کارشناسان و حزب خودش یک مسیر را برود».
فخاری در بخش دیگری از این مصاحبه در پاسخ به این سؤال که «همکاران شما در شورای شهر میگفتند انتخاب سه شهردار از نقاط قوت شورای پنجم است» گفت: «نظر همکاران محترم است؛ اما اینکه بگوییم انتخاب سه شهردار نقطه قوت شوراست، به نظرم موضوع مبهمی است... درباره شهردار اول یا شهردار دوم که مصوب مجلس بود؛ اما به نظرم این شورا با ظرفیت و سرمایهای که داشت، میتوانست برخی چیزها را پیشبینی یا پیشگیری کند و این اتفاق نیفتاد».
روزنامه اصلاحطلب آرمان - آذر ۹۷ - در مطلبی نوشت: «اشتباه اعضای شورای شهر این بود که گمان میکردند در یک فضای سیاسی میتوانند تهران را مدیریت کنند. این در حالی است که مدیریت شهری دارای کارویژههای خدماتی، اجتماعی و فرهنگی است و این کارویژهها نباید تحت تأثیر فضای سیاسی قرار بگیرند».
روزنامه اصلاحطلب ابتکار - آبان ۹۷ - در مطلبی نوشت: «تردیدی نیست که انتخاب سه شهردار در یک سال، کارنامهای قابل دفاع برای شورای شهر تهران محسوب نمیشود... نماینده شورای اسلامی شهر تهران نباید فراموش کنند، کرسی نمایندگی در این شورا چون تیغ دولبهای میتواند هر چه تاکنون رشتهاند، پنبه کرده و حیات سیاسی آنها را به مخاطره بیاندازد... شورای اسلامی شهر تهران و شهردار برآمده از نمایندگان این شورا، تنها در صورتی میتوانند از این سنگر استفاده کرده و زمینه را برای پیروزیهای آتی در دیگر ارکان قدرت مهیا کنند که بتوانند به وظایف ذاتی خود عمل کرده و در برابر انتقادهای احتمالی پاسخی قانعکننده، مبتنی بر حقیقت و قابل دفاع داشته باشند».
«فاطمه دانشور» عضو اصلاحطلب شورای شهر چهارم - اردیبهشت ۹۷ - گفت: «عمکرد شورای پنجم به دلایل مختلف تا این لحظه مثبت نبود...مأموریت اصلی این است که اعضای شورای شهر دست به اقداماتی بزنند که سطح زندگی در زندگی روزمره مردم تغییر کند. به نظر میرسد در طول ۶ ماه اخیر چنین تغییری در اداره شهر تهران ایجاد نشده است... از سوی دیگر انتصابات در شهرداری تهران نیز نشان داد که بیش از ایجاد تغییرات در زندگی شهری انتصابهای سیاسی مدنظر بوده و با این رویکرد نمیتوان چندان مفید برای مردم عمل کرد».
دانشور افزود: «شورای شهر تهران براساس تصمیمات شورای عالی اصلاحات حرکت میکند و شورای عالی اصلاحات، سیاسی میاندیشد و همان طور که شورای پنجم توسط این شورا سیاسی انتخاب شد، در مورد انتخاب شهردار نیز سیاسی میاندیشد و این مورد فرصت سوزی است و مردم احساس رضایت نخواهند کرد. این رویه چندان از استاندارد لازم برخوردار نیست. رویه فعلی بهگونهای است که هیچ فرد متخصصی نمیتواند به این دایره وارد شود».
قانونگریزی
در ماههای گذشته با وجود اینکه نمایندگان مجلس طرح منع به کارگیری و استخدام بازنشستهها را تصویب و این طرح در شورای نگهبان نیز تصویب و لازمالاجرا شده بود، نمایندگان فراکسیون امید با اعضای شورای شهر تهران جلسهای برگزار کرده و درپی آن بودند تا محمدعلی افشانی- شهردار سابق - را از شمول قانون مستثنی کنند!
در همین رابطه روزنامه اصلاحطلب اعتماد - به مدیرمسئولی الیاس حضرتی نماینده فراکسیون امید مجلس - آبان ۹۷ در یادداشتی با عنوان «تلاش برای اصلاح قانون» نوشت: «مسیر برکناری شهردار فعلی شهر تهران، جناب مهندس سیدمحمدعلی افشانی که دارای خصال پاکدستی، قاطعیت، تجربه موفق ملی و با منظومه ذهنی ومهندسی صحیح اداره کلانشهر پایتخت ایران (تهران بزرگ) از طریق "قانون اصلاح قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان"، اقدامی قانونی نیست.»
لیست امید، مصداق پوپولیسم
«محمدرضا تاجیک» مشاور رئیس دولت اصلاحات - شهریور ۹۶ - در مصاحبه با روزنامه آرمان درباره روش بستن لیست امید - شورای شهر پنجم تهران و مجلس دهم - گفت: «لیست امید چهره دوگانهای دارد. وقتی یک لیست رأی میآورد، بدان معناست که یک جریان از چنان مقبولیتی برخوردار است که میتواند افکار عمومی جامعه را متوجه خود کند و افکار عمومی جامعه بدون شناخت از افراد، بنابر اعتماد به یک جریان، به همه چهرههای لیست رأی میدهد. اما در پشت این موضوع، یک نوع پوپولیسم است و به این شکل خود را نشان میدهد که من نمیشناسم اما رأی میدهم، من نمیدانم اما انجام میدهم. به قول ژیژک، نوعی کلبی مشربی در پشت این موضوع خود را پنهان کرده است و این موضوع با بلوغ و توسعه یافتگی جامعه، تناقض دارد. جریانات سیاسی کشور باید به سمتی حرکت کنند که مردم ما، آگاهانه و هوشیارانه رأی بدهند و تصمیم بگیرند. اگر امروز نوش این قضیه نصیب ما شده است، فردا نیش آن نیز نصیب ما خواهد شد. جامعهای که صرفاً لیستی و بدون آگاهی رأی میدهد ممکن است در آینده نزدیک بهصورت لیستی، به جناح مقابل ما رأی دهد».
تاجیک در بخش دیگری از این مصاحبه گفت: «وقتی مردم به یک لیست رأی دادند، معنا و مفهوم آن، این است که توپ در زمین تو افتاد، حالا دیگر نمیتوانی حاشیه ایجاد کنی، باید این اعتمادی که مردم، چشمبسته به تو مبذول داشتند را پاس بداری، دیگر نمیتوانی بگویی تعدادی از منتخبان لیست، از آن طرف مقابلند که بازی دیگری در انداختند، بازی ما را خنثی میکنند و اجازه نمیدهند استراتژیهای ما به کرسی بنشیند. دیگر نمیتوان این موضوع را بیان کرد. چنین رأیهایی صرفاً آب نیست بلکه آتش هم بههمراه خود دارد».
مایه آبروریزی
روزنامه اصلاحطلب قانون - مهر ۹۷ - در مطلبی با عنوان «ستون پنجمهای امیدی» نمایندگان اصلاحطلب مجلس و شورای شهر تهران را که بدنبال اصلاح قانون منع به کارگیری بازنشستگان هستند را غیرخودی، ستون پنجم و مایه آبروریزی اصلاحطلبان نامید و نوشت: «ماجرای اظهارات برخی از نمایندگان و اعضای شورای شهر در رابطه با مصالحه مجلس با شهرداری برای ابقای محمدعلی افشانی، حاشیههای فراوانی ایجاد کرد. متاسفانه برخی همچنان تلاش میکنند قانون را دور زده تا به اهداف جناحی و منافع گروهی خود برسند».
«محمدمهدی تندگویان» عضو اصلاحطلب شورای شهر چهارم نیز - اردیبهشت ۹۷ - گفت: «بهنظر من چون انتخاب اول آنها (انتخاب نجفی به عنوان شهردار توسط شورای شهر پنجم) فاقد تحقیقات درست بود و کارشناسی مناسبی انجام نشده بود، نتوانستند انتخاب مناسبی داشته باشند».
