ناظران سیاسی بر این باورند واکنش منفعلانه وزارت خارجه کشورمان آن هم بعد از یک ماه از اخراج دو دیپلمات ایرانی ضمن سوالات متداول در افکار عمومی نسبت به این رفتار انفعالی، این احتمال را پرنگ‌تر می‌کند که اروپا حین مذاکرات برجامی با این اخراج، هم سطح جدی بودن مذاکرات ۱+۴ را کاهش داده و هم پیام روشن خود را به طرف آمریکایی ارسال کرده است.
پانزدهم تیرماه سال جاری خبرگزاری رویترز به نقل از سخنگوی سازمان اطلاعات و امنیت هلند از اخراج ۲ نفر از وابستگان سفارت ایران در تاریخ ۷ ژوئن (۱۷ خرداد) از هلند خبر داد و اعلام کرد متاسفانه اطلاعات بیشتری در این زمینه نمی‌توانیم ارائه دهیم.
پشت پرده این اخراج
ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که سازمان اطلاعات و امنیت هلند بررسی دو پرونده قتل را در دستور کار قرار می‌دهد. پرونده اول مربوط به فردی است به نام احمد مولا ابوناهض «مشهور به احمد نیسی» از سران گروه تروریستی «جنبش الأحواز» که سال ۲۰۱۷ در مقابل منزلش توسط افراد ناشناس از پای درآمده بود و دیگری فردی به نام «علی معتمد» که در سال ۲۰۱۵ در شهر المیره در نزدیکی آمستردام به ضرب گلوله کشته شده بود.
بعد از کشته شدن احمد نیسی که دستش به خون تعداد زیادی از هموطنانمان آلوده بود و بر اثر درگیری‌های درون حزبی و به جرم دخل و تصرف در اموال حزب ابتدا از سمت خود معزول و سپس کشته می‌شود، گروهک تروریستی الاحواز با سوءاستفاده از شرایط، از آب گل‌آلود ماهی گرفته و در لاهه، ایران را به دست داشتن در قتل این تروریست متهم می‌کند.
این موضوع مسکوت می‌ماند تا سوم خرداد ماه سازمان اطلاعات و امنیت هلند (AIVD) در اقدامی پس از دعوت از سفیر جمهوری اسلامی ایران به محل این سازمان به وی اعلام می‌کند ما شواهد و قرائنی داریم که جمهوری اسلامی ایران در ماجرای قتل علی معتمد و احمد نیسی دست دارد و به همین منظور دو نفر از پرسنل سفارت ایران می‌بایست خاک هلند را هرچه سریعتر ترک کنند.
بر همین اساس دو دیپلمات سفارت جمهوری اسلامی ایران در هلند بر اساس ضرب‌العجل سازمان اطلاعات و امنیت هلند (و نه وزارت امور خارجه این کشور) در تاریخ ۱۷ خرداد ۹۷ به صورت کاملا بی‌سر و صدا خاک این کشور را ترک می‌کنند.
جالب اینجاست که وزارت خارجه بعد از گذشت تقریبا یک ماه از ماجرا چند روز پیش واکنش نشان داد چناچنه بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند، ضمن محکومیت این اقدام اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران این تصمیم را اقدامی غیر سازنده در روابط دو کشور ارزیابی می کند.
وی یادآور شد؛ دستیار وزیر امور خارجه بلافاصله با احضار سفیر هلند در تهران مراتب اعتراض رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران را نسبت به این عمل غیر دوستانه ابلاغ کرد.
قاسمی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران خواهان حفظ و گسترش روابط با تمام کشورها بر مبنای حسن تفاهم و احترام متقابل است و درعین حال به عنوان قربانی اقدامات تروریستی بر موضع اصولی خود در مبارزه قاطع و غیرتبعیض آمیز تمام اعضای جامعه جهانی با تروریسم را مجددا تاکید مورد تاکید قرار می‌دهد.
ناظران سیاسی معتقدند برخورد کاملا منفعلانه دستگاه دیپلماسی و سکوت این دستگاه حتی بعد از اخراج این دو دیپلمات در مدت زمان یک ماه خود سوالات متعددی را در ذهن افکار عمومی ایجاد می‌کند و نیاز است وزارت خارجه نسبت به این اقدام دولت هلند واکنش جدی‌تری را اتخاذ نماید و از جایگاه اقتدار موضوع را پیگیری نماید.
پیام روشن اروپا به آمریکا
دکتر سید رضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی در خصوص اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند و منفعل عمل کردن دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: با عرض تاسف در اخبار و گزارش‌های رسانه‌ای حرکت غیر معمول دستگاه سیاست خارجی در عدم مقابله سیاسی و دیپلماتیک به اخراج دو نفر از دیپلمات‌های کشورمان از هلند باعث تعجب و ایجاد سوالات گوناگون از چرایی این برخورد منفعلانه بوجود آمده است.
وی افزود: خبرها حکایت از اخراج دو دیپلمات ما از کشور میزبان بوده و زمان نیز در هنگامه‌ای رخ داده است که کشورهای اروپایی به دنبال تالیف قلوب با ایران بوده‌اند، حقیقت این اتفاق ناگوار در شرایطی پدید آمد که هنوز مذاکرات برجامی ایران با ۱+۴به اتمام نرسیده بود و این اقدام در شرایط معمولی و متعارف دیپلماتیک می‌توانست باعث تیره شدن روابط و تاثیر منفی بر روی این گفت‌وگوهای سرنوشت ساز محسوب شود.
