بانک مرکزی به صورت چراغ خاموش، به برخی بانکها اجازه داده تا سقف مشخصی به جذب سپرده با سودهای جذاب بپردازند، درعین حال برخی بانکها هم به موازات آن، اعطای وام با سپرده گذاری را رونق دادهاند.
بازار سپرده گیری و اعطای وامهای مبتنی بر سپرده در نظام بانکی رونق گرفته است. بانکها از هر تلاشی برای جذب سپردههای مردم فروگذار نمیکنند و با مجوزهای چراغ خاموشی که برخی از آنها از سیاستگذار پولی و ارزی کشور دریافت کرده اند، در میدان جذب سپردهها جولان میدهند. آنگونه که برخی فعالان بانکی میگویند، بانک مرکزی به تعدادی از بانکها که وضعیت صورتهای مالی به نسبت مناسب تری در مقایسه با سایر همتایانشان دارند، اجازه داده تا در سقفهای مشخص تعیین شده به جذب سپرده بپردازند و در مقابل سودهای جذابی را به مردم ارائه دهند. اگرچه در این میان بانکها بیشتر راغب به جذب سپردههای بزرگ بوده و ترجیح میدهند نرخهای سود جذاب را برای مشتریان خاصشان بگذارند.
کافی است با صحبت از منابعی کلان به شعب برخی بانکهای خصوصی مراجعه شود تا متصدیان از هر ابزاری برای جذب منابع مالی جذاب استفاده کنند و نرخ هایی را ارائه دهند که بسیار متفاوت از مصوبات شورای پول و اعتبار است. باجه نشینان میگویند مقامات ارشد بانکشان توانستهاند مجوزهایی را از بانک مرکزی برای جذب سپرده با نرخهای جذاب دریافت کنند و همین امر سبب شود بخشی از نقدینگی بازار به شعب سرازیر گردد چراکه اکنون بازارهای موازی که البته قابلیت نقدشوندگی بالایی هم دارند از تب و تاب افتاده و امیدی برای سودهای بالا در آنها خیلی وجود ندارد.
واقعیت آن است که در جریان تب و تاب ارزی بسیاری از سپرده گذاران ترجیح دادهاند پولهای خود را از بانک هایی که حداکثر ۱۵ درصد و در خوشبینانه ترین حالت برای سپردههای کلان تر ۱۸ درصد را در نظر گرفته بودند بیرون بکشند و آنها را روانه بازارهایی همچون سکه و ارز کنند که بعضاً تا ۲۰۰ درصد نیز به سرمایه گذارانش سود داد. هرچند که از سوی دیگر تورم و افزایش لجام گسیخته قیمت کالا و خدمات در همین سود بالای سرمایه گذاران در بازارهای نقدشونده نیز سهیم شد و تنها شیرینی لحظهای سود بالا برای سرمایه گذاران به جای ماند اما به مرور قیمتهای کالا و خدمات که با تاخیر بیشتری نمود افزایشی خود را در جیب مردم نشان میدهد از شیرینی سودهای به دست آمده کاست.
اما روش دیگری که بانکها را در جذب سپرده مشتریان این روزها ترغیب میکند، اعطای وام بدون ضامن و با نرخهای سود بسیار پایین به نوعی قرض الحسنه است که از سوی برخی بانکها اعمال میشود. آنها به مشتریانی که سپردههای خود را نزد این بانکها میسپارند این آوانس را میدهند که بتوانند بدون ضامن تا ۷۰ درصد مبلغ سپرده خود را وام ۴ درصد دریافت کنند اما اینجا دیگر خبری از سودهای بالا نیست بلکه سود اعمال شده برای این سپردهها ۷ درصد تعیین شده است.
یکی از متصدیان بانکی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: اگر مشتری بخواهد در ازای سپرده خود وام از بانکها دریافت کند باید سپرده خود را با نرخ ۷ درصدی و اعداد و ارقامی در همین حول و حوش به شعب بسپارد و تا سقف ۷۰ درصد سپرده خود را وام دریافت کند که ضوابط و دستورالعملهای مرتبط با آن کاملاً مشخص است.
وی افزود: مشتریان برای دریافت اینگونه وامها ۴ درصد کارمزد مرسوم نظام بانکی را میپردازند و در مقابل از وام بهره مند میشوند ضمن اینکه برای سپرده خود هم سود میگیرند.
حال باید دید که برخورد مشتریان با پیشنهادات ارائه شده از سوی نظام بانکی برای سپرده گذاری چطور خواهد بود. آیا همچنان نظام بانکی برای سپرده گذاران سودآور است؟ مهر