تراژدی شیوع کرونا در کشور همچنان ادامه دارد و حالا سخن از محدودیت های جدید کرونایی می شود که شاید کلید این قفل بسته، باشد اما تجربه نشان داده که اعمال زور و جریمه تنها یک طرف معادله پیچیده است و آنسوی آن نیاز به عزم همگانی و احساس مسئولیت اخلاقی دارد .
حالا دیگر سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا جزئیات محدودیت‌های جدید کرونایی را که قرار است از اول آذر اعمال شوند، اعلام کرده است .به گفته علیرضا رئیسی محدودیت‌های جدید که قرار است از اول آذر اعمال شوند . این درحالی است که همچنان کرونا ستمگرانه سایه شوم خود را بر مردم گسترانده است و به گفته سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت ، متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۴۸۶ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان باختگان این بیماری به ۴۱ هزار و ۹۷۹ نفر رسید.
وی تاکید کره است که استان‌های تهران، اصفهان، قم، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، سمنان، قزوین، لرستان، اردبیل، خوزستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، بوشهر، زنجان، ایلام، خراسان رضوی، مازندران، چهارمحال و بختیاری، البرز، آذربایجان غربی، مرکزی، کرمان، خراسان شمالی، همدان، یزد و کردستان در وضعیت قرمز قرار دارند. اما سوال این است که این محدودیت ها چیست و وظیفه دیگر سازمان ها ، نهادها ، دستگاه و در نهایت خود مردم در این باره چیست ؟ مردم باید در این رابطه چگونه رفتار کنند و وظیفه حمایتی دولت در این راستا چگونه رقم می‌خورد.

اعلام مبهم طرح
اما علیرغم انتظار مردم، جزئیات این طرح به شکل کاملی ارائه نشده و ابهام های زیادی را برای مردم باقی گذاشت .
پس از آنکه درخواست برای تعطیلی فراگیر به منظور مقابله با کرونا از سوی کارشناسان و صاحبنظران امر مطرح شد ، قرار بود تا روز شنبه ۲۴ آبان ماه ستاد ملی کرونا تکلیف این تعطیلی را روشن کند با این حال این ستاد به جای تعطیلی تهران سخن از اجرای طرحی جامع برای مدیریت کرونا تا پایان این بیماری داد.
در این میان رئیس‌جمهور گفت: این طرح برای سراسر کشور است و به‌صورت هفتگی اعلام می‌شود و بنابر ویژگی هر شهر، مقرراتی برای آن اجرا می‌شود.
بنا به اظهارات رئیس جمهو بنا بر این شد تا در هفته جاری بر روی ریزه کاری های این طرح کار شود.
این موضوع موجب سردرگمی بسیاری از صاحبان مشاغل و اصناف شد چرا که نمی دانستند آیا شامل این محدودیت ها می شوند یا خیر ؟
پس از آن سخنگوی ستاد ملی کرونا با اعلام اینکه در تهران و ۱۰۰ شهرستان، یک‌سومِ کارمندان می‌بایست در ادارات حضور داشته باشند ، گفت : به‌جز مشاغل ضروری که مایحتاج مردم را تأمین می‌کند، بقیه مشاغل همه تعطیل است و آموزش دانشگاه‌ها و مدارس غیرحضوری خواهد بود.
رئیس جمهور پس از این اعلام، با صدور بیانیه ای به به‌منظور اعلام بسیج عمومی برای مقابله با موج سوم کرونا منتشر کرد و که این بیانیه موج دیگری از سردرگمی و ابهام را برای مردم به‌وجود آورد.
بنابراین علی ربیعی سخنگوی دولت دراین‌باره گفت: تعطیلات از روز شنبه عملیاتی می‌شود.
