عادل‌الجبیر وزیر امور خارجه سعودی دیروز در سفری ناگهانی وارد عراق شد. سفری که از سال ۲۰۰۳ تاکنون اولین سفر وزیر خارجه عربستان به این کشور است که خود جای تامل بسیاری دارد. با توجه به روابط بحرانی دو کشور بویژه در سالهای اخیر این سوال مطرح می‌شود که هدف الجبیر از این سفر چه بوده است؟ آیا این امر برگرفته از قدرت و جایگاه سعودی است و یا مولفه‌ای دیگر در ورای آن نهفته است و اینکه به رغم رفتارهای بحران‌ساز سعودی و حمایت آشکار آن از تروریست‌ها چرا عراق پذیرنده این سفر شده است.؟
در باب اهداف عراق بیش از هر چیز یک اصل مطرح است و آن پیامدهای منفی رفتار سعودی در این کشور است. چنانکه ذکر شد سعودی آشکارا از یک سو از گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند و از سوی دیگر با حمایت از بعثی‌ها و برخی جریان‌های خاص در مناطق سنی‌نشین و کردنشین به دنبال سیاست فتنه‌انگیزی در عراق بوده‌اند. با توجه به اینکه عراق اکنون با دستاوردهای بزرگ در حوزه امنیتی و منطقه‌ای توانسته به یک ثبات و امنیت نسبی دست یابد پذیرش الجبیر را می‌توان اقدامی برای هشدار دادن به سعودی در باب پیامدهای استمرار رفتارهای بحران‌ساز در عراق ارزیابی نمود. در همین حال عراق می‌داند برای اجرای اهدافش در حوزه عربی باید مناسباتی فراگیر داشته باشد و بر این اساس سعی دارد تا با پذیرش وزیر خارجه سعودی اتمام حجت خود با عربستان را به سایر کشورهای عربی نشان دهد. اکنون توپ در زمین عربستان است که نشان دهد به دنبال اصلاح رفتارهای خصمانه علیه عراق است یا نه. اگر تغییر دهد عراق برنده جنگ دیپلماتیک است و اگر تغییر ندهد بازهم عراق به عنوان طرف مصالحه در افکار عمومی پیروز است.
اما در باب اهداف سعودی در عراق چند محور قابل توجه است. عربستان با حمایت از تروریست‌ها نتوانسته دستاوردی داشته باشد و در منطقه نیز عراق در حال گرفتن جایگاه سعودی است که رویکرد مصر به خرید نفت از این کشور نمودی از آن است. عربستان که در حوزه عربی وضعیت مناسبی ندارد با رویکرد به عراق سعی در نمایش چهره‌ای موجه از خود دارد و از سوی دیگر امید دارد با رویکردهای سیاسی و اقتصادی و حتی برخی امتیازات امنیتی، عراق را به برخی تغییرات رفتاری از جمله در قبال کشورهای عربی سوق دهد.
تقارن این سفر با اولین اقدام عراق در بمباران مواضع تروریست‌ها در سوریه شاهدی بر سراسیمگی سعودی برای راضی‌سازی عراق جهت دوری از ادامه همکاری با مقاومت برای حفظ گروه‌های تروریستی در نقاط مرزی سوریه و عراق است. به هر تقدیر می‌توان گفت که سفر الجبیر به عراق نه از روی قدرت بلکه برگرفته از چالشهای منطقه‌ای و البته تزلزل سعودی در عرصه‌های مختلف است که با تحرکات دیپلماتیک و احتمالا ارائه پیشنهادهای وسوسه‌انگیز به عراق به دنبال حل برخی از این چالشها باشد که عدم استقبال عراقی‌ها از مواضع و نظرات الجبیر ابهامات بسیاری را در تحقق این طراحی ایجاد کرده است.
دریافت صفحه با کد QR