اخیراً برخی از چهرههای سیاسی اصلاحطلب مطالبی را عنوان کردهاند که این امر با واکنشهای گستردهای روبهرو شد.
به نظر میرسد که این اظهارات دنباله تلاش این گروه برای زیر سوال بردن مفاهیم معنوی و اعتقادی در جامعه است و نشان میدهد که آنها در صدد هستند تا تفکر نسل جوان را لیبرالی کرده و به سمت سکولاریزه شدن سوق دهند.
حمیدرضا جلاییپور، از استادان اصلاحطلب و از چهرههای جریان سیاسی خاص به تازگی در مطلبی در کانال تلگرامی خود که با تیتر «چرا باید به حرکت زائران حسینی احترام گذاشت؟» منتشر شد، نوشته است: میلیونها علاقمند زیارت مرقد امام حسین این سیاست جمهوری اسلامی را مغتنم میشمرند و مشتاقانه در مراسم اربعین شرکت میکنند. تا جاییکه متوجه شدم علاقمندان به زیارت مرقد امام حسین در میان تمام اقشار جامعه (طبقه پایین، طبقه متوسط و طبقه بالا) وجود دارند. بهطوریکه میتوان گفت سه میلیون زائر ایرانی امسال نمونه معرفی از همه اقشار جامعه ایران هستند. اگرچه به نظر میرسد تعداد افراد طبقه متوسط رو به پایین بیشتر از سایر طبقات است.
وی در بخش دیگری از مطلب نوشت: بهعنوان مثال اینجانب سه روز قبل از اربعین شاهد بودم هشتاد درصد امکانات فرودگاه امام خمینی در خدمت زائران امام حسین(ع) قرار گرفته بود. در صورتیکه معمولا امکانات این فرودگاه اصلی ایران در طول سال در اختیار طبقه متوسط (روبه بالا) و طبقه بالا است. اقشاری را پیش از پروازشان در فرودگاه دیدم که بهترین امکان مدرنی را که ممکن است در طول زندگی از آن استفاده کنند همان ماشین مدرن بنز حمل جنازه بهشت زهرا است. ولی حالا با بهترین هواپیما یا اتوبوس ویآیپی به کربلا میروند.
البته این اظهارنظر منحصر به وی نمیشود.
صادق زیباکلام نیز در گفتوگویی اظهار داشت: حرکت پیاده به سمت کربلا در عراق سابقه دارد اما در ایران به هیچوجه چنین سنتی برقرار نبوده است. وی افزود: قطعاً تردیدی وجود ندارد که مسائل سیاسی و اختلافات میان ایران و عربستان و سایر مسائل دیگر نقش اساسی را در تشویق همهجانبه حکومت برای شرکت مردم در مراسم اربعین در کربلا دارد.
وی با بیان اینکه در ایران دو سه سال است که راهپیمایی اربعین از سوی حاکمیت انجام ميگیرد گفت: افراد زیادی را برای شرکت در این مراسم در عراق تشویق ميکنند. وی افزود: هنر مسئولین ما این است که مردم را بدون برنامهریزی برای این راهپیماییها تشویق کنند که بتوانند بعدها از آن استفاده سیاسی یا به تعبیری قدرتنمایی سیاسی کنند.
این اظهارات نشان میدهد که چنین ظرفیتی در کشور نه تنها دشمنان، بلکه برخی دیگر را نیز ترسانده است. این درحالی است که این سوال مطرح است که چرا این گروه فکر نمیکنند که از چنین ظرفیتی میتوان در راستای حفظ نظام و پیشرفت کشور و نه در جهت مقابله جناحهای سیاسی استفاده کرد؟
چرایی توهین به زائران اباعبدالله(ع)
البته اینکه جلاییپور یا زیباکلام بیش از ۲۰ میلیون زائر اربعین اباعبدالله(ع) و بیش از ۲ میلیون و نیم زائر ایرانی حاضر در این رخداد بزرگ شیعی را «گرسنه»، «بیلیاقت برای استفاده از تکنولوژی» و «بخشی از یک جامعه بیمذهب و بیاخلاق» میداند؛ به هیچوجه و اصلاً نباید جای تعجب باشد...
اصلاحطلبان بارها در سابقه گفتار خود نشان دادهاند که به راحتی میتوانند به اقشار مختلف مردم توهین کنند و ارزشهای اسلامی را زیر سوال ببرند. کافی است که نگاهی به برخی از اظهارات این چهرهها طی ۵ سال اخیر داشته باشیم.
محمد سروشمحلاتی (فعال اصلاحطلب) گفت: خیمههای امام حسین(ع) تبدیل شدهاند به مراکز فحّاشی... ما ایرانیها شاد نیستیم چون فقط امام حسین(ع) را محور قرار دادهایم.
همچنین زهرا صدراعظم نوری (عضو اصلاحطلب شورای شهر تهران) اظهار داشت: عوارض شهرداری تهران نباید صرف خرید برنج و روغن برای هیئتهای مذهبی شود.
هفتهنامه اصلاحطلب صدا (ارگان حزب کارگزاران) نیز در مطلبی نوشت: «غذای نذری» شکلبندی جدید محرم است و نسلهای جدید به هوای آن جمع میشوند.
سعید حجاریان نیز عنوان کرد: عملکرد ائمه(س) پس از عاشورا عقلانیتر شد!
از اینگونه اظهارات در ادبیات این گروه خاص به مراتب دیده میشود.
البته نباید از گروهی که اعتقاد محکمی به مراسم عاشورا ندارد توقع داشت که جاذبه و کشش و عشق مردم را به زیارت عتبات، کربلا و امام حسین(ع) درک کنند.
آنها هنوز نمیدانند که ملاک برتری انسانها تقوی، سطح شعور و عقلانیت و فهمیدگی آنها است نه سیری و گرسنگی و سوار شدن بر هواپیما و استفاده از امکانات لوکس تضمینی برای برتری انسانها محسوب نمیشود. این افراد و همفکرانشان نمیدانند که عاشقان امام حسین(ع) برای رسیدن به کربلا حاضر به پرداخت هر نوع هزینهای و حتی به خطر انداختن جان خود هستند و نگاه اقتصادی به این مراسم تنها توهینی به آنها تلقی میشود.
از سوی دیگر تمامی راهیان کربلا قصد سفر به کشوری خارجی و فراسوی مرزها را دارند موضوعی که نشان میدهد این افراد قشری از جامعه نیستند که به نان شب محتاج هستند و این سفر غنیمتی برای آنها محسوب میشود.
البته فهم واقعه عظیم اربعین برای جریانی که این حرکت را در هواپیما و غذا و... میبیند نیز به حدی نیست که درکی غیرمادی از سخاوت میزبانان و عشق زائران داشته باشند؛ چه اینکه در هر دو سوی ماجرا (میزبان و میهمان)، قشرهای ضعیف جامعه نیز بدون چشمداشت مالی با هرآنچه دارند، قدم در راه عاشقی میگذارند؛ کاری که بعید است این گروه بتوانند آن را درک کنند.
آنان نمیدانند که این گروه برای تجدید معیاد با امام شهیدشان عازم چنین سفر سختی میشوند تا شاید ذرهای از رنج حضرت زینب در اسارت و اهداف شهادت امام حسین(ع) را بفهمند.
در حقیقت شاید بتوان گفت این گروه نیز همانند همانهایی هستند که در زمان واقعه عاشورا آنقدر با دین و اهلبیت بیگانه بودند که امام حسین(ع) و یارانش را خارجی میخوانند و بعد از واقعه کربلا نیز با زخم زبان اسرای کربلا را میرنجاندند.
نپرداختن به عظمت کربلا
متأسفانه برخی از رسانهها و خواص کشور کمتر متوجه عظمت ابعاد این واقعه هستند و کمتر به آن میپردازند. چنین بیتوجهی باعث میشود که افرادی چون جلاییپور یا زیباکلام با درکی اندک چنین اظهاراتی را در مورد چنین حرکت معنوی و مقدسی عنوان کنند.
قدرت این حرکت عظیم به حدی بود که دشمنان اسلام نتوانستند آن را تحمل کنند و مانع از آن شدند که رسانههای غربی این مراسم را پوشش دهند. در چنین شرایطی نه تنها رسانههای کشور وظیفه دارند تا از این حرکت عظیم پاسداری کنند بلکه باید اجازه ندهند که بیفکران و برخی از با اصطلاح منورالفکرها با دشمنان اهلبیت(ع) همراهی کنند و به آن آسیب برسانند.
