نتیجه انتخابات نشان میدهد که رجب طیب اردوغان میتواند پنج سال آینده را بر کرسی ریاست جمهوری تکیه بزند و خواستهها و تفکرات خود را در این کشور پیاده کند. البته به طور قطعی نمی توان گفت که وی سالهای آینده را چگونه سپری خواهد کرد به این معنا که هر لحظه ممکن است با پیشنهاد انتخابات زودهنگام یک بار دیگر مردم را به خیابانها و صندوقهای رای بکشاند. تجربه سالهای گذشته نشان داده است که رئیسجمهور ترکیه علاقهمند است تا سیاست را خیابانی کرده و بسیاری از حرفهای خود را با این شیوه بیان کند و همچنین به مخالفان خود پاسخ دهد.
جدای از اینکه برخی از مخالفان اعتراضاتی نسبت به نتیجه انتخابات دارند، یک مسئله بنیادی این است که اردوغان به پیروزی خود در انتخاباتهایی که اعلام میکند اطمینان دارد و به همین دلیل است که بیپروا بار دیگر اعتماد بیش از نیمی از مردم به خود را به بوته آزمایش و نمایش میگذارد. وی این را بهترین روش برای پاسخگویی به مخالفان میداند.
مخالفانی که علاوه بر احزاب، جریانات و اشخاص داخلی، کشورهای دیگر را نیز در برمی گیرد. برخی از این کشورها که در اردوگاه غرب قرار دارند تا چندی پیش از متحدان بلافصل ترکیه بودند اما اکنون و به واسطه اختلاف منافع با سیاستهای کنونی ترکیه از آن فاصله گرفتهاند. این سیاست درپیامهای اجباری تبریک آنها نیز نمایان است. به خصوص که تاکید کرده اند اردوغان بسترهای دموکراسی را تقویت کند. این عنوان به معنای آن است که با توجه به انتخابات شکل گرفته در ترکیه، آنها معتقد هستند که ترکیه به سمت فضای بسته در حال حرکت است.
آمار و ارقام نشان میدهد که ترکیه از سال ۲۰۰۲ به لحاظ اقتصادی نسبت به گذشته پیشرفت قابل توجه ای داشته است. این مسئله در زندگی شهروندان و رفاه اجتماعی تاثیر قابل زیادی گذاشته است. اگر چه طی چند سال اخیر به خصوص با ورود بیپروا و سینوسی ترکیه به تحولات و بحرانهای منطقه، با مشکلاتی همراه بوده اما نباید فراموش کرد که رشد اقتصادی ترکیه طی سالهای گذشته به اندازه ای بود که از آن به عنوان یکی از اقتصادهای نوظهور یاد میکردند.
البته این عنوان دیگر برای ترکیه موضوعیت ندارد اما به هر جهت طی سالهای متمادی اقتصاد ترکیه رو به رشد بود و همین مسئله باعث شد تا بخش خاکستری و آنهایی که تمایل خاصی به سمت طیف و جریان سیاسی خاصی ندارند، وفاداری خود را به حزب عدالت و توسعه نشان دهند و در صندوقهای رای از آن حمایت کنند زیرا به هر جهت رفاه اقتصادی آنها را بهبود داده بود. این یکی از فاکتورهای مهم پیروزی در هر انتخابات است.
اما مسئله دوم به غرور ملی وابسته است. اگر چه از دیدگاه مخالفان و حتی برخی از موافقان دولت ترکیه، اردوغان سیاست نادرستی را در منطقه و جهان دنبال میکند، اما بخش قابل توجه ای از مردم ترکیه از سیاستهای وی حمایت میکنند. ترکیه طی قرنها مرکز حاکمیت اسلامی و محور امپراتوری عثمانی بود. این مسئله تبدیل به بخشی از هویت آنها شده و در ناخودآگاه جمعی مردم غرور ایجاد کرده است.
نویسنده: فرامرز اصغری