جمهوری اسلامی ایران ضمن آنکه معتقد است؛ قره باغ باید به خاک آذربایجان بازگردد اما بر این نکته تاکید دارد جنگ و نزاع نظامی راه حل مناسبی برای این احقاق حق نیست.
درگیری‌های آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ که از ۵ مهرماه آغاز شده، همچنان ادامه دارد و مقامات آذربایجان و ترکیه اعلام کرده‌اند که این درگیری تا آزادسازی کامل مناطق اشغالی ادامه دارد.
درگیری‌های نظامی اخیر ناشی از ناتوانی کامل گروه میانجی مینسک یا سازمان امنیت و همکاری اروپا است که آمریکا، فرانسه و روسیه از ۱۹۹۷ میلادی ریاست مشترک آن را بر عهده دارند و همین مسئله ضرورت انتخاب یک طرح و مدل جدید میانجیگری برای برقراری صلح در منطقه را دو چندان کرده است.
ناظران سیاسی معتقدند؛ ریشه این بحران یک درگیری تاریخی است که شعله ‌ور شدن آن در شرایط کنونی حاصل تلاش ناکام آمریکا برای جلوگیری از قدرت گرفتن سه‌گانه روسیه، چین و ایران در منطقه است، چنانچه شواهد اطلاعاتی نشان می‌دهد این درگیری‌ها بیش از آنکه حاصل یک درگیری مرزی یا حتی مذهبی باشد، تلاشی برای محاصره روسیه، چین و ایران است.
دخالت مستقیم ترکیه درعملیات‌های نظامی آذربایجان و تصدی ریاست اتاق عملیات مشترک با رژیم صهیونیستی در این کشور اقدام جدیدی نیست و از یک برنامه‌ریزی هدفمند و راهبردی حکایت دارد.

جنگی نباید در قره باغ رخ دهد
دکتر سید رضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت‌وگو با سیاست روز درباره آنچه که در قره باغ در حال رخ دادن است، گفت: مناقشه قره باغ که وارد هفته سوم خود می‌شود هرچه زمان از آن می‌گذرد پیچیده تر و نقش بازیگران غیر مرتبط و کشورهایی که به منطقه منازعه نزدیک نیستند، بیشتر می‌گردد. وی افزود: با بررسی دقیق تحولات این منطقه متوجه می‌شویم که هیچ یک از دو طرف اصلی منازعه ابراز تمایل برای اتمام این درگیری از خود نشان نمی‌دهند و در این مورد کشور آذربایجان به تداوم درگیری علاقه بیشتری نشان داده است. کارشناس مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه این علاقه از سخنان و اظهارنظرهای مسئولان این کشور کاملا مشخص است، تصریح کرد: البته با توجه به صدور قطعنامه‌های متعدد که اشعار می‌دارد منطقه قره باغ متعلق به آذربایجان بوده و دولت ارمنستان این منطقه را با تجاوز نظامی غصب نموده است می‌توان حق را به کشور آذربایجان داد.
این استاد دانشگاه گفت: جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس تاریخ مدون این منطقه و قطعنامه‌های سازمان ملل و اعتقاد به یکپارچگی و تحکیم حاکمیت کشورها و اظهار نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی که در چند سال پیش از این با ادله کافی فرموده بودند قره باغ بخشی از خاک اسلام است حق را به آذربایجان می‌دهد و معتقد است حاکمیت سرزمینی هیچ کشوری نباید نقد گردیده و با توسل به زور کاهش یابد.
وی ادامه داد: اما ضمن اینکه ایران حق بازگشت قره باغ به خاک آذربایجان را از آن این کشور می‌داند تاکید بر این نکته دارد که حمله نظامی به خاک کشورها با هیچ ادله عقلی سازگار نیست و باید خاک غصب شده آذربایجان به این کشور برگردد نکته اساسی که ایران بر آن اصرار دارد این است که جنگ و نزاع نظامی راه حل مناسبی برای این احقاق حق نیست؛ باید دو کشور با استفاده از مصوبات سازمان ملل به آنچه حاکمیت کشور آذربابجان حکم می‌کند رفتاری معقولانه و بدون درگیری نظامی و آسیب‌های انسانی صورت گیرد. استاد دانشگاه اظهار داشت: متاسفانه بعضی از کشورها مانند ترکیه با بعضی از اقدامات غیر متعارف و خارج از چارچوب‌های دیپلماتیک حمایت عملی خود را از کشور ترکیه بگونه‌ای اعمال نموده است که نشان از حضور و دخالت نظامی در این منطقه راهبردی از خود نشان داده است این کشور با اعزام تروریست‌های تکفیری مستقر در سوریه که حدود ۱۰سال از آنان حمایت همه جانبه کرده است و در حال حاضر به امید پیروزی آنان را در این منطقه مستقر کرده به دنبال اهدافی است که در طول یک دهه گذشته بی نتیجه در سوریه دنبال می‌کرد. به باور صدرالحسینی؛ در شرایط کنونی این سوال مطرح است که ترکیه چه نتیجه‌ای از اعزام گروه ‌های تروریستی از لیبی و سوریه به منطقه قفقاز دارد؟ تحلیلگران مختلف پاسخ‌های گوناگونی به این سوال داده‌اند اما آنچه مسلم است سرمای هوا، آوارگی، مجروحیت، ناامنی و براساس گزارش‌های میدانی کشته شدن بیش از ۵۰۰نفر غیر نظامی و نظامی دو کشور و نابودی تجهیزات نظامی از دو ارتش ارمنستان و آذربایجان نتیجه‌ای بوده است که در این ۳ هفته عاید گشته است.
وی با تاکید بر اینکه کشورهای گروه مینسک در طول ۳ دهه یا نخواستند یا نتوانستند مناقشه قره باغ را به پایان برسانند و رییس جمهور آذربایجان چند روز قبل اعلام نمود تا بازگشت کامل قره باغ به خاک کشور آذربایجان درگیری و جنگ به اتمام نخواهد رسید، خاطرنشان کرد: این یعنی پافشاری بر روی نا بسامانی‌هایی که به آن اشاره شد، آخرین تحولات منطقه نشان از تداوم این منازعه می‌دهد که پا در میانی کشور روسیه نیز در هفته جاری نتوانست بیش از ۴۸ساعت آتش بس ایجاد کند بر این اساس است که نقش رژیم جنگ افروز صهیونیستی بیش از گذشته مشخص می‌گردد که این رژیم به چه دلیل در ماه‌های اخیر فروش تسلیحات گوناگون را به دو کشور آذربایجان و ارمنستان افزایش داده و تحرکات خویش را برای آتش افروزی افزون نموده است.
وی در پایان گفت: منطقه راهبردی قفقاز که هم محل عبور نفت و گاز از روسیه به اروپا می‌باشد و هم احتمال جنگ‌های ایدئولوژیک در آن وجود دارد نباید با شیطنت‌ها و دخالت‌های کشورهای فرامنطقه‌ای محلی برای درگیری قدرت‌های بزرگ واقع شود چرا که بازنده اصلی این درگیری‌ها مردم ساکن منطقه می‌باشند.