مصر این روزها هفتمین سالگرد سرنگونی سه دهه حاکمیت حسنی مبارک را سپری میکند. در سال ۲۰۱۱ ملت مصر در چارچوب اعتراضهای مردمی در کشورهای عربی شمال آفریقا و غرب آسیا در حالی سرنگونی حسنی مبارک را رقم زدند که روند تحولات این کشور میتوانست به سمت بیداری اسلامی و تحقق آرمانهای استقلالطلبانه و اسلامخواهانه آنها سوق یابد اما دخالتهای خارجی و البته عدم انسجام داخلی زمینهساز انحراف مبارزات و در نهایت گرفتار آمدن مصر در بحرانهای سیاسی و امنیتی شد. در این چارچوب ائتلافی از جریانهای سکولار داخلی، کشورهای عربی، رژیم صهیونیستی و غرب برای خنثیسازی حرکت مردمی سناریوی حاکمیت اسلام اخوان به جای اسلام حزباللهی را در گام بعدی در سال ۲۰۱۳ با بهرهگیری از بحرانهای داخلی مصر و منطقه، سرنگونی مرسی و به قدرت رسیدن ارتش را رقم زدند در حالی که این تغییر را نشانه شکست حرکتهای مردمی عنوان کردند.
اکنون در حالی ۴ سال از به قدرت رسیدن السیسی و ارتش مصر میگذرد که این کشور شاهد تحولات قابل توجهی است در حوزه سیاسی در حالی مصر برای انتخابات ریاست جمهوری آماده میشود که در یک سوی معادله بار دیگر السیسی کاندیدای ریاست جمهوری است و از سوی دیگر هر چند ادعای آزادی جریانهای سیاسی برای حضور در انتخابات مطرح میشود اما در عمل حذف مخالفان در حال انجام است که بازداشت افرادی نظیر ابوالفتوح از مخالفان مرسی و کاندیدای ریاست جمهوری نمونهای از آن است. اما در حوزه نظامی، مصر دوران پرتحولی را سپری میکند. السیسی اخیرا اعلام کرده در منطقه سینا مبارزهای گسترده و پیشدستانه را علیه رژیم صهیونیستی خواهد داشت. نکته قابل توجه آنکه در گذشته عملیات سینا برای مبارزه با حملات تروریسم بوده اما اکنون ادعای اقدام پیشدستانه مطرح میشود.
نمایش اقتدار السیسی و ارتش به عنوان مولفهای انتخاباتی با توجه به ناتوانی در تامین نیازهای اقتصادی مردم، شاید یکی از دلایل این تحرکات باشد اما برخی حاشیهها ابهاماتی را در صداقت رفتاری دولتمردان مصر ایجاد کرده است. از یکسو آمریکاییها به شدت از عملیات در سینا استقبال کردهاند و از سوی دیگر توافقاتی میان مصر و عربستان در جابهجایی سرزمینی و واگذاری جزایر سناقیر و تیران مصر به عربستان در کنار برخی تغییرات جمعیتی در سینا در حال شکلگیری است. ابهام در این رویکردها زمانی افزایش یافته که همزمان با اعلام طرح آمریکا برای معرفی قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی،طرحهای متعددی توسط صهیونیستها برای اشغال کامل کرانه باختری و کوچ فلسطینیها به سرزمین دیگری مطرح شده است.
از گذشته این سناریو مطرح بوده که سینا در سرزمین جایگزینی برای فلسطینیها شود و اکنون نیز فرانسه به جای آمریکا مجرای مذاکرات سازش صهیویستها و تشکیلات خودگران فلسطین شده که از محورهای آنها نیز مساله آوارگان فلسطینی خواهد بود. آنچه ابهام در تحولات سینا را تشدید میکند بیانیه ایمنالظواهری سرکرده القاعده است که القاعده مصر را به مبارزه علیه نظام در سینا تحریک کرده است رفتاری که توجیهکننده تحرکات السیسی و البته متحدان عربی و غربی آن در منطقه سینا است. به هر تقدیر آنچه در مصر در جریان است صرفا جنبه انتخاباتی نداشته بلکه سیاستهای کلانتری دنبال میشود که بر مساله فلسطین در آینده منطقه تاثیرگذار خواهد بود که سفر تیلرسون به منطقه میتواند نشانهای به این تحولات باشد چنانچه اخبار و گزارشهای منتشره از معامله قرن میان برخی کشورهای عربی و آمریکا با محوریت حذف فلسطین و سازش با رژیم صهیونیستی انتشار یافته است.
نویسنده: علی تتماج