روز گذشته آمار مصرف بنزین که تاکنون گفته می‌شد محرمانه است منتشر شد و اینگونه عنوان شد که در حال حاضر مصرف بنزین ۹۱ میلیون لیتر در روز است.این در حالی است که این روزها زمزمه از سرگیری استفاده از کارت سوخت مجددا به گوش می‌رسد و وزیر کشور هم در این زمینه اظهارنظر داشته است.
این زمزمه‌ها درکنار زمزمه‌هایی که برای افزایش قیمت بنزین شنیده می‌شود نکته قابل تاملی است که امید می‌رود هر تصمیمی گرفته می‌شود نه صحبت‌های پیشین متولیان را نقض کند و اقدامی صورت گیرد که معیشت مردم تنگ‌تر از آنچه امروز هست بشود.
آیینه آمار
براساس آمار منتشر شده آخرین آمار رسمی موجود از مصرف بنزین در ایران مربوط به پایان تیرماه است. سی و یکم تیرماه سال‌جاری با ثبت مصرف ۱۲۱ میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر در یک شبانه‌روز رکورد جدیدی در تاریخ مصرف بنزین کشور ثبت شد. آمار‌ها می‌گویند؛ میانگین مصرف بنزین در تیرماه سال‌جاری به رقم بی‌سابقه ۹۱ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر رسید. ثبت متوسط مصرف ۳۱ روزه در مرز ۹۲ میلیون لیتر در حالی رقم خورد که ۴ ماه قبل از این تاریخ، میانگین مصرف بنزین کشور در مرز ۸۰ میلیون لیتر بود.
در حال حاضر روزانه ۹۵.۵ میلیون لیتر بنزین در کشور تولید می‌شود. تولید روزانه ۹۵.۵ میلیون لیتر بنزین در ایران در حالی است که با بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس و یک طرح توسعه‌ای در پالایشگاه لاوان، تولید روزانه بنزین کشور به بیش از ۱۰۵ میلیون لیتر در روز می‌رسد.
۶ برابر میانگین جهانی
براساس آمارو ارقام منتشر شده در حال حاضر در هر روز ۹۱ میلیون لیتر بنزین در ایران مصرف می‌شود، یعنی ایرانی‌ها در هر ساعت ۳ میلیون و ۷۹۰ هزار لیتر بنزین مصرف می‌کنند که این رقم تقریباً ۶ برابر میانگین مصرف بنزین در جهان است.
به اعتقاد کارشناسان رشد بی‌رویه و افسار گسیخته بنزین از جمله مواردی است که می‌تواند خودکفایی در تولید بنزین را به چالش بکشد و اگر متولیان فکری به حال این مساله نکنند؛ چالش‌ها و مشکلات دراین زمینه هر روز بیشتر از دیروز خواهد شد.
احیای دوباره
کارشناسان و تحلیلگران در ارزیابی راهکارهای موجود در جهت کنترل مصرف بنزین به موضوع افزایش قیمت بنزین اشاره کرده و می‌گویند؛ تا مادامی که قیمت بنزین در ایران نسبت به سایر کشورهای همسایه پایین‌تر باشد نه تنها قاچاق ادامه خواهد داشت بلکه مصرف هم بیش از این خواهد بود اما آیا به راستی تنها راهکار کنترل مصرف گرانی است؟
البته ناگفته نماند زمزمه گرانی قیمت بنزین سناریوهای مختلفی داردکه هر یک داستان قابل تاملی دارد. طبق آخرین اخبار منتشر شده؛ در حال حاضر سهمیه‌بندی با ۷ سناریو طراحی و پیش‌بینی شده و در آن دو نرخی شدن بنزین قطعی است. در یکی از این مدل‌های پیشنهادی بنزین سهمیه‌ای همان ۱۰۰۰ تومان و با سهمیه ۶۰ لیتر برای هر خودرو در نظر گرفته شده است.
همچنین یکی از مدل‌ها مربوط به اختصاص کوپن بنزین به افرادی است که خودرو ندارند به گونه‌ای که مثلاً روزانه یک تا دو لیتر بنزین سهمیه‌ای داده شود و اگر مصرف نکردند به قیمت فوب خلیج‌فارس از آنها خریداری شود.همچنین گفته می‌شودکه براساس پیشنهادات مطرح شده قیمت بنزین آزاد نیز در سناریوهای مختلف از ۱۲۰۰ تومان تا ۴۰۰۰ هزار تومان یعنی قیمت فوب خلیج‌فارس پیش‌بینی شده است.
راهکاراساسی
بررسی تجربه‌هایی که تا پیش از این وجود داشته از این مهم پرده بر می‌دارد که راهکارهایی مانند کارت سوخت که تا پیش از این و تا قبل از روی کار آمدن دولت یازدهم وجود داشت؛ اقدام مثبتی بوده و شاید به نوعی بخشی از کنترل‌ها از این طریق میسر بوده و هست. با این وجود؛ این مساله که چرا متولیان دولت تدبیر و امید معتقد بوده و هستند که استفاده از این کارت (که هزینه قابل توجهی برای دولت در زمینه صدور و استفاده داشته است) کار اثرگذاری نیست و ماحصل این شد که این کارت‌ها و تمام هزینه‌هایی که برای آن صرف شده بود به ناگاه سوخت شد و به چرخه فراموشی سپرده شد.
