روزسه شنبه کابینه دولت دوازدهم برای گرفتن رای اعتماد رهسپار بهارستان خواهند شد و این مجلسیان هستند که بار دیگر تجربه وتخصص این وزرا را محک خواهند زد و بررسی میکنند که آیا این افراد از پس حل مشکلات اقتصادی کشور برخواهند آمد و یا اینکه بازهم باید منتظر باشیم تا رئیس جمهور افراد دیگری را برای تصدی این پستهای وزارتی معرفی کند.
اگرچه تیم وزرای دولت تیم کامل و جامعی است اما از نقطه نظر کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی ترکیب وزرای اقتصادی و محک آنها توسط بهارستانیها کاری به مراتب بزرگتر و مهمتری است چراکه اقتصاد و مشکلات پیرامون آن سالهاست که به پاشنه آشیل دولتها تبدیل شده و اگر این تیم اقتصادی بتوانند کار را به سرانجام برسانند میتوانیم امیدوار باشیم که سایر بخشها نیزبه واسطه حرکت روبه رشد اقتصاد به سرانجام مطلوبی برسند.
کار سخت وزرا
کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی در ارزیابی کلی از وزرای اقتصادی دولت دوازدهم معتقدند که وزیر نیرو از بابت بحث گرانی در حوزه آب و برق و همچنین تنشهای آبی و قوت گرفتن آن با مشکلات متعدد روبرو خواهند بود. از سوی دیگر کرباسیان به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت اقتصاد باتوجه به مشکلات موجود در حوزه اقتصاد از جمله بیماریهای نظام بانکی و دو رقمی شدن مجدد تورم و رکود موجود درصنایع تولید و صنعتی به مراتب کار بسیار مشکلی در روبرو دارد.
در این میان تداوم کار با وزیر نفتی که زنگنه باشد حکایت دیگری است چراکه برخی بازگشت میزان تولید نفت ایران به حدود ۴ میلیون بشکه و قراردادهای جدید نفتی را از جمله اقدامات خوب زنگنه میدانند و برخی دیگر همین قراردادها را نقطه ضعف عملکرد ۴ ساله وی در دولت یازدهم برمیشمارند.
البته دراین میان برخی نبود نعمت زاده را با توجه به مشکلاتی که در حوزه صنعت در طول ۴ سال گذشته با آن روبرو بودهایم را مد نظر قرار داده و میگویند اینکه دولت تصمیم گرفته تا از فردی مانند شریعتمداری استفاده کند که تجربه لازم را دارد اقدام مثبتی است اما نباید فراموش کرد که وزارت صنعت؛ معدن و تجارت وزارتخانهای است که سه بخش بزرگ اقتصاد در آن ترکیب شده واین مساله علاوه بر تجربه هماهنگی و درایت؛ مسئولیتپذیری بالایی را نیزمیطلبد.
کابینه تغییر میکند
در مقابل این نقطه نظر کارشناسان هستند، منتقدانی که میگویند دولت میتوانست به مراتب بهتر از این در معرفی کابینه اقتصادی خود عمل کند و پیشبینی میکنند در طول سالهای پیش رو دولت مجبور به معرفی وزرای جدید خواهد بود چرا که وزرای پیشنهادی براساس فضای حاکم کنونی بر کشور انتخاب شدهاند و اگر کمی از فضای کنونی فاصله گرفته و به سمت جلو حرکت کنیم این افراد میتوانند تغییر کرده و یا جابه جا شوند.
به هر شکل این کارشناسان اقتصادی براین اعتقادند که کابینه دولت دوازدهم ترکیبی از نقاط قوت و ضعف کابینه دولت یازدهم است و در کنار برخی چهرههایی که نقطه قوت کابینه هستند،هستند افرادی که تجربه و پختگی لازم برای نشستن بر کرسی بخشهای مختلف اقتصادی را ندارند.
هرچند این کارشناسان تمدید حضور برخی وزرای اقتصادی را مطلوب ارزیابی کرده اما در مقابل نگران حضور برخی دیگر دراین میان هستند و معتقدند تا دیر نشده مجلسیان باید کاری کنند.