تندگویان در ادامه گفته بود: «زمانی که یک جریان بدون هیچ رقیبی در موضوعی مشخص حاکم میشود انتظار میرود که قدرت و سرعت تصمیمگیری بهتر باشد و روند حاضر این پرسش را پدید میآورد که اگر اصلاحطلبان این تعداد گزینه نداشتند و مشخص نبود که درباره چه گزینههایی میخواهند تصمیم بگیرند، چرا برای رسیدن به این جایگاه بدین حد تلاش کردند؟».
گفتنی است روزنامه فرهیختگان - آبان ۹۷ - در مطلبی نوشته بود: «تا همین چند روز پیش همه فکر میکردند محمدعلی نجفی، شهردار اول دوره پنجم مدیریت شهری تهران بهخاطر مشکل قلبی دوبار استعفا داده و قید بهشت را زده است، اما بعد از پست اینستاگرامی فاطمه دانشور، عضو سابق شورای شهر تهران مشخص شد که مشکل قلبی بهانه بوده و نجفی تجدید فراش کرده و همسر جدید عامل اصلی و پشتپرده خروج شهردار سابق از مدیریت شهرداری بوده است».
روزنامه شرق - مهر ۹۷ - در مطلبی، عملکرد ۵ ماهه شهردار سابق تهران را به نقد کشید و تاکید کرد که این ۵ ماه به خوبی نشان داد که افشانی موفق نبوده است. در بخشی از این مطلب آمده بود: «پنج ماه اگرچه برای نشاندادن تواناییهای مدیریتی بر کلانشهری به بزرگی پایتخت زمان زیادی نیست، اما برای ساختن تصویری از خود بهعنوان چهرهای ناموفق متأسفانه زمانی کافیست. محمدعلی افشانی ۲۳ اردیبهشتماه ۹۷ شهردار تهران شد و با احتساب فردا پنج ماه است که سمت شهرداری پایتخت را برعهده دارد»>
ویترینی بودن حضور زنان و جوانان
«سیدمحمود میرلوحی» عضو شورای شهر پنجم - آبان ۹۷ - در مصاحبه با روزنامه آرمان در پاسخ به این سؤال که «به لیست اولیه ۳۰ نفره انتقادهای فراوانی وارد شد. اینکه چند چهره زن در لیست باشد...یا چند جوان نوشته شود که جنبه نمادین پیدا کند. انتقاد بر لوث شدن انتخاب فردی مناسب برای شهرداری تهران بوده است. برای این انتقادها چه پاسخی دارید؟» گفت: «این حرف ممکن است نظر شما باشد. همکار ما در شورا که اسامی را نوشته چنین نظری ندارد و میگوید که جوان بیاید. همکار دیگری نظرش این بوده که یک خانم شهردار شود. این نهایتاً نظر و معدل جمع است که به ۵ نفر نهایی رسید. قصد دوستان ظاهرسازی نبود. اشکالش چیست؟».
این عضو اصلاحطلب شورای شهر در این مصاحبه تاکید کرد که چون دنبال ظاهرسازی نیستیم، زنان و جوانان را برای شهرداری تهران انتخاب نکردیم!
اصلاحطلبان - آبان ۹۷ - برای سومینبار به سراغ انتخاب شهردار تهران رفتند. اگر از بیثباتی مدیریتی کلانشهر تهران و رفت آمدهای شهرداران و متعاقب آن مدیران میانی که مشکلات مختلفی را در شهر تهران بوجود آورده بگذریم، اینبار هم خبری از انتخاب شهردار زن نبود.
در اوائل دولت دوازدهم که حسن روحانی برای چیدمان کابینه خود دست به کار شده بود، اصلاحطلبان فشار شدیدی روی دولت آوردند که دستکم یک وزیر زن برای کابینه خود انتخاب کند. این تبلیغات سیاسی درحالی بود که اصلاحطلبان به خوبی میدانستند که این موضوع از سوی دولت انجام نمیشود اما بازهم شوء انتخاب وزیر زن را به راه انداختند.
