محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در گفت وگویی مفصل با ایسنا درباره تحولات منطقه و بین‌المللی و روابط ایران با همسایگان به اظهار نظر پرداخت.
در میان برخی نقطه نظرات وی بویژه در خصوص انتخابات پیش روی ریاست جمهوری و سوال در این باره که آیا در صورت پیروزی حسن روحانی در صورت پیشنهاد بار دیگر مسئولیت دستگاه دیپلماسی را عهده‌دار می‌شوید جالب توجه است.
ظریف عنوان کرده من ترجیح می‌دهم که این پیشنهاد به فرد دیگری واگذار شود.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم که در حال حاضر زود است راجع به این موضوع صحبت کنیم، ولی اگر آقای روحانی چنین پیشنهادی را مطرح کنند، حتما بر اساس اینکه توان لازم برای انجام این وظیفه را دارم یا نه، موضوع را مورد بررسی قرار می‌دهم.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان در پاسخ به این سوال که مهمترین نگرانی‌های این روزهای ظریف چیست؟ گفت: مهمترین دغدغه‌ام این است که بتوانم وظیفه خود را در برابر مردم ایران به خوبی انجام دهم، همیشه امید و توسلم به خداوند است، اما نمی‌توانم بگویم که نگرانی وجود ندارد، ولی قطعا امیدم بیشتر از نگرانی است.
ظریف در واکنش به این سوال که با توجه به اینکه در آستانه برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم وبرخی از رقبای دولت فکر می‌کنند که می‌توانند وزارت خارجه و برجام را به چشم اسفندیار (پاشنه آشیل) دولت تبدیل کنند، گفت: آنها اشتباه می‌کنند.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است آنها به هدف خود برسند، خاطرنشان کرد: بعید می‌دانم؛ به خاطر اینکه مردم ما هوشمند هستند و می دانند که این تصمیم (برجام) را نظام گرفته و اجرا کرده است و تمام دنیا معتقدند که این تصمیم هوشمندانه‌ای بوده است. البته خیلی‌ها در دنیا مثل دولت جدید آمریکا معتقدند که ایران در جریان این توافق منافع بیشتری را کسب کرده است، ولی کمتر کسی در دنیا پیدا می شود که ادعا کند ایران از این توافق ضرر کرده است.
اظهارات ظریف از این جهت قابل تامل است که آیا وزیر خارجه کشورمان به دلیل ضعف دستگاه دیپلماسی در عرصه سیاست خارجی دیگر تمایلی به سکان داری این وزارت خانه ندارد؟ یا واقعا تنها به صرف خستگی چهار سال تلاش شبانه روزی ترجیح می‌دهد از این عرصه کنار رود؟
آیا وزیر خارجه از عملکرد خویش و تیم متبوعش در خصوص دستیابی به هر آنچه می خواست در پرونده هسته‌ای (برجام) نرسیده ؟
آیا وزارت تحت مدیریت آقای ظریف نتوانسته است منافع ملت ایران در مذاکرات هسته‌ای از طرف‌های مذاکره بگیرد؟
آیا وزارت خارجه نتوانسته سه مولفه اصلی عزت حکمت و مصلحت را در سازمان بزرگ متبوع خویش جاری و ساری نماید؟ وسوالات دیگری پیرامون همین محور که حالا شخص وزیر خارجه در پاسخ به پرسش پذیرش مجدد سکان‌داری دستگاه دیپلماسی بی‌رغبتی از خود نشان می‌دهد!!!!
البته سیاست روز طی مصاحبه‌ای با کارشناسان و تحلیلگران حوزه سیاسی و بین‌الملل به عملکرد و ارزیابی نقاط قوت و ضعف دستگاه دیپلماسی در یک سال گذشته پرداخته که تا چند روز آینده منتشر خواهد شد.
اما آنچه از منظر بسیاری از ناظران سیاسی مهم است اینکه دستگاه دیپلماسی نقشی اساسی در تحکیم و اقتدار جمهوری اسلامی در عرصه منطقه و بین‌الملل دارد نقشی که شخص وزیر خارجه کشورمان نیز به آن واقف است و باید از وی سوال شود که خود به عملکردش چه نمره ای می دهد؟
در ادامه این گفت وگو ظریف در پاسخ به این سوال که شما در اجلاس امنیتی مونیخ ۲۰۱۷ بار دیگر بر ضرورت ایجاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای» تاکید کردید، پیشنهادی که سال ۱۳۹۴ نیز در یادداشتی در تعدادی از رسانه‌های منطقه به آن اشاره کرده بودید، حالا بعد از گذشت دو سال با توجه به وضعیت منطقه چه چشم‌اندازی را مشاهده می‌کنید که بار دیگر بر روی این پیشنهاد تاکید کرده‌اید و ایران در راستای اجرایی کردن این ایده تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟ اظهار کرد: این پیشنهاد را جمهوری اسلامی ایران برای اولین بار در سال ۱۳۶۵ طی نامه ای مطرح کرد، چنانکه پس از آن در بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ نیز گنجانده شد.
وی، با تاکید براین که ایده تهران در این ارتباط کاملا درست است، ادامه داد: در جریان جنگ عراق و کویت، ایران همان موقع نیز اعلام کرد که اگر بند ۸ قطعنامه ۵۹۸ اجرا می‌شد، وضعیت منطقه به گونه دیگری بود و چنین جنگی رخ نمی‌داد.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان با بیان اینکه این سیاست کاملا درستی است که جمهوری اسلامی ایران آن را پیگیری می‌کند، افزود: ایران منافع خود در منطقه را در این چارچوب تعریف کرده است، ما تحقق منافع‌مان را در گرو همکاری، تعامل و گفت‌وگو با همسایگان‌مان می‌بینیم.
وی ادامه داد: متاسفانه برخی از کشورهای همسایه که در جریان جنگ ایران و عراق از صدام حