اختلالات متعدد در مترو، تعطیلی و عدم استفاده کامل از برخی از خطوط و عدم تامین هزینههای مترو، کارایی این وسیله حملونقل عمومی را کاهش داده است.
به طور قطع میتوان گفت که امروز مترو تهران، مهمترین و استراتژیکترین وسیله نقلیه عمومی است که روزانه قریب به ۴ میلیون نفر از شهروندان تهرانی از این وسیله نقلیه عمومی برای مسافرت درونشهری خود استفاده میکنند و در واقع مترو امروز به عنوان یک رکن اساسی برای کاهشی آلودگی هوا و ترافیک در پایتخت به حساب میآید.
بر طبق اعلام شهرداری تهران، اولویت اصلی شهرداری در دوره جدید بهبود وضعیت ترافیک و کاهش آلودگی هواست و مطمئنا بهبود اوضاع سرویسدهی وسایل نقلیه عمومی از جمله مترو یکی از مهمترین ابزارهای شهرداری در این زمینه است. اما نحوه مدیریت شهرداری در چند ماه اخیر باعث آن شده که به طور کامل از ظرفیت مترو تهران استفاده نشود.
گشت و گذار در لابهلای خبرهای مربوط به مترو تهران در چند ماهه اخیر نشان میدهد که شهروندان پایتخت در استفاده از این وسیله نقلیه عمومی دچار مشکلات و معضلاتی شدهاند. اختلال در مسافرگیری، نقصهای فنی متعدد، تاخیر در حضور قطارها در ایستگاه، اختلال به دلیل یخزدگی در ایستگاههایی که بر روی زمین هستند و... تیتر بسیاری از رسانهها در ماههای اخیر است.
در کنار چنین مسائل و مشکلات جزیی که تکرار پیدرپی آنان، تبدیل به یک معضل و مشکل برای مردم و شهرداری میشود، عدم تکمیل خط ۶، تعطیلی خط ۷ و عدم استفاده کامل از خط متروی فرودگاه امام خمینی(ره) و... عملا باعث بروز معضلات ترافیکی در سطح پایتخت شده است.
آبانماه سالجاری طبق اعلام شهرداری تهران، خط ۷ مترو تهران به مدت ۶ ماه تعطیل اعلام شد. جدای از آنکه عدهای تعطیلی خط ۷ را یک عمل سیاسی قلمداد میکنند و آن را به عنوان ابزاری برای هجمه به شهردار سابق پایتخت میدانند، اما دبیر کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران ایجاد خطر جانی برای مردم را دلیل تعطیلی آن دانست و بازگشایی آن را منوط به ایمنسازی و تامین بودجه آن اعلام کرد.
وی آذرماه سالجاری در اینباره گفته است: «باید تدبیری نیز در این خصوص اندیشیده شود چراکه هنوز منابع اعتباری به خط ۷ تزریق نشده و روند بهسازی به کندی صورت میگیرد که البته در راه خط ۷ مشکلات جدی وجود دارد چراکه تنها بحث سیگنالینگ آن بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد.»
کرونی همچنین با تاکید بر آنکه به دلیل کمبود منابع مالی، تجهیز و تکمیل خط ۶ در حال حاضر امکانپذیر نیست افزوده است: «حتما باید به صورت فازبندی خط ۶ مترو افتتاح شود و باید از خاطرهها پاک کنیم که همه خط را به طور کامل به بهرهبرداری برسانیم چراکه این مسئله نه به نفع شهر و مردم است و منابع اعتباری فعلی نیز پاسخگوی این مسئله نیست. مدیریت شهری تلاش میکند که حداقل یک فاز از خط ۶ مترو تا پایان امسال مورد بهرهبرداری قرار گیرد.»