اما در سه باری که تهران بدون شهردار ماند و همه چیز دست خود اصلاحطلبان بود، این جریان سیاسی نه تنها گزینه مطرحی برای این پست رو نکرد بلکه به طور کاملاً ویترینی کاندیداهای نمایشی به میدان آورد که نه سوابق آنها با این پست همخوانی نداشت و نه موقعیت آنها ایجاب میکرد که به شغل جدیدی بیاندیشند.
وقتی اصلاحطلبان شورای شهر پنجم برای انتخاب اولین شهردار خود دست به کار شدند نام «الهه کولایی» استاد دانشگاه به عنوان تنها زن در لیست کاندیداها نمایان بود. بعدها اما خود کولایی به نمایشی و ویترینی بودن کاندیداتوریاش در انتخابات شهرداری تهران اعتراف کرد.
در دور سوم انتخاب شهردار نیز نام «معصومه ابتکار» و «شهیندخت مولاوردی» به عنوان دو نامزد زن دراین رقابت در میان ۳۰ کاندیدای دیگر مطرح شد. اما با توجه به اشتغال دولتی این دو نامزد بسیاری مطرح میکردند که حضور این دو گزینه در میان کاندیداها جدی نیست و بعید است آنها شغل دولتی خود را برای شهرداری تهران ترک کنند. چه اینکه اصلاً این دو تجربه اجرایی در این حوزه ندارند و بازهم موضوع ویترینی و نمایشی بودن آنها در میان کاندیداها مطرح شد.
کارنامه تحسینبرانگیز قالیباف دیگر تَکرار نشد
روزنامه قانون - آذر ۹۷ - در مطلبی نوشت: «بیشک قالیباف اقدامات تحسینبرانگیزی در کارنامه خود دارد و اینکه برخی بگویند وی یک نیروی ناکارآمد است، ادعای درستی نیست».
نباید فراموش کرد که کارنامه قابل قبولی که از دوران ۱۲ ساله قالیباف در شهرداری تهران به جای ماند و طی آن مردم تهران هر چند روز یکبار شاهد افتتاح پروژهها، ساخت و توسعه قابل توجه خطوط و ایستگاههای مترو، بزرگراهها، فضاهای سبز و... و خدماترسانی تازه در حوزه شهری بودند در شرایطی رقم خورد که در بخش زیادی از آن دولتهای ناهمسو با شهرداری در رأس کار بودند، حال که شورای اصلاحطلب و شهردار مطلوبشان دولتی همسو با خود را شاهد هستند قطعاً توقع مردم بسیار بیشتر از گذشته است.
«محمدباقر قالیباف» در دوران تصدی شهرداری تهران کارنامه بسیار خوبی از خود بر جای گذاشت. اما اصلاحطلبان در سال گذشته با در اختیارگرفتن شورای شهر و شهرداری تهران تلاش کردند تا این کارنامه قوی را مورد حمله قرار داده و آن را تخریب کنند؛ اما علیرغم تمام تلاشها، این پروژه بزرگ رسانهای با شکست مواجه شد.
یکی از علتهای اصلی این شکست آن بود که افکار عمومی مدام کارنامه اصلاحطلبان و نحوه عملکرد آنها را با کارنامه قالیباف مقایسه کرده و در یکسو شعار و جنجال و بیعملی و کرختی و سیاسیکاری را میبینند و در سوی دیگر مدیریت جهادی و توسعه و پیشرفت شهر را. شورای شهر بدون رد صلاحیتهای شورای نگهبان و با حمایت پررنگ اصلاحطلبان و با تَکرار رئیس دولت اصلاحات تشکیل شد و نتیجه، این شد که فعالین اصلاحطلب آن را مایه آبروریزی، مصداق پوپولیسم، سیاسیکار و حزبباز و ناآشنا به امور شهری معرفی میکند. مشرق نیوز