همچنین رحمانی فضلی فرمانده قرارگاه عملیاتی ستاد ملی کرونا نیز در حاشیه جلسه دولت اعلام کرد: در شرایط قرمز ما تقریباً با یک تعطیلی عمومی در شهرها مواجه می‌شویم و در شهرهای نارنجی مقداری این محدودیت‌ها کم می‌شود، ولی باز فضا به‌گونه‌ای خواهد بود که تجمعات و ترددها کنترل شود. باز هم در سخنان دو عضو ستاد ملی مقابله با کرونا درباره تعطیلی‌ها برخی جزئیات اعلام شد و برخی موارد دیگر بیان نشد؛ بسیاری این سخنان را متفاوت با مصوبه روز شنبه ستاد کرونا تلقی کردند.
دیروز نیز سخنگوی این ستاد ملی مقابله با کرونا از محدودیت‌هایی را سخن گفت که روز شنبه نیز به آن اشاره کرد واما تغییری در آنها ایجاد نشده بود. در این میان سوال مردم این است که چرا در مورد مسئله به این مهمی نبایستی به روشنی توضیح داده شود و این تأخیر در تصمیم‌گیری اجازه نمی دهد که مشاغلی که تعطیل هستند برای دو هفته تعطیلی خود و گذران زندگی برنامه‌ریزی کنند. در این میان عده ای دیگر از مردم نیز با مقایسه این طرح با تجریبات و محدودیت های گذشته بر این باورند که این طرح نیز تأثیری در کاهش کرونا ندارد و دولت بایستی با استفاده از تجربیات دیگر کشور و اعلام یک برنامه اساسی برای کنترل بیماری مانع از دست رفتن زمان برای مقابله با کرونا شود .

تشریح طرح
بنابر اظهارات سخنگوی ستاد مقابله با کرونا همه کلانشهر ها مشمول محدودیت ها این طرح از اول آذر ماه می شوند و ۲۵ مرکز استان در سطح هشدار ۳ (وضعیت قرمز) مشمول محدودیت‌های شدید خواهند شد .
وی در تشریح محدودیت های شدید گفته است که منظور از محدودیت‌های شدید، تعطیلی همه مشاغل به جز مشاغل سطح یک است.
مشاعل سطح یک مربوط به مایحتاج و خدمات رسانی ضروری به مردم است که امداد، نجات، درمان و مراکز فروش مواد غذایی از جمله این نوع مشاغل به شمار می روند . این به آن معناست که بر اساس این طرح صرفاً تولید کنندگان و تامین کنندگان کالاها و تولیدات مورد نیاز و ضروری مشغول فعالیت خواهند بود.
رئیسی همچنین در مورد حضور کارکنان در ادارات خاطرنشان کرد: حضور کارکنان بر اساس هماهنگی با مدیران ادارات صورت خواهد گرفت؛ در مناطق قرمز تنها یک سوم کارکنان اداری، حق حضور در ادارات را دارند و در مناطق نارنجی یک‌دوم و در مناطق زرد، دو سوم کارکنان حق حضور در ادارات را خواهند داشت.
سخنگوی ستاد مقابله با کرونا در مور مدت زمان اجرای این طرح تاکید کرده است که این طرح مدت دارد بوده و شامل ۲هفته نمی شود اگر و تنها اگر پس از دو هفته در منطقه‌ای تعداد مبتلایان کاهش داشت، وضعیت تغییر می کند و درغیر این صورت اجرای آن قابل تمدید است .

محدودیت های تردد
در این طرح قرار است تا نسبت به خروج از شهرها سختگیری اعمال شود به شکلی که تردد از شهری به شهر دیگر ممنوع باشد .
سخنگوی ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا درباره اعمال محدودیت در تردد تصریح کرد: محدودیت تردد در سطح هشدار ۲ و ۳ (شهر‌های با وضعیت قرمز و نارنجی) اعمال خواهد شد؛ در شهر‌های قرمز و نارنجی، پلاک‌های بومی حق ورود به سایر شهر‌ها را نخواهند داشت یعنی مثلاً خودروی دارای پلاک تهران نمی‌تواند وارد شهر اصفهان شود و اگر وارد شود با جرایم سنگین روبه‌رو خواهد شد.

