بانک مرکزی اعلام کرد از تاریخ اجرای برجام (دیماه ۹۴) تا پایان سال ۹۵ در مجموع شبکه بانکی کشور ۷۰۴ رابطه کارگزاری با ۲۴۹ بانک دنیا ایجاد کرده است.
بانک مرکزی در دومین گزارش خود که به مناسبت هفته دولت منتشر شد، آورده است: در این مدت ۱۷.۹ هزار فقره گشایش اعتبار اسنادی، ۱.۹ هزار فقره ثبت سفارش برات اسنادی و ۸۰.۲ هزار فقره حواله ارزی صادر شده است. ارزش دلاری این خدمات بیش از ۳۸ میلیارد دلار و شامل ۱۷.۷ میلیارد دلار گشایش اعتبار اسنادی، حدود ۴ میلیارد دلار برات اسنادی و ۱۶.۶ میلیارد دلار حواله ارزی است.
جهتگیری اصلی بانک مرکزی در این زمینه بر استفاده از ظرفیتهای برجام جهت تعامل با بانکهای بزرگ و افزایش روابط کارگزاری در سطح بینالملل استوار بوده است و انتظار میرود پس از توافق بزرگ هستهای میان ایران و گروه ۱+۵، تعداد روابط کارگزاری بانکهای ایرانی که در دوران تحریمها به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود، به تدریج به سطح مطلوب بازگردد.
تدریجی بودن بازگشت روابط کارگزاری، دلایل متعددی دارد که یکی از آنها فرایندهای پیچیده و طولانی اجرای استانداردها و ضوابط بینالمللی فعالیتهای بانکی است که بعد از بحران مالی سالهای ۲۰۰۹ - ۲۰۰۷ میلادی تشدید شدهاند.
تلاش برای پیادهسازی استانداردهای مالی مورد قبول در سطح بینالمللی جهت انطباق هر چه بیشتر شبکه بانکی کشور با استانداردهای بینالمللی (نظیر الزامات اخیر بانک مرکزی در زمینه رعایت استانداردهای گزارشدهی مالی و ابلاغ دستورالعمل محاسبه سرمایه نظارتی و کفایت سرمایه مؤسسات اعتباری با اضافه کردن ریسک بازار و ریسک عملیاتی به محاسبات نسبت کفایت سرمایه)، تکمیل پرسشنامههای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم بانکهای کارگزار برای ایجاد روابط کارگزاری و پاسخ به استعلام بانکهای ایرانی در این زمینه، انجام بازرسی جامع از تمامی بانکها درخصوص نحوه اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تدوین و ابلاغ بخشنامهها به شبکه بانکی با هدف اجرای مصوبات شورای عالی مبارزه با پولشویی از جمله اقدامات اجرایی بانک مرکزی در این زمینه بوده است.
ساماندهی بازار ارز
بانک مرکزی استمرار آرامش و ثبات در بازار ارز را رویکرد اصلی این بانک در ساماندی بازار عنوان کرد و نوشت: پاسخگویی مناسب به متقاضیان واقعی ارز (واردکنندگان بهویژه واردکنندگان کالاهای اساسی و ملزومات تولید و متقاضیان ارز خدماتی نظیر دانشجویان و بیماران)، تقویت سمت عرضه بازار ارز (از طریق هدایت ارز صادرکنندگان بهویژه واحدهای پتروشیمی به بازار ارز و مجاز نمودن صرافیهای بانکها به خرید و فروش ارز با نرخ آزاد)، ابلاغ دستورالعمل و ضوابط اجرایی خرید و فروش ارز به نرخ آزاد، توسعه روابط کارگزاری با بانکهای خارجی و فروش ارز با نرخ بازار برای اعتبارات اسنادی با نرخ روز گشایش یا نرخ معامله اسناد از جمله اقدامهایی است که برای ساماندهی بازار انجام شد.
تامین مالی واحدهای تولیدی
بانک مرکزی با ارایه عملکرد نظام بانکی در زمینه تامین به واحدهای تولیدی روی آورده است: نظام بانکی که با هدف هدایت منابع به سمت تولید و تمرکز بر تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی با هدف بهرهبرداری از ظرفیتهای خالی اقتصاد و حمایت از بنگاههای کوچک و متوسط (SME's) اقدامات شایستهای انجام داده است که از جمله میتوان به تخصیص ۶۴ درصد از کل تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در سال گذشته به واحدهای تولیدی اشاره کرد.
بر این اساس شبکه بانکی پارسال ۵۴۸۳ هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداخت کرد که نسبت به سال قبل از آن ۳۱.۴ درصد رشد داشت؛ ۶۴ درصد از این رقم در حمایت از تولید و تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی بوده که این نسبت برای تسهیلات اعطایی به بخش صنعت و معدن معادل ۸۲.۳ درصد بوده است.
در چهار ماهه نخست سال ۱۳۹۶، کل تسهیلات پرداختی شبکه بانکی معادل۱۵۳۳.۱ هزار میلیارد ریال بوده که نسبت به رقم مشابه سال گذشته به میزان ۱۸.۴ درصد رشد داشته است. مضاف بر این، ۶۴.۹ درصد از تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در این دوره، به تأمین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی اختصاص داشته است که این میزان برای بخش صنعت و معدن معادل ۸۶.۷ درصد بود.
ابلاغ «دستورالعمل تامین مالی بنگاههای کوچک و متوسط» به شبکه بانکی کشور در اردیبهشت سال ۱۳۹۵ و خرداد سال ۱۳۹۶، اعطای بالغ بر ۱۷۵ هزار میلیارد ریال تسهیلات به بیش از ۲۴.۹ هزار بنگاه کوچک و متوسط از ابتدای سال ۱۳۹۵ تا ۳۰ مرداد ماه سال ۱۳۹۶ و مشارکت فعال شبکه بانکی در طرح خرید تضمینی گندم شامل ۴۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات شبکه بانکی و ۲۹ هزار میلیارد ریال از محل انتشار اوراق مرابحه و فروش آن به بانکها (مجموعاً بالغ بر ۶۹ هزار میلیارد ریال که ۴۵ درصد از کل تامین مالی خرید تضمینی گندم کشور در سال ۱۳۹۵ را شامل میشود.) از دیگر اقدامهای شبکه بانکی در حمایت از تولید بوده است.