طلسم فروش نفت ایران در بورس بالاخره ششم آبان شکسته و طلای سیاه با موفقیت روانه رینگ بینالمللی بورس انرژی شد تا خط بطلان دیگری بر تلاشها برای تحریم نفت ایران کشیده شود.
روز ششم آبانماه سالجاری پس از گذشت هفت سال طلسم فروش نفت توسط شرکت ملی نفت ایران شکسته و طلای سیاه روانه رینگ بینالمللی بورس انرژی شد. در نتیجه این خطشکنی، ۲۸۰ هزار بشکه نفت سبک ایران توسط سه متقاضی خریداری شد.
این عرضه و خرید موفق البته با نقدهایی هم همراه بود؛ البته بیژن زنگنه، وزیر نفت چندی پیش درباره جزئیات این عرضه گفته بود که این اقدام با شکل کنونی تجربهای است که ریزهکاریهای قابل بررسی دارد و پس از عرضه در بورس، بازخوردها بررسی و اصلاحات انجام میشود.
منتقدین قیمتها را نشانه رفتند
پس از عرضه روز ششم آبانماه جاری، نقدی که از سوی برخی کارشناسان امر وارد شد، قیمت فروخته شده نفت به خریداران بود. به این ترتیب که شرکت ملی نفت ایران در اطلاعیه عرضه نفت در بورس آورده است: برای فروش قیمت پایه هر بشکه نفتخام توسط شرکت ملی نفت ایران به ارز دلار اعلام میشود و برابر با متوسط قیمت برنت (BWave) روزانه در ۱۰ روز کاری بینالمللی پیاپی منتهی به ۲ روز تقویمی قبل از انتشار اطلاعیه عرضه با لحاظ نمودن اختلاف (دلتا) مندرج در OSP برای بازار مدیترانه در ماه متناظر با تاریخ انتشار اطلاعیه عرضه خواهد بود. بدیهی است متقاضیان بایستی در روز عرضه بر روی قیمت پایه مندرج در این بند رقابت کنند.
شرکت ملی نفت در بخش دیگری از این اطلاعیه قیمت پایه نفتخام سبک ایران را معادل ۷۹.۱۵ دلار و محدوده نوسان قیمت پایه و قیمت مجاز در این عرضه به صورت نامحدود و نوع معامله را براساس کشف پریمیوم تعیین کرد.
به گفته کارشناسان براساس ساز و کار بورس رقم ۷۹.۱۵ دلار یک حدود ارزشی برای محموله عرضه شده است و بیشک شرایط عرضه و تقاضا در تالار شیشهای است که نرخ نهایی را میتواند مشخص کند. البته در روز نخست این عرضه مسوولین ذیربط از شرکت ملی نفت ایران در محل انجام معاملات حضور داشتند تا تصمیمات لازم براساس اختیارات گرفته شود. در نهایت ۸ محموله با نرخ ۷۴.۸۵ دلار به فروش رفت.
جلوگیری از ظهور بابک زنجانیها
سیدحمیدرضا قریشی کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه شکسته شدن مقاومت برای فروش نفت در بورس، اقدامی بود که با تکیه بر همت بخش داخلی انجام شد، تصریح کرد: عرضه نفت در بورس را میتوان شفافترین حالت ممکن فروش این فرآورده هیدروکربوری خارج از شرایط سنتی آن دانست. به این ترتیب با توجه به اینکه نرخ فروش، حجم و سایر مولفههای معاملاتی این محصول قابل رصد است، و خریدار ملزم به ارائۀ ضمانتنامۀ بانکی است، از ظهور بابک زنجانیها جلوگیری میشود.
وی ادامه داد: عرضه نفت در بورس انرژی ماحصل تصمیم سران سه قوه است، بنابراین با آگاهی و شفافیت نهادهای نظارتی و حراستی همراه است و این موجب میشود که امکان تخطی به حداقل برسد. از سویی دیگر از آنجایی که نام متقاضیان افشا نمیشود، احتمال تحریم آنها به حداقل کاهش مییابد. به گفته قریشی مزیت این نوع عرضه، ایجاد فضای رقابت واقعی است. چون قیمت براساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین شد.
این کارشناس انرژی با اشاره به تازه بودن این تجربه در فضای اقتصادی کشور، اظهار داشت: ریسک و هزینه چنین اقدامی از جنبه بیمه، نقل و انتقالات مالی، تهیه ضمانتامهها، بازاریابی، انتقال و... همچنان برای بخش داخلی غیردولتی بالاست. بنابراین کاهش قیمت در چارچوب تعیین شده به صورت شفاف براساس ضوابط موجود در اطلاعیه شرکت ملی نفت ایران میتواند یک مشوق برای بخش داخلی محسوب شود. به مرور زمان که بخش خصوصی بتواند هزینههای خود را کاهش دهد و تعداد بازیگران زیاد شود، شاهد افزایش قیمت فروش نفت در بورس خواهیم بود.
قریشی درباره نقدی که به کاهش قیمتی که در هنگام عرضه در بورس اتفاق افتاد، گفت: نرخ نفت سبک تحویلی به مقصد مدیترانه حدود ۷۶ دلار است؛ حداکثر قیمت نفت ایران الان ۷۸.۳۳ اعلام شده است؛ یعنی قیمت بینالمللی در دو هفته اخیر کاهش داشته است، بنابراین خبری از نفت ۷۹ دلاری ( نرخ پایه عرضه شده در بورس) در میان نیست، اما از آنجایی که از زمان اعلام اطلاعیه تاکنون ۲ هفته فاصله زمانی بوده، قیمت جهانی نفت افت طبیعی داشته است.
وی گفت: به این ترتیب شرکت نفت میتوانست نرخ پایه را برای این هفته از ۷۶ دلار آغاز کند. البته قیمت نفت صادراتی به مقاصد آسیایی بالاتر است اما نرخ فروش نفت ایران را میتوان به طور میانگین در دامنهای بین ۷۵ تا ۷۶ دلار برای هر بشکه در نظر گرفت. به این ترتیب قیمت ۷۴.۸۵ دلاری که نرخ معاملۀ نهایی بود، با توجه به شرایط تقاضا حدود ۱ دلار زیر قیمت حقیقی بوده و تخفیف چندانی هم نداشته است. مهر