بسیاری از کارشناسان نسبت به این مسئله واکنش گستردهای داشتند.
حمیدرضا ترقی عضو شورای مرکزی موتلفه اسلامی با بیان اینکه بیادبی به زائران امام حسین قابل بخشش نیست، خاطرنشان کرد: بدون شک اینگونه عناصر بیادب باید از دانشگاهها تسویه شوند. وی اظهارداشت: دیدگاههای این نوع روشنفکران نشاندهنده آن است که از نظر مفاهیم دینی و معنوی بضاعتی ندارند و در حال تلاش برای سکولاریزه کردن جامعه و دور کردن آن از دین معنویت هستند.
ترقی با بیان اینکه آنها تلاش میکنند که اثبات کنند دین نمیتواند باعث توسعه در کشور شود افزود: این افراد در جامعه شناسی مردم ایران و شیعیان در جهان و منطقه و حتی در درک و دریافت عمق عشق و علاقه مردم به اهلبیت دچار اشتباه محاسباتی جدی هستند.
وقتی شاهد هستیم که راهپیمایی کربلا نه تنها برای شیعیانی که عشق حسین را با شیر مادر نوشیدهاند، بلکه برای افرادی که تنها چند سالی است توفیق مسلمانی یافتهاند یا اینکه از ادیان دیگرند میفهمیم که این راهپیمایی پایان حیرتها و درماندگیهای دنیای معاصر است.
برعکس تصور افرادی که به زائران اربعین توهین کردهاند، بسیاری از میهمانان راهپیمایی کربلا افرادی هستند که از کشورهای غرق در رفاه و ثروت میآیند اما این جادههای خاکی را به شهرهای مدرن خود ترجیح دادهاند.
حضور الکساندر دوگین نظریهپرداز و اندیشمند روس یا خانم سینتیا مک کینی که سابقه ۱۲ سال حضور در مجلس نمایندگان آمریکا را دارد و دیگر افراد مشابه نشان میدهد که این مراسم رازی نهفته در دل خود دارد که افراد غیر مسلمان آن را دریافته اند اما این روشنفکرنمایان هنوز آن را درک نکردهاند.
اتهام به نظام
جلاییپور همچنین در بخش دیگری از این مطلب اپیزودیک، با طرح این سؤال که «چرا جمهوری اسلامی چنین سیاستی پیش گرفته است؟» مینویسد: «دولت موازی» در جمهوری اسلامی با توجه به ابعاد منفی موجود در جامعه (مثل ضعف پایبندی به ارزشهای اخلاقی، رشد فزاینده آسیبهای اجتماعی و خصوصا اعتیاد، ظهور گسترده سبکهای زندگی غیرحکومتی و...) در پیش چشم مردم با بحران دستاورد روبهرو است. اما حضور شورانگیز مذهبی و میلیونی مردم در اربعین و نمایش آن در رسانههای عمومی مقداری برای «حاملان دولت موازی» تسکیندهنده و روحیهبخش است به ایرانیان میگوید: ببینید چقدر مردم مذهبی و اخلاقیاند!
جلاییپور تصریح میکند: جمهوری اسلامی به مناسبت مراسم اربعین این فرصت را پیدا میکند که خدمات حمل و نقل و تغذیهای خود را در اختیار اقشار ضعیف جامعه قرار دهد و اقشار ضعیف هم به عشق امام حسین از این امکانات استفاده میکنند و چند روز خاطرهانگیز را در عراق سپری میکنند.
این فعال اصلاحطلب، در پینوشت مطلب خود نیز گفته است: هزینههای این مناسک از محل بودجه عمومی ایران سنگین است. جمهوری اسلامی اگر رابطه خود را با جامعه مدنیاش مورد بازنگری قرار دهد میتواند اجرای «کل پروژه راهپیمایی اربعین» را به جامعه مدنی مذهبی واگذار کند. در اینصورت مراسم اربعین از بودجهی عمومی تغذیه نمیکند و جمهوری اسلامی هم میتواند وظائف دولت - ملت و شهروندی را نیز برای همه ایرانیان بهتر انجام دهد!
