بحران هسته‌ای یکی از مباحث مطرح در نظام بین‌الملل است که در چند دهه اخیر به چالشی بزرگ مبدل شده است. در حالی بر اساس ان پی تی حذف سلاح هسته ای بخشی از امنیت نظام بین الملل است که «دومینیک راب»، وزیر امور خارجه انگلیس طرح دولت «بوریس جانسون» برای گسترش حجم زرادخانه هسته‌ای کشورش را برای ایجاد «حداقلی از بازدارندگی» ضروری دانسته است.انگلیس به دنبال افزایش تعداد کلاهک‌های هسته‌ای این کشور از ۱۸۰ به ۲۶۰ کلاهک است.
سابقه هسته‌ای انگلیس
نگاهی به روند هسته‌ای شدن انگلیس نشان می‌دهد که کلاهک های هسته ای زرادخانه هسته ای بریتانیا حدود ۵۰۰ تا در اواخر دهه ۱۹۷۰میلادی افزایش یافت و از آن زمان به بعد به دلیل کاهش تهدید از سوی اتحاد جماهیر شوروی و اکنون روسیه، به تدریج کاهش یافته است.آخرین بار، بریتانیا در سال ۲۰۱۵ میلادی متعهد شد ذخایر سلح های هسته ای خود را تا اواسط دهه ۲۰۲۰ به بیش از ۱۸۰ کلاهک افزایش ندهد. برآورد می شود هر یک از کلاهک ها قدرت انفجاری ۱۰۰ کیلوتن را داشته باشد. بمب اتمی که در پایان جنگ جهانی دوم بر روز هیروشیما افتاد حدود ۱۵ کیلوتن بود.گاردین نوشت: هنوز دلایل این تصمیم انگلیس معلوم نیست اما در بحبوحه گمانه زنی ها برای کمک به ترغیب آمریکا به سرمایه گذاری مشترک در برنامه جایگزینی کلاهک ترایدنت تا دهه ۲۰۳۰ اتخاذ شده است. هزینه توسعه این کلاهک ها هنوز معلوم نیست.دیوید گولن مدیر سرویس اطلاعات هسته ای انگلیس گفت: اگر این تصمیم دولت تایید شود اقدامی بسیار تحریک آمیز خواهد بود. بریتانیا بارها به کاهش ذخایر کلاهک هسته ای خود اشاره کرده و آن را شاهدی برای عمل به وظایف قانونی خود تحت پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای عنوان کرده است. بریتانیا از دهه ۱۹۵۰ برنامه سلاح های هسته ای خود را داشته است اما در ۶۰ سال گذشته و به دنبال توافق با هارولد مک میلان نخست وزیر آمریکا و جان اف کندی رئیس جمهور وقت آمریکا بسیار به فناوری امریکا متکی بوده است.موشک های ترایدنت در چهار زیردریایی مستقر شده اند که یکی از آنها مدام در دریا است تا مطمئن شود می تواند در صورت حملات هسته ای بی جهت واکنش نشان دهد. این موشک ها براساس طرح دهه ۱۹۷۰ موسوم به هالبروک به کلاهک هسته ای کنونی آمریکا، دبلیو ۷۶ متکی هستند.با این حال کلاهک هسته ای دبلیو ۷۶ فرسوده است و آمریکا پیشنهاد داده آن را با کلاهک قدرتمندتری موسوم به دبلیو ۹۳ جایگزین کند. بریتانیا به ویژه علاقه مند است آمریکا کار بر روی کلاهک های هسته ای دبلیو ۹۳ را آغاز کند.
نوسازی تسلیحات هسته‌ای انگلیس
در این میان در اقدامی تامل برانگیز دومینیک راب، وزیر امور خارجه انگلیس در اواخر سال ۹۹طرح دولت «بوریس جانسون» برای گسترش حجم زرادخانه هسته‌ای کشورش را برای ایجاد «حداقلی از بازدارندگی» ضروری دانسته است. تصمیم دولت انگلیس برای افزایش تعداد کلاهک‌های هسته‌ای این کشور از ۱۸۰ به ۲۶۰ کلاهک با انتقاد کشورهای ایران و روسیه روبه‌رو شده است. این تصمیم با تعهدات پیشین لندن مبنی بر کاهش زرادخانه هسته‌ای منافات دارد.تصمیم انگلیس برای افزایش تعداد کلاهک‌های هسته‌ای در حالی مطرح شده که این کشور بارها از برنامه هسته‌ای ایران انتقاد کرده است. این رویکرد انگلیس با انتقادهای جهانی مواجه شده است چنانکه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توییتر از این رویکرد دولت انگلیس انتقاد کرد و آن را «دو رویی محض» توصیف کرد. ظریف در توییتر نوشت: «بوریس جانسون با ریاکاری تمام می‌گوید «نگران تولید یک سلاح هسته‌ای واقعی توسط ایران است». در همان روز، او اعلام می‌کند که کشورش زرادخانه اتمی‌اش را گسترش می‌دهد. برخلاف انگلستان و متحدانش، ایران معتقد است که تسلیحات اتمی و تمام تسلیحات کشتارجمعی وحشیانه هستند و باید ریشه‌کن شوند.» دومینیک راب تأکید کرد که برنامه دولت این کشور برای افزایش زرادخانه هسته‌ای خود جزو حداقل‌های لازم برای حفظ بازدارندگی این کشور است. او گفت: «ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که می‌توانیم حداقلی از بازدارندگی باورپذیر را حفظ کنیم.»وی اضافه کرد: «ما می‌خواهیم شاهد جهان عاری از سلاح‌های هسته‌ای باشیم ولی فکر نمی‌کنیم این اتفاق با دست کشیدن یکجانبه ما از تضمین‌های مورد نیازمان رخ بدهد.»در حال حاضر انگلیس حدود ۱۸۰ کلاهک اتمی در اختیار دارد. لندن در حالی قصد دارد زرادخانه اتمی خود را گسترش دهد که این کشور در بررسی دفاعی استراتژیک سال ۲۰۱۵ خود به کاهش مجموع ذخایر تسلیحات هسته‌ای خو متعهد شده بود. روزنامه تلگراف می‌گوید چنانچه تعداد کلاهک‌های اتمی انگلیس افزایش پیدا کند این اولین باز از زمان پایان جنگ سرد است که این موضوع اتفاق می‌افتد.
رفتار شناسی انگلیسی
این اقدام انگلیس در حالی صورت می گیرد که در باب ان چند نکته قابل توجه است.
نخست آنکه دو رویی و ریاکاری هسته ای انگلیس دارای سابقه است چنانکه لندن در حالی علیه فعالیت های صلح امیز هسته ای ایران موضع خصمانه دارد که در برابر فعالیت های هسه ای تهدید امیز رژیم صهیونیستی با دهها کلاهک هسته ای سکوت و حتی از ایجاد و گسترش ان حمایت کرده است.
دوم انکه انگلیس در حالی با ایران هراسی سعی در توجیه تحرکات هسته ای بحران ساز خیش دارد که آژانس بین المللی انرزی اتمی همواره بر ماهیت صلح آمیز هسته ای ایران اذعان کرده است و جهانیان نیز فتوای معنوی رهبر انقلاب مبنی بر حرام بودن ساخت، نگهداری و استفاده از سلاح هسته ای را بهترین تضمین برای صلح آمیز بودن فعالیت هسته ای ایران می دانند نکته قابل توجه آنکه انگلیس در حالی فعالیت های ایران را تهدید امیز می نامد که جمهوری اسلامی تاکید دارد در صورت لغو تمام تحریم ها و راستی ازمایی این لغو از سوی تهران، حاضر به بازگشت به تعهدات برجامی است حال انکه کشورهای غربی از اجرای تکلیفات برجامی برای لغو تحریم ها خودداری می کنند که خود سندی بر واهی بودن توجیهات ایران هراسانه انگلیس است.
سوم آنکه انگلیس در حالی روسیه را مسئول گسترش تولید بمب های هسته ای خود عنوان می کند که مسکو همواره بر اصل تمدید استارت با امریکا تاکید داشته که با مخالفت ترامپ و عدم جدیت بایدن برای تحقق این طرح مواجه شده است. انگلیس اگر واقعا به دنبال امنیت جهانی است باید به جای گسترش توان هسته ای ، در جمع هواداران اعمال فشار بر امریکا مبنی بر پایان دادن به تحرکات غیر صلح آمیز و تهدید آمیزش از جمله در حوزه هسته ای بپردازد.
چهارم انکه انگلیس در حالی توان هسته ای را عامل بازدارندگی عنوان می کند که حمایت های این رژیم از تروریسم ،رژیم صهیونیستی و عربستان و همراهی گسترده با امریکا در اعمال تحریم علیه سایر کشورها ، امنیت جهان را به مخاطره انداخته است. قطعا دست برداشتن انگلیس از رفتارهای تروریستی و تروریست پروری از جمله در حوزه اقتصادی مولفه ای مهم در امنیت جهان خواهد بود و عدم تغییر رفتار انگلیس زمینه ساز استمرار و تشدید بحران.