پیشنهاد وزیر کشور
روز گذشته نیز وزیر کشور پیشنهاد فعال‌سازی کارت‌های سوخت را مطرح کرد و گفت: قرار است مالک هر خودرو فقط از کارت سوخت خود استفاده کند؛ وزارت نفت مامور به بررسی این موضوع است. عبدالرضا رحمانی‌فضلی اینگونه عنوان کرد که در دومین جلسه ستاد، موضوع قاچاق سوخت به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل پیگیری شد، چراکه متأسفانه با توجه به روند افزایشی قیمت ارز که وجود داشت، در مرزها با قاچاق سوخت مواجه هستیم. به گفته وی با وجود اقدامات بسیار خوبی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و مباحث مطرح شده به نظر می‌رسد یکی از پیشنهادات آن است که توزیع سوخت قاعده‌مند شود چراکه براساس گزارش وزارت نفت، بیش از ۳۵۰ هزار کارت سوخت مهاجر در مناطق مرزی وجود دارد.
رئیس ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور همچنین این نکته را مطرح کرد که درحال حاضر افرادی هستند که کارت آنها در تهران صادر شده است اما با این کارت در سیستان و بلوچستان، هرمزگان و دیگر استان‌ها سوخت‌گیری می‌شود.
به اعتقاد کارشناسان پس از التهابات و جهشی که نرخ ارز تجربه کرد، در حال حاضر اختلاف قیمت بنزین با نرخ این فرآورده در کشورهای همسایه قابل توجه و برای قاچاقچیان جذاب شده است و اگر نیم نگاهی به تجارب قبلی داشته باشیم متوجه می‌شویم که بازگشت کارت سوخت در مدیریت مصرف و کاهش قاچاق موثر بوده است و همین مساله این ضرورت را ایجاب می‌کند که متولیان هر چه سریع‌تر برای این موضوع تدبیری در نظر گرفته و کاراساسی را اجرایی کنند.
احتمال سهمیه‌بندی بنزین
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه دادن کارت سوخت بنزین به مردم در دستور کار است، گفت: با توجه به محاسبات انجام شده قرار است در موضوع سهمیه‌بندی شدن بنزین و دادن کارت سوخت حداکثر تا یک ماه آینده تصمیم‌گیری شود تا زمان اجرای آن مشخص شود.
محمدرضا پورابراهیمی گفت: نزدیک به یک‌دوم از مصرف بنزین نامتعارف است. این بدان معناست که یا بنزین بیش از حد مصرف می‌شود و یا اینکه قاچاق صورت می‌گیرد. آن هم در شرایطی که قیمت سوخت در کشور ما نسبت به کشورهای همسایه عدد بسیار پایینی است. این یعنی اتلاف انرژی صورت می‌گیرد.
وی افزود: در این‌باره سناریو آن است که سرانه مصرف برای هر خودرو و هر فرد در نظر گرفته شود که هر مدل از آن یکسری ویژگی و نکات مثبت و منفی دارد. با توجه به این مقرر شد حداکثر ظرف یک ماه آینده دولت و مجلس درباره موضوع سوخت تصمیم‌گیری کند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این به معنای سهمیه‌بندی شدن بنزین است؟ گفت: قرار است کارت سوخت داده شود که در این کارت سوخت حدود ۶۰ لیتر بنزین برای یک ماه شارژ می‌شود. طبیعتا مصرف مازاد به معنای استفاده بنزین با قیمت آزاد است. در این‌باره ظرف یک ماه آینده تصمیم‌گیری می‌شود و معلوم خواهد شد این تصمیم از کِی اجرا خواهد شد.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، موضوع دیگر مطرح شده در جلسه غیرعلنی را ارائه بسته حمایتی دولت به هر خانوار آسیب‌پذیر در دو مرحله جمعا ۶۰۰ هزار تومان عنوان و اظهار کرد: پیشنهاد شد که دولت در دو مرحله یعنی هر مرحله ۳۰۰ هزار تومان بسته حمایتی به اقشار آسیب پذیر دهد. اعتبار ریالی در کارت‌های اعتباری شارژ خواهد شد البته که این میزان تنها برای خرید کالا خواهد بود و عملا در حوزه دیگر کاربردی ندارد. به عبارتی دیگر انجام خرید کالا از طریق شارژ کارت خواهد بود.
پورابراهیمی گفت که جامعه هدف ۲۰ میلیون خانوار خواهد بود که جمع کل اعتبار تخصیص یافته حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. وی موضوع دیگر را تفاوت نرخ ارز براساس پیش‌بینی در بودجه و تحولات اخیر عنوان و اظهار کرد: در بودجه ۹۷ نرخ تبدیل دلار به ریال ۳۸۰۰ تومان بود که این عدد در بودجه و فضای واقعی اقتصاد متفاوت شده است. پیشنهاد شد که سازمان برنامه بر روی عددها کار کرده و محاسبات انجام دهد.
دریافت صفحه با کد QR