همچنین یک ماه پس از افتتاح خط ۸ مترو در اواخر دوره قبلی شهرداری تهران که پل ارتباطی مسافران با فرودگاه بینالمللی امام خمینی(ره) بود و خدماترسانی در آن به صورت شبانهروزی صورت میگرفت اما مدیریت جدید شهرداری، شهریورماه امسال به بهانه تجهیز این خط، ساعت کاری آن را به ۷ ساعت در روز کاهش داد. مسئولان مترو تهران ارتقای سرعت حرکت قطارها، کم کردن فاصله گذر و برطرف کردن مشکلات ریل سوم و برق در این خط را از جمله دلایل کاهش ساعت سرویسدهی اعلام کرد.
به نظر میرسد عدم توانایی شهرداری در استفاده از پتانسیل بالای مترو تهران را باید در تامین بودجه و اعتبارات جستوجو کرد. موضوعی که نجفی، شهردار پایتخت هم به آن اذعان دارد و آبانماه سالجاری در جلسه کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی میگوید: «در زمینه یارانه بلیت مترو دولت باید یکسوم از بلیت مترو را پرداخت کند اما بهدلیل اینکه دولت در سالهای گذشته سهم خود را پرداخت نکرد، شهرداری تهران این رقم را پرداخت کرده است و در واقع دولت به تعهدات خود در این زمینه عمل نکرده است.»
مرتضی الویری رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر این موضوع را چنین روایت میکند: «یک ماه قبل، اعضای شورا با رئیسجمهور جلسهای داشتند که در آن جلسه بحث بدهی دولت به شهرداری بیان شد. یکی از مصادیق مطرح شده در این جلسه موضوع پرداخت یارانه اتوبوس و مترو بود که در تماس تلفنی، محمدباقرنوبخت سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه قول داد ظرف مدت یک هفته این بدهی پرداخت شود علیرغم اینکه نوبخت قول داده بود که یک هفتهای یارانه مترو و اتوبوس را بدهد اما متاسفانه اقدامی از سمت دولت انجام نشد و لازم است شورای شهر نسبت به پیگیری آن اقدام کند.»
مشکل عدم تامین بودجه تجهیز مترو در شهرداری تهران به گونهای است که حالا به یک بحران تبدیل شده است. بحرانی که صدای اعضای اصلاحطلب شورای شهر را هم درآورده است. محمد علیخانی عضو شورای شهر تهران آذرماه سالجاری درباره عدم تخصیص اعتبار جهت تکمیل و راهاندازی پروژههای نیمهتمام در شهر تهران میگوید: «متاسفانه در سه ماه گذشته نه تنها این امر صورت نگرفته است بلکه تسهیلات قطعی مترو به صورت غیرقانونی صرف سایر هزینههای مدیریت شهری از جمله پرداخت حقوق شده است. این در شرایطی است که خط ۶ و خط ۷ مترو باید تکمیل و ایمنسازی شود، لذا از شهردار تهران انتظار میرود در اسرع وقت نسبت به اختصاص منابع مترو اقدام کند.»
حالا در چنین شرایطی شورای شهر و شهرداری برای حل این بحران و جبران هزینههای خود به دنبال افزایش قیمت بلیت مترو هستند. علیخانی ۸ اسفند در صحن شورای شهر تهران پیشنهاد افزایش ۲۵ درصدی بلیت درونشهری، ۶۰ درصدی فرودگاه امام خمینی(ره) و ۱۵۰ درصدی حومه تهران را به شورای پنجم داده است.
طبق معمول نتیجه ناتوانی دولت و شهرداری در تامین بودجه خود، منجر به راهحلهای پیش پاافتادهای چون فشار بر مردم برای تامین چنین کسری بودجههایی است. حالا باید ماند و نظارهگر بود که چنین طرحی تصویب میشود یا خیر و در صورت تصویب چه تاثیری بر روند توسعه حملونقل ریلی تهران یا همان مترو خواهد داشت؟ سوالی که با اندکی تامل در آن، جوابش از همین حالا مشخص است. اما اداره و مدیریت این مجموعه اخیرا با چالشهای زیادی مواجه شده است.(فارس)