هشدارهای حمایتی از طرح
در این میان مسئولین اجرای نیز پا به میدان گذاشتند و با ارائه توصیه های جدی حمایت خود را از اجرای این طرح اعلام کردند . از جمله محسنی بند پی استاندار تهران از اجرای جدی محدودیتهای جدید کرونایی در این استان خبر داد و گفت: نباید از هر اقدامی که سبب کاهش مراجعه بیماران کرونایی و بستری شدن آنها میشود، دریغ کنیم.
انوشیروان محسنی بندپی استاندار تهران گفت: حدود ۶ هزار و ۵۰۰ نفر در تخت های بیمارستانی این استان بستری هستند و محدودیت های جدید کرونایی از اول آذر بطور جدی و دقیق اعمال می شوند.
وی افزود: دستگاه های اجرایی استان تهران موظف به اجرای دقیق مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا و اعمال محدودیت های جدید هستند.
محسنی بندپی ادامه داد: نباید از هر اقدامی که سبب کاهش مراجعه بیماران کرونایی و بستری شدن آنها است دریغ کنیم.
از سوی دیگر عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور نیز با تاکید بر اینکه آمار سازی و مخفی کاری نباید داشته باشیم گفت : این جان مردم است و بر اساس این آمار دکتر نمکی تصمیم میگیرد.
وی درنشست ویدئو کنفرانسی خود با فرمانداران و روسای شبکه بهداشت سراسر کشور با بیان اینکه از همه ظرفیتها برای اجرای طرح محدودیت برخورداریم، گفت: پلمب، ظرفیت مدیریت بحران، دادستانها و شورای تامین را داریم اما اشکال در عمل یا ضعف در فهم دقیق این قوانین و مقررات است. فرمانده قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا درباره مساله تجمع و تردد، گفت: وقتی منطقهای قرمز میشود، تجمعات و ترددها نباید باشد. برخی فرمانداران مراعات برخی رودربایستیها را دارند و در جلسه استانداران هم گفتم هر جا رودربایستی دارید به من ارجاع دهید و بر گردن من وزیر کشور بیندازید. ما حتما پیگیری خواهیم کرد. تجمع و تردد وقتی قرمز میشود باید کنترل کامل شود. هیچ استثنا نداریم.
رییس شورای امنیت کشور با اشاره به اهمیت مشارکتهای مردمی در اجرای طرح جدید محدودیتها، اظهارکرد: معاون اجتماعی را مسوول این کار کردم و این هفته باید با محوریت تعیین شده در قرارگاه درباره مشارکتهای مردمی گزارش دهند. همه باید در قرارگاه فعال باشیم. در حوزه پیشگیری، درمان و نظارت باید در سمنها (سازمانهای مردم نهاد)، احزاب هیاتها و تشکلها، مشارکت مردم را داشته باشیم چون کار مال خودشان است. رحمانی فضلی، مصوبات ستاد را در حکم مصوبات شورای عالی امنیت ملی خواند و گفت: این مصوبات شاید یک پله هم از قانون بالاتر باشد. چون خود رهبر انقلاب فرمودند که مصوبات ستاد در حکم مصوبات شورای عالی امنیت ملی است.
رحمانی فضلی، بانکها را محل شیوع ویروس کرونا دانست و تصریح کرد: مدیرعامل بانکها در استانها و شهرستانها را موظف کنید و اگر چنین نکردند همانند مغازه ها این بانکها را هم پلمب کنیم.
سردار غلامرضا سلیمانی رئیس سازمان بسیج نیز آغاز طرح شهید سلیمانی برای مقابله با کرونا در هفته بسیج خبر داد و در تشریح این طرح گفت که استفاده از ظرفیت مردمی برای تولید ماسک ، ایجاد کارگاه های اقتصاد مقاومتی ، اجرای گشت های محله محور از جمله اقداماتی است که در این طرح انجام می شود.

