بدعهدی طرف‌های برجامی موجب شد تا جمهوری اسلامی ایران گام چهارم تعهدات برجامی را بردارد چنانکه عملیات گازدهی به ۶۹۶ سانتریفیوژ IR۱ در تأسیسات غنی سازی شهید مسعود علیمحمدی (فردو) و در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی آغاز شد. در حال حاضر ۱۰۴۴ ماشین سانتریفیوژ IR۱ (شامل ۶ زنجیره ۱۷۴ تایی) در فردو مستقر است که به چهار زنجیره از ۶ زنجیره ۱۷۴ تایی سانتریفیوژ IR۱ یعنی ۶۹۶ سانتریفیوژ گاز هگزافلوراید اورانیوم UF۶ تزریق شد و دو زنجیره دیگر که شامل ۳۴۸ ماشین IR۱ هستند اقدام به تولید و غنی سازی ایزوتوپ‌های پایدار می‌کنند.
گفتنی است در راستای اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، مخزن ۲۸۰۰ کیلویی حاوی حدود ۲ هزار کیلوگرم گاز هگزافلوراید اورانیوم UF۶ تحت نظارت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از انتقال از نطنز به فردو، در سالن خوراک دهی مجتمع شهید علیمحمدی فردو قرار گرفت.
پس از انتقال مخزن حاوی ۲ هزار کیلوگرم UF۶ از نطنز به فردو و اتصال مخزن به خطوط خوراک‌دهی و انجام موفقیت آمیز همه عملیات فنی مرتبط شامل خلأ سازی نهایی، کنترل ماشین های سانتریفیوژ و شیرها و چک کردن سیستم های کنترل و اتوماسیون و راه اندازی بخش های جمع آوری و اتمام عملیات پسیواسیون، پس از دقایق اولیه روز پنج شنبه عملیات گازدهی زنجیره ها و ماشین های سانتریفیوژ و جمع آوری اورانیوم غنی شده در سایت فردو آغاز شد. همه اقدامات تحت نظر بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام شده است.در همین خصوص بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتگویی پیش از این عنوان کرد: همه عملیات به صورت موفقیت آمیز و با سرعت بسیار زیادی انجام شده و تا ۲۴ امشب کار پسیواسیون و خارج کردن گازهای سبک را تمام می کنیم و به مرحله برداشت محصول می رسیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: البته در دوره پسیواسیون محصول پسماند را دوباره مخلوط می کنیم. باید به حدی برسیم که محصول با کیفیت مناسب تولید کنیم. ساعت ۲۴ شیرها را باز و محصول را جمع آوری می کنیم، البته این سیستم باید پایدار بشود و روز پنجشنبه از محصول نمونه گیری می شود. آژانس این نمونه ها را می بیند و تا روز شنبه نیز سطح پایداری باید ادامه یابد. حوالی ساعت ۱۰ و ۱۱ صبح شنبه به سطح ۴.۵ درصد می رسیم و انشاءالله به حد پایداری می رسد. وی عنوان کرد که جمعی از خبرنگاران روز شنبه از فردو و آخرین اقدامات انجام شده بازدید کرده و نشستی خبری نیز در این محل برگزار خواهد شد.
معاون سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: در حوزه غنی سازی ما دیروز و پریروز به حدود هشت هزار و ۶۰۰ سو ظرفیت تولید رسیم و حدود ۹۰۰ سو نیز از فردو اضافه می شود که حدود ۹ هزار و ۵۰۰ سو می شود که اگر در نظر بگیریم در قبل از برجام در بالاترین حدش ۱۱ هزار سو داشتیم، الان تقریبا به حدود قبل از برجام نزدیک شده ایم.
حسن روحانی رئیس جمهوری ایران ۱۴ آبان ماه و همزمان با پایان سومین فرصت ۶۰ روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام، گام چهارم کاهش تعهدات برجامی را اعلام کرد و گفت: سازمان انرژی اتمی از روز چهارشنبه ۱۵ آبان ماه گام چهارم و جدید را بر می‌دارد.طبق برجام بیش از هزار سانتریفیوژ (۱۰۴۴) در فردو داریم. در برجام قرار بود این سانتریفیوژها بچرخند، اما گاز به آنها تزریق نکنیم که بنده امروز در دستوری به سازمان انرژی اتمی می‌گویم که از روز چهارشنبه گازدهی را در فردو آغاز کنیم.
گفتنی است، کاظم غریب‌‌‌آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس از تحویل نامه ایران به این سازمان درباره گازدهی فردو خبر داد.در بند پنج برجام آمده است:« ایران بر اساس برنامه بلندمدت خود، برای ۱۵ سال، فعالیت‌های مرتبط با غنی سازی اورانیوم، از جمله تحقیق و توسعه تحت نظارت پادمانی خود را صرفا در تاسیسات غنی سازی نطنز انجام خواهد داد، سطح غنی سازی اورانیوم خود را تا سقف ۳.۶۷ درصد نگه خواهد داشت و در فردو، از هرگونه غنی سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه غنی سازی اورانیوم و از نگاهداری هرگونه مواد شکافت پذیر خودداری خواهد ورزید.» از سوی دیگر کارخانه تولید آب سنگین اراک که دارای ظرفیت اسمی تولید ۱۶ تن آب سنگین در سال با خلوص هسته‌‌ای است در زمان ابلاغ گام اول کاهش تعهدات، میزان موجودی آن حدود ۱۲۵ تن بود. این کارخانه در زمان ابلاغ دستور شورای عالی امنیت ملی مبنی بر عدم پایبندی به ۱۳۰ تن، در مرحله تعمیرات بود که با ابلاغ به سازمان در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه مرحله تعمیرات با سرعت پایان یافته و کارخانه مجددا تولید را آغاز کرده است و در این مدت حدود ۲ تن از آب سنگین تولیدی به خارج از کشور صادر و حدود ۲ تن دیگر هم برای محصولات دوتره در داخل مصرف شده است و در حال حاضر موجودی کل آب سنگین کشور حدود ۱۳۰ تن است.
دریافت صفحه با کد QR