پنجم آنکه سران انگلیس در حالی از قدرت بازدارندگی هسته ای می گویند که نگاهی بر تحولات داخلی انگلیس نشان می دهد که بحران اقتصادی، گسست اجتماعی بویژه تبعیض علیه رنگین پوستان، ناتوانی شدید دولتمردان در مقابله با کرونا و امار بالای قربانیان در این کشور ، بحران های ناشی از برگزیت و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا با پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن، بازگشت تروریست های دست پرورده ساختارهای امنیتی انگلیس که با شکست در سوریه و عراق دوباره با این کشور باز می گردند، مهمترین تهدیدات امنیتی علیه انگلیس هستند. تهدیداتی که ریشه در سیاست های دولتمردان این کشور دارد و با بمب هسته ای نمی توان انها را رفع کرد. انگلیس با بحران مشروعیت در داخل و بی اعتمادی جهانی به سیاست های این کشور مواجه است که راهکار ان نه بمب هسته ای بلکه تغییر رفتار و پایان دادن به رفتارهای استبدادی در داخل و عملکردهای استعماری در خارج از این کشور است.
ششم آنکه اقدام انگلیس، فرانسه و آمریکا برای افزایش بمب ها و ذرات خانه های هسته ای و نیز اقدام المان برای افزایش بودجه نظامی بیانگر جنگ قدرت در میان بلوک غرب است که فروپاشی نظام سرمایه در حوزه امنیتی را بیش از پیش اشکار می سازد. مواضع سران اروپا مبنی بر استفلال امنیتی از امریکا و ناتو سندی دیگر بر این بحران امنیتی در نظام سرمایه داری است. بحرانی که اختلافات گسترده اقتصادی میان اروپا و امریکا و نیز بحران ناهماهنگی و رقابت ناسالم و بحران ساز در مقابله با کرونا که حتی به سرقت ماسک و لوازم بهداشتی کشورهای اروپایی و امریکا منجر شد ابعاد دیگر بحران نظام سرمایه داری را اشکار می سازد. چنانکه وزیر دفاع آمریکا در دوران ترامپ نیز با طرح ادعاهایی درباره چین بر ضرورت نوسازی توان هسته‌ای آمریکا تأکید کرد.اسپر در توئیتر نوشت: همزمان با حرکت چین به سمت دو برابر کردن اندازه زرادخانه هسته‌ای خود، نوسازی توان هسته‌ای ما و حفظ آمادگی، برای داشتن ایندوپاسیفیک آزاد و باز ضروری است.»اسپر این اظهارات را بعد از دیدار با «تارو کانو»، وزیر دفاع ژاپن مطرح کرده است. اسپر گفت که هر دو کشور از «اقدامات چین در منطقه» نگران هستند.دولت آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» پیش از این مدعی شده که زیرساخت‌های سلاح‌های هسته‌ای آمریکا مسن هستند. ترامپ خواستار اختصاص بودجه‌های بیشتر برای نوسازی این سلاح‌ها شده است. ترامپ، همزمان گفته خواستار دستیابی به توافق برای محدود کردن مسابقه هسته‌ای بین آمریکا، چین و روسیه است؛ اما هنوز در چین نشانه‌هایی از قصد این کشور برای مشارکت در چنین مذکراتی دیده نمی‌شود.
نتیجه گیری
در جمع بندی نهایی از اقدام انگلیس می توان گفت که این رفتار در کنار آشکارتر ساختن دوگانگی هسته ای انگلیس که حقانیت بی اعتمادی ایران به این کشور و غرب را بیش از پیش اشکار می سازد، بیانگر نقش مخرب انگلیس در قبال صلح و امنیت جهانی است که مقابله سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی در قبال آن را الزام آور می سازد. این سازمان ها اکنون با اعمال فشار و حتی سیاست تحریم باید بر اساس قوانین بین المللی به مقابله با رفتارهای بحران ساز کشورهایی همچون انگلیس، فرانسه و آمریکا بپردازند که با فعالیت های غیر صلح آمیز هسته ای و ایجاد رقابت هسته ای در جهان تهدیدی بزرگ برای امنیت جهان هستند. انگلیس به عنوان یکی از بحران‌سازان عرصه هسته‌ای نمی تواند ادعای اقدام برای امنیت جهان را سر دهد بلکه باید به عنوان مخل امنیت جهان مورد بازخواست قرار گیرد. شاید بتوان گفت که اقدامات آمریکا به همراه آمریکا توان هسته ای ایران، اقدامی فرافکنانه برای انحراف افکار عمومی از تحرکات هسته‌ای این کشورها باشد که با هوچی گری به دنبال فریب جهانیان از رفتارهای بحران‌سازشان علیه امنیت بین الملل است.
نویسنده: فرامرز اصغری
دریافت صفحه با کد QR