عرصه نظام بینالملل شاهد زنجیرهای از بحرانهاست بگونهای که حتی برخی از آغازی جنگی گسترده در جهان خبر میدهند هر چند که ارزیابی ریشهای تحولات جهانی بیانگر عدم وجود گزینهای به نام جنگ تمام عیار در صحنه جهانی است. در میان چنین فضایی، مایک پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا فردا با ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در سوچی دیدار میکند؛ دیداری که در عالیرتبهترین سطح مشارکت آمریکا با رهبری روسیه از زمان نشست هلسینکی در ژوئیه برگزار میشود. سفر پومپئو به روسیه کمتر از دو ماه پس از آن صورت میگیرد که رابرت مولر، بازرس ویژه رسیدگی به پرونده مداخله روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ میلادی تحقیقات خود را ارائه داده که نتیجه آن این بود که روسیه در این انتخابات مداخله کرده اما کمپین دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا تبانی با مسکو نداشته است.
حال این سوال مطرح است که هدف از این سفر چیست و چرا در شرایط کنونی صورت می گیرد؟ بخشی از این سفر شامل روابط دوجانبه مسکو - واشنگتن است بویژه اینکه تنشهای نظامی میان طرفین بالا گرفته است چنانکه اخیرا ترامپ خروج از توافقنامه قدیمی استارت میان طرفین را اعلام کرده است. معاهده "استارت جدید" قرار است در سال ۲۰۲۱ میلادی منقضی شود و ترامپ خواستار یک پیمان جایگزین وسیعتر شده که شامل چین نیز بشود. نکته دیگر روند تحولات جهانی است که دامنه آن از اوکراین گرفته تا سوریه، یمن، لیبی، کره شمالی و حتی افغانستان و... را در بر میگیرد. آمریکا در حالی به دنبال نفوذ گسترده در مناطق مختلف جهان است که عملا در تحقق این طرح ناکام بوده چنانکه مذاکرات کره شمالی شکست خورده ، آمریکا در مقابله با بحران سوریه نیز ناکام مانده و در پرونده ایران نیز نتوانسته زیادهخواهیهایش را محقق سازد. در همین حال در ونزوئلا نیز کودتای آمریکایی ناکام ماند و مردم و ارتش در کنار مادور رئیس جمهور قانونی در برابر آمریکا قرار گرفتند.
مجموع این تحولات در حالی روی میدهد که آمریکا از یکسو سعی دارد تا دامنه شکستهایش را از حوزه جهانی به عرصه تقابل با روسیه تقلیل دهد و چنان وانمود سازد که در عصر دوقطبی در تقابل با مسکو است. در اصل آمریکا ماهیت مستقل کره شمالی، چین، ایران، سوریه، ونزوئلا و... را در لوای تقابل با روسیه پنهان و چنان وانمود میسازد که همچون دوران جنگ سرد موضوع تقابل میان مسکو - واشنگتن است تا زوال جهانی خود را پنهان سازد. از سوی دیگر آمریکا سعی دارد با همسو نشان دادن منافعش با روسیه، از مسکو متحدی غیرقابل اعتماد برای سایر کشورها نشان دهد تا شاید با این حربه رویکرد جهانی به تقابل با آمریکا را به حاشیه براند.
نویسنده: علی تتماج