برجام، کانال مالی ایران و اروپا واژگانی هستند که همچنان در صدر ادبیات گفتاری محافل سیاسی، اقتصای و رسانه‌ای کاربرد دارد بگونه‌ای که نه تنها در میان امضاکنندگان برجام که در صحنه بین‌الملل می‌توان این مسئله را مشاهده کرد.
در ادامه همین روند طی روزهای اخیر دو نکته قابل توجه مشاهده می‌شود. بخشی از آن برگرفته از مذاکراتی است که در چارچوب کمیسیون مشترک برجام صورت می‌گیرد چنانکه سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران برای شرکت در نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور ایران و گروه ۱+۴ راهی وین شده و مذاکرات داشته است. بخش دیگر این مسئله را در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌توان مشاهده کرد که یکی از محورهای آن برجام است و آقای آمانو مدیر کل آژانس نیز یک باردیگر با برشمردن چهاردهمین گزارش آژانس بر ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای ایران و البته پایبندی جمهوری اسلامی به برجام اذعان کرد.
این دو رخداد در حالی صورت گرفته است همزمان با آن دو مسئله مهم مطرح است نخست مسئله پیوستن ایران به اف.ای.تی.اف که در قالب لوایح پالرمو و سی.اف.تی مطرح شده و غرب به شدت اصرار به پیوستن جمهوری اسلامی به آن را دارد. دوم مسئله کانال مالی میان ایران و اروپاست که اروپایی‌ها با وقفه‌ای طولانی آن هم بدون هیچ مکانیزم مشخصی آن را صرفا ثبت کرده و هیچ مولفه‌ای هم برای اجرای آن ارائه نکرده‌اند.
مجموع این دو مسئله در حالی به عنوان مولفه‌های مهم تعاملات ایران با اروپا مطرح است که بررسی بیانیه اتحادیه اروپا در نشست شورای حکام ابهامات بسیاری را در باب این دو موضوع برطرف و تا حدود زیادی وضعیت آنها را مشخص می‌سازد.
در این بیانیه که در ارتباط با چهاردهمین گزارش آژانس درباره پایبندی ایران به تعهداتش در برجام قرائت شده، اتحادیه اروپا عمیقاً از تصمیم آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران ابراز تأسف کرده است. این ابراز نگرانی در حالی است که اروپا اقدامی برای مجازات آمریکا صورت نداده که جای تامل دارد چراکه اروپا باید تعهدات آمریکا را در برجام را نیز اجرایی می‌ساخته که اقدامی صورت نداده است. اروپا از خروج آمریکا ابراز نارضایتی می‌کند در حالی که در عمل با آمریکا در تحریم‌ها شرکت می‌کند و این ابهام‌برانگیز بودن ادعای نگرانی اروپا را نشان می‌دهد و قطعا اروپا نمی‌تواند با برجسته‌سازی خروج آمریکا افکار عمومی را از عدم اجرای تعهدات خود منحرف سازد.
در بند دیگری از بیانیه اتحادیه اروپا آمده است: «اتحادیه اروپا یادآوری می‌کند تا زمانی که ایران کاملاً به اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای خود ادامه دهد، اتحادیه اروپا به تدام اجرای کامل و موثر توافق هسته‌ای متعهد خواهد بود. ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم تمامی بخش‌های برجام را به طور کامل و موثر اجرا کنند.»
این ادعا در حالی مطرح شده که آژانس و حتی اروپا اذعان دارند که ایران همواره به تعهدات خود پایبند بوده است لذا ادعای لزوم پایبندی ایران یک فریبکاری رسانه‌ای و خلاف واقع است. در همین حال اروپا هیچ کدام از تعهدات خود را اجرا نکرده و ادعای پایبندی به تعهدات برجامی آدرس غلط دادن اروپاست. اروپا حتی در اجرای کانال مالی نیز کارکردی نداشته و باید پاسخگو این امر باشد. در همین حال ادعای از طرف‌ها می‌خواهیم تمامی بخش‌های برجام را اجرا کنند تاکنون در حد اجرای محدودیت‌های ایران صورت گرفته و در باب حقوق ایران هیچ اقدامی صورت نگرفته است و این خود ابهامات رفتاری اروپا را بیشتر می‌سازد.