اظهارات این چنینی درست بر خلاف سیاستهای تبیینی نظام بوده و تکرار سخنان دشمنان است که اربعین یک حرکت سیاسی معرفی میکنند و با بیان اینکه قبلاً چنین حرکتی نبوده است تاکید دارند که این حرکت از سوی ایران مدیریت میشود. بدین ترتیب آنها تلاش میکنند تا از طریق پخش چنین شایعاتی بین شعیه و سنی ، عرب و عجم اختلافافکنی کنند و از این راه مقاصد سیاسی خود را پیگیری نمایند.
نگاهی به جمعیت ۲۰ میلیونی حاضر در مراسم اربعین حسینی در کربلا نشان میدهد که فقط دو میلیون نفر آنها را ایرانیان تشکیل میدهند و ۱۰ میلیون تن از آنها نیز زائران عراقی و مابقی از سایر کشورهای جهان هستند.
از سوی دیگر این حرکت منحصر به زمان فعلی نبوده در برهههایی از تاریخ که حاکمانی چون صدام حسین این حرکت را ممنوع میکردند مردم و علما این پیادهروی را مخفیانه انجام میدادند.
روایات اهلبیت درباره ثواب پیادهروی در مسیر کربلا نیز تاکیدی بر این مهم است که این حرکت از سوی ایران برنامهریزی نشده است.
اگرچه قبل از راهپیمایی اربعین همه مراکز فرهنگی و مذهبی در ایران آن را تحسین میکردند اما نه ذاکرین منبری، نه نهادهای فرهنگی، نه سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، خود حوزه علمیه قم و نجف و مراجع آن نقشی تبلیغاتی برای شکلگیری زیارت اربعین نداشتند.
لازم است به این سوال پاسخ داده شود که اگر این کارها توسط دستگاههای دولتی صورت میگیرد چرا در موارد مشابه دیگر دستگاههای دولتی این کار را انجام نمیدهند؟ شاهد هستیم که دولت بارها از مردم خواسته تا برای رفع آلودگی هوا کمتر از خودروی شخصی استفاده کنند یا اینکه کسانی که توانمندی دارند شخصاً از دریافت یارانه انصراف دهند؟ آیا حرکتی به این وسعت انجام شد؟
در عین حال باید در نظر داشت که برخی از حرکتهایی که بدون هماهنگی با مسئولان و با استفاده از بودجههای عمومی صورت گرفت زمینه را برای چنین اتهاماتی مهیا می کند.
شاهد بودیم که برخی از دستگاهها در این دوران از مراسم اربعین بهرهبرداری اقتصادی کردند و یا اینکه موکبهایی را برای تبلیغات دستگاه خود در عراق با استفاده از هزینه دولت به راه انداختند. چنین رفتارهای نسنجیدهای سبب شد که برخی از کاه کوه بسازند و یک حرکت مردمی و خودجوش را به دولت نسبت بدهند.
قدرت اربعین
چنین سخنانی در حالی بیان میشود که بخش عمدهای از افکار عمومی کشورمان بر این باور است که مراسم اربعین نمایشی از وحدت و بیداری جهان اسلام، آزادگان جهان و تجدید میثاق با آرمانهای امام حسین(ع) مبنی بر ظلمناپذیری است. این مراسم تفکر واقعی شیعه در نمایش به وحدت را به نمایش میگذارد و نشان میدهد که برخلاف تبلیغات دشمنان، مسلمانان را جنگطلب نیستند.
دشمنان برای مقابله با این قدرت عظیم از همه توان خود استفاده و حتی در این زمینه از کارشناسان مذهبی نیز برای تحقق اهدافشان دعوت به همکاری میکنند.
چرا نباید ما متفکرانه و با استفاده از دلایل و شواهد در این زمینه برنامهریزی کرده و مانع از هرگونه بهرهبرداری از این مراسم شویم و اجازه ندهیم عدهای بیتفکر موضوعاتی را مطرح کنند.
بنابراین باید در نظر داشت که روشنفکر کسی است که سؤال خوب، تحلیل خوب و تفکر خوب کند و نوشتن تفکرات سیاسی و بیرغبتیهای مذهبی با اصطلاحات و اصطلاح مدرن نمیتواند به افکار عمومی جهت بدهد.