متخصصان چه می گویند
در این میان متخصصان عفونی و اپیدمیولوژیستها در داخل و خارج کشور نیز معتقدند روشهای محافظه کارانه و محدودیتهای نیم بند همچون تعطیلی شبانه اصناف، محدودیت تردد بین استانها یا گسترش تعطیلی به کل شهرها تنها مسکن و به تاخیر انداختن موجهای بعدی کرونا در ایران است و به تنهایی نمیتوانند حریف کرونا شوند.
بنابراین لازمه مقابله با کرونا چیزی بیش از تعطیلی ها ، جریمه ها و اجبار ها ست .
ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت در این باره گفته است حتی اگر مردم شیوه نامهها را رعایت کردند و تعطیلی دو هفتهای هم صورت گرفت شاید بتوانیم مرگ و میر را کاهش دهیم اما این اقدام های عاجل میتواند اثرات مقطعی داشته باشد و شرایط را کنترل و بازسازی نیروهای اجرایی، بهداشتی و درمانی را فراهم کند، ولی فکر نکنیم که راه حل معجزه آسایی وجود دارد و با چند روز تعطیلی اقدام عجیبی رخ خواهد داد .

وظیفه مردم و دستگاه ها
باید بدانیم که قطعاً تا پیدا شدن درمان قطعی این بیماری مسئولیت اجتماعی، رعایت پروتکل های بهداشتی و فاصله گذاری های لازم و درنهایت پیشگیری وظیفه تک تک افراد جامعه است .
همه باید در نظر بگیریم که بی تفاوتی و خودخواهی برخی از افراد نسبت به مسئولیت اجتماعی خود در این میان موضوعی شخصی نبود و می تواند منجر به نتیجه ای فاجعه بار و داغدار کردن خانواده های بسیاری شود .
در این میان رسانه ها وظیفه دارند جدای از اطلاع رسانی و فرهنگسازی نسبت به رعایت پروتکل های بهداشتی و ماسک زدن و فاصله گذاری اجتماعی توسط آحاد جامعه، در رابطه با حفظ قرنطینه خانگی توسط مبتلایان نیز فرهنگسازی کنند و از این موضوع غفلت نداشته باشند.
از سوی دیگر دستگاه قضایی نیز می توان بر رعایت فاصله گذاری اجتماعی و پروتکل های بهداشتی و رعایت محدودیت ها و صبوری برای تداوم آن به منظور کاهش خطر شیوع ابتلا و کمک به کادر درمان وارد عمل شود .
دکتر سید محمد پاک مهر نایبرییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در این زمینه گفت : چنانچه دولت امکانات بهداشتی لازم نظیر ماسک رایگان را به وفور در اختیار مردم بویژه قشر کمدرآمد جامعه قرار دهد از طرفی با ایجاد محدودیتها و تعطیلی چند هفتهای همه مشاغل در راستای قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا، نیاز معیشتی اقشار متوسط به پایین جامعه را تامین کند، بیشک آمار تلفات ناشی از بیماری «کووید-۱۹» در کشور بشدت کاهش مییابد.
در این میان دکتر مسعود مردانی عضو کمیته مقابله با کرونا نیز با تاکید بر اهمیت بیماری یابی گفت : افزایش ظرفیت تستها در بسیاری از کشورها مانند کرهجنوبی و سنگاپور موثر بوده است؛ زیرا هرچه زودتر موارد مشکوک و مبتلا را شناسایی کنیم، میتوانیم اقدام به جداسازی آنها کنیم و با پیگیری آنها سعی کنیم جلوی انتقال بیماری از موارد مثبت به سایرین را بگیریم.
طرح جدید درحالی جواب خواهد داد که دولت با جدیت تمام برنامههای محدودکننده را اجرا و همه مردم پروتکلهای بهداشتی را بخوبی رعایت میکنند.
فراموش نکنیم که بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی ممکن است میزان ابتلا در کشورها تا جایی افزایش یابد که سیستم بهداشتی_درمانی نتواند پاسخگو باشد.