این استاد دانشگاه با طرح این پرسش حالا که هلند یکی از اعضای اتحادیه اروپا است و نمایندگان این اتحادیه در حال گفت‌وگو با ایران و موضوع قابل تاکید اروپاییان یعنی برجام بوده‌اند چرا این اقدام رخ داده است؟ تصریح کرد: به نظر می‌رسد اروپا در ضمن انجام گفت‌وگو با ایران به این وسیله (اخراج دو دیپلمات) هشداری به نمایندگان ایران داده و به این شکل سطح جدی بودن مذاکرات ۱+۴را کاهش و پیام روشن خود را به طرف آمریکایی ارسال نموده‌اند.
صدرالحسینی معتقد است؛ از دیدگاه عرف دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران باید عمل غیر دیپلماتیک هلند را بلافاصله و با کوتاه ترین زمان مقابله به مثل می‌نمود و تذکر جدی توسط عالی ترین مقام دستگاه دیپلماتیک به طرف اروپایی ( موگرینی) در این مورد داده می‌شد اما، با تورق همه روزنامه‌های داخلی، منطقه‌ای و خارجی و نیز بررسی سایت‌ها و خبرگزاری‌های معتبر خبری واکنش معقول و متوازن دیده نشد و این موجب افزایش تأسف و تیره بودن چشم انداز گفت‌وگوهای ۱+۴برای هر ناظر بی‌طرف و البته کارشناس ایجاد می‌نماید.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی خاطرنشان کرد: با نگاهی عمیق به اقدامات و اظهار نظرهای اخیر اروپاییان در موضوع برجام اروپایی و اخراج دو دیپلمات کشورمان از هلند ده‌ها سوال بی‌جواب برای ملت ایران بوجود می آید، یکی از اساسی‌ترین این سوالات چشم انداز و آینده گفت‌وگوهای فی‌مابین و نتایج آن است، امروز دستگاه سیاست خارجی که مسئول گفت‌وگوهای برجام اروپایی است باید به این سوال مهم ملت ایران که در خصوص گفت‌وگوهای برجامی با آمریکایی‌ها که به هیچ نتیجه ملموس و قابل انتظار نرسیده‌اند پاسخ این را بدهند که آیا نتیجه گفت‌وگوها با اروپاییان نیز همان مسیر طولانی و غیر مفید را طی خواهد کرد؟
سکوت وزارت خارجه پذیرفتنی نیست
محمد صادق کوشکی دیگر کارشناس مسائل سیاست خارجی در خصوص اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند و منفعل عمل کردن دستگاه دیپلماسی کشورمان گفت: یکی از بدیهیات دیپلماسی در دنیای معاصر توازن بین کشورها است، کشورها سعی می‌کنند از حیثیت، پرستیژ و جایگاه بین‌المللی خود دفاع کنند.
وی افزود: حالا ممکن است کشوری به واسطه نیاز در برابر قدرت‌های بزرگ نرمش به خرج دهد و در حالت عادی این اصل وجود دارد، اما در حالت طبیعی این توازن و دفاع از پرستیژ کشور درعرصه بین‌المللی کاملاً طبیعی است، بطور مثال در مسئله اتهام روسیه در خصوص ترور شیمیایی یکی از دیپلمات‌های روس که پناهنده انگلیس شده بود، این موازنه و معادله را به درستی انجام داد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در اخراج دو دیپلمات ایرانی از هلند نکته عجیب و از همه دردناک‌تر سکوت وزارت خارجه است، اظهار داشت: موازنه دولت جمهوری اسلامی ایران در برابر دولت هلند بسیار ضعیف بود، بطور مثال اگر یک کشور دور افتاده‌ای در آفریقا دو دیپلماتش از سوی آمریکا اخراج می‌شد، خوب اینکه این کشور سکوت اختیار کند پذیرفتنی بود اما جایگاه جمهوری اسلامی متفاوت است.
دکتر کوشکی گفت: دولت هلند در قد و قواره ایران نیست و نقشی که تهران در معادلات جهانی ایفا می‌کند بطور حتم آمستردام این نقش آفرینی را ندارد؛ متأسفانه مسئولان وزارت خارجه دچار عقده حقارت، خود کم بینی و خود ذلیل بینی شده‌اند وگرنه چه دلیلی دارد در برابر اقدام دولت هلند سکوت کنند. وی در پایان خاطرنشان کرد: از وزارت خارجه که مدعی آخر دیپلماسی بودن است، انتظار می‌رود این خسران را تحمل نکند؛ البته از کسانی که مسئول وزارت خارجه هستند این رفتار بعید نیست. سیاست دولت در برابر کشورهای بیگانه نرمش و لبخند است و درشتی را در برابر منتقدان داخلی پیش گرفتند؛ بطور حتم ادامه این روند دیگر چیزی از اعتبار و پرستیژ ملت ایران در عرصه جهانی باقی نخواهد گذاشت.
نویسنده: هدی دهقان بذرافشان
دریافت صفحه با کد QR