ترکیه و آمریکا به عنوان کشورهایی شناخته می‌شوند که روابط آنها فراز و نشیب‌های بسیاری داشته به گونه‌ای که در مقاطعی حتی به صف آرایی و تقابل دیپلماتیک و اقتصادی میان طرفین منجر شده و تهدیداتی علیه منافع یکدیگر داشته‌اند. آنچه در مناسبات میان دو کشور قابل توجه است دور جدید تنش‌های دیپلماتیک میان ترکیه و آمریکا است. تنش‌ها پس از آن شروع شد که آنکارا یکی از کارمندان محلی کنسولگری آمریکا در استانبول را به اتهام تلاش برای براندازی حکومت ترکیه و ارتباط با «فتح‌الله گولن» بازداشت کرد.
پس از این موضوع، سفارت آمریکا در ترکیه به دلیل نگرانی از کاهش سطح امنیت سفارتخانه و کنسولگری‌های خود در ترکیه، بخشی از فرآیند صدور ویزا در ترکیه را متوقف کرد. سفارتخانه ترکیه در واشنگتن نیز در اقدامی تلافی‌جویانه، ارائه تمام خدمات صدور روادید برای اتباع آمریکایی جهت سفر به ترکیه را تعلیق کرد.
با توجه به روند روابط دو کشور و به هم تنیدگی منافع آنان این اصل مطرح است که صرفا تنش‌های کنسولی نمی‌تواند زمینه ساز بحران‌های اخیر میان طرفین شده باشد و مولفه‌های دیگری را در این راستا باید در نظر داشت. بخشی از ریشه اختلافات ترکیه که از گذشته باقی مانده را در خواست آنکارا برای استرداد گولن به عنوان محور کودتا و اقدامات ضد اردوغان دانست. ترکیه خواستار همکاری آمریکا با این کشور است در حالی که واشنگتن حفظ گولن را ابزار فشاری برای امتیازگیری از ترکیه می‌داند و حاضر به اجرای خواست آنکارا نمی‌باشد.
نکته دیگر تنش‌ها میان دو کشور را در تحولات منطقه‌ای می‌توان جست‌وجو کرد. سیاست‌های آمریکا در منطقه اکنون بر اصل تجزیه و ذره‌ای سازی کشورها استوار شده بویژه حربه استفاده از تروریسم نیز با شکست مواجه شده است. محور عملکردی آمریکا در دو قالب در حال اجراست که شامل مناطق کردنشین عراق و سوریه می‌شود. آمریکا در حوزه سیاسی با محوریت بازیگری رژیم صهیونیستی در تجزیه عراق با کانون اقلیم کردستان عراق فعالیت می‌کند و در حوزه نظامی با تجهیز جریان‌های کرد جدایی طلب در سوریه به دنبال چند پاره سازی این کشور است.
در این چارچوب آمریکا حملات نظامی مستقیم به مناطقی همچون رقه را اجرا می‌کند که محور آن را کشتار غیر نظامیان و حمایت از گروه‌های تروریستی تشکیل می‌دهد. مجموعه این اقدامات منطقه‌ای آمریکا در حالی صورت می‌گیرد که ترکیه آنها را مغایر با امنیت ملی و منافع خود می‌داند و خواستار پایان یافتن این تحرکات است. مغایرت منافع ترکیه با آمریکا چنان است که آنکارا برای مقابله با این بحران‌ها به سمت بغداد، روسیه، جمهوری اسلامی ایران و حتی سوریه روی آورده است.
براساس آنچه ذکر شد می‌توان گفت که تنش‌های اخیر میان ترکیه و آمریکا برگرفته از رفتارهای بحران‌ساز آمریکا در قبال ترکیه و منطقه است که بیانگر یک اصل می‌باشد و آن اینکه آمریکا کشوری است که حتی به متحدان خود نیز رحم نمی‌کند چنانکه پس از سال‌ها خدمت‌رسانی ترکیه به این کشور، امروز رسما علیه امنیت ملی آن اقدام می‌کند چنانکه بسیاری از ناظران سیاسی بر این عقیده‌اند که آمریکا طرح تجزیه عراق و سوریه را برای این کشور نیز در نظر گرفته و با جدیت دنبال می‌کند.
نویسنده: فرامرز اصغری
دریافت صفحه با کد QR