این نوع نگاه تحلیلگران اقتصادی از این مساله نشات میگیرد که اقتصاد ایران از معضلات تاریخی رنج میبرد به طور مثال در شرایطی که اقتصاد دنیا بیماری تورم را ریشه کن کرده، ایران در طول ۴۰ سال گذشته تورم دو رقمی را تجربه کرده و در برخی سالها این تورم به بالای ۴۰ درصد هم رسیده است از سوی دیگر رشد اقتصادی کشورهای همسایه ایران در طول این سالها بیش از ۵ درصد بوده اما رشد اقتصادی ایران به ۲.۳ درصد رسیده است.
این کارشناسان با این تحلیل که بخشی از مشکلات حوزه اقتصادی به ۲ شوک بزرگ جنگ تحمیلی و تحریمهای ناجوانمردانه غرب باز میگردد میگویند؛ این قبیل مشکلات اثرات مخرب بر اقتصاد ایران داشته است اما با توجه به ظرفیت و پتانسیلهای اقتصاد کشور؛ ایران میتوانست رشد اقتصادی به مراتب بالاتری را تجربه کند.
از سوی دیگر پایین بودن بهرهوری در اقتصاد ایران علیرغم اینکه در ۶ برنامه توسعهای که تا کنون ارایه شده؛ دیده شد اما عملا به نتیجه مطلوبی نرسیده و در مقابل رشد ۵ درصدی اقتصادهای کشورهای همسایه ۲.۵ درصد آن از محل بهرهوری است اما رقم بهرهوری درایران کمتر از یک درصد است.
این تحلیلگران این موارد را تنها بخشی از معضلات اقتصادی کشور است مطرح کرده بنابراین اگر تیم اقتصادی دولت مجرب و کارکشته و دارای علم و تجربه روز نباشد طبیعی است که درطول ۴ سال آینده نتوانیم این معضلات را حل کنیم.
این گروه با اشاره به وفاق کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران مبنی بر وجود بحران بانکی؛ بحران بیکاری؛ بحران صندوق بازنشستگی و همچنین بحران کسری بودجه در بخش عمران که در کشور داریم و برخی از این بحرانها که اگر زود درمان نشود این بحرانها دچار ابر بحران خواهند شد بنابراین دراین شرایط طبیعی است که باید از کار کشتهترین افراد چه از منظر علمی و تجربی برای حل مشکلات استفاده شود.
انتخاب وزرا نامتناسب با معضلات
این کارشناسان در یک برآیند کلی از کابینه پیشنهادی دولت میگویند با این وجود بخشی از کابینه متناسب با انتظارات شکل نگرفته و میگویند؛ هرچند رییس جمهور با محدودیتها و ملاحظاتی روبرو است اما قدر مسلم باید پذیرفت که مشکلات اقتصادی کشور را نمیتوان با مصلحت حل کرد و اگر این مشکلات اقتصادی امروز حل نشود باید در انتظار بحرانهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی باشیم که ریشه در مشکلات امروز اقتصادی داشتهاند.
این گروه میافزایند؛ نگاه از این منظر به کابینه دولت نشان میدهد ترکیب پیشنهادی دولت متناسب با معضلات و مشکلات کنونی اقتصاد نیست و با توجه به این موارد میتوان پیشبینی کرد که این افراد نتوانند بر مشکلات موجود فائق آمده و این همان مسالهای است که رئیس جمهور باید مدنظرقرار دهد.
این تحلیلگران با اشاره به اینکه کار دولت دوازدهم به مراتب راحتتر از دولت یازدهم است این نکته را مطرح میکنند که دولت یازدهم در شرایط مشکلات اقتصادی شکل گرفت اما در حال حاضر با ثبات اقتصادی روبرو هستیم و این اتفاق راه را برای دولتمردان دوازدهم هموار کرده است.
این گروه از کارشناسان با اشاره به عمر ۴۰ ساله انقلاب اسلامی این نکته را مطرح میکنند که در این زمان اقتصاددان و اقتصادخوانهای بسیاری در کشور تربیت شدند و با توجه به قابلیتهایی که دارند میتوانند بخشی ازمعضلات اقتصادی کشور را حل کنند بنابراین پیشنهاد میشود تا مانند برخی دولتها که از اقتصاددانهای به نام مانند مرحوم نوربخش بهره گرفتند، این دولت نیز بهره بگیرد تا بتواند از این معضل همیشگی اقتصاد که گریبان تمام کشور را گرفته است رهایی یابیم.
نویسنده: سارا علیاری