براساس آنچه در این بیانیه آمده پایبندی همگان به تعهدات برجامی اصل بقای برجام است و با توجه به عدم اجرای تعهدات غرب، ایران حق دارد که از اجرای تعهداتش خودداری کند
اتحادیه اروپا در بخش دیگری از این بیانیه بر اهمیت اعطای دسترسی از سوی ایران به «تمامی سایت‌ها و اماکنی که آژانس نیاز به بازدید از آنها دارد» تأکید کرده است. این ادعا در حالی مطرح شده که ایران همواره در حوزه هسته‌ای همکاری کامل با آژانس داشته است و اروپا نمی‌تواند ادعای لزوم همکاری ایران را مطرح سازد. در همین حال آژانس صرفا صلاحیت در حوزه هسته‌ای دارد و نمی‌تواند خواستار دیدار از مراکز نظامی ایران باشد و ادعای اروپا مبنی بر دسترسی کامل زیاده‌خواهی دور از منطق است به ویژه اینکه عدم صداقت آژانس در بازرسی‌ها و درز اطلاعات بی‌اعتمادی به آژانس را رقم زده است. اروپا نمی‌تواند خواستار دسترسی نامحدود آژانس شود در حالی که آژانس به هیچ‌کدام از تعهدات خود در قالب ان.پی.تی برای تقویت توان هسته‌ای اعضا در چارچوب ان.پی.تی در قبال ایران خودداری کرده است.
بروکسل، در بند دیگری از این بیانیه، تصویب پروتکل الحاقی را برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، ضروری دانسته است.
این ادعا نیز در حالی مطرح شده که ایران همواره بر تعهدات خود پایبند بوده است و ادعای لزوم پروتکل الحاقی برای همکاری ایران یک جوسازی و خلاف واقع است. در حالی که آژانس و غرب به تعهدات خود عمل نکرده درخواست تصویب پروتکل الحاقی یک زیاده‌خواهی غیرمنطقی است جالب توجه آنکه غرب خود پایبند به تعهدات ان.پی.تی نیست و همواره به دنبال سلاح هسته‌ای است لذا صلاحیت اظهارنظر در باب پروتکل الحاقی و تصویب آن را ندارد اروپا اگر به دنبال امنیت جهان است چرا در برابر رژیم صهیونیستی و یا فعالیت‌های هسته‌ای اخیر سعودی اقدامی نکرده است و یا اینکه چرا در برابر اقدام آمریکا مبنی بر خروج از پیمان موشک‌های میانبرد هسته‌ای با روسیه موضع قاطع نداشته و به ابراز تاسف بنده کرده است. رفتارهای عملی اروپا نشان می‌دهد که ادعای پیوستن ایران به پروتکل الحاقی برای امنیت جهان نوعی فرافکنی فریبکارانه است که با هدف تشدید محرومیت هسته‌ای، باز کردن پرونده موشکی و حذف ایران از معادلات منطقه صورت می‌گیرد.
مجموع آنچه در باب رفتار اروپا در نشست شورای حکام ذکر شد یک اصل مهم را نشان می‌دهد و آن اینکه اروپا همچنان در همان مسیر زیاده‌خواهی و رفتارهای غیراصولی و غیرمنطقی قرار دارد و لذا می‌توان نتیجه گرفت که تاکید آنها بر پیوستن ایران به اف.ای.تی.اف و ابهاماتی که در اجرای کانال مالی ایران و اروپا قرار داده، نه برای بهبود مناسبات میان طرفین بلکه در چارچوب اعمال فشار و تحمیل زیادهخواهیها به جمهوری اسلامی صورت می‌گیرد. بر این اساس پیوستن به اف.ای.تی.اف در قالب پالرمو و سی.اف.تی و نیز دلبستن به کانال مالی ایران و اروپا، مغایر با منافع ملی کشور بوده به نوعی گرفتارسازی کشور در بازی ساخته غرب است. غربی که به هیچ‌کدام از تعهدات برجامی خود عمل نکرده و هر روز بر زیاده‌خواهی‌های خود افزوده و در عمل با آمریکا علیه ایران اقدام می‌کند هر چند که در تاکتیک اختلافاتی با آمریکا دارد اما در عمل همان مسیر یعنی تضعیف ایران و تحمیل زیادهخواهیها را به جمهوری اسلامی را پیگیری می‌کند.
نویسنده: قاسم غفوری
دریافت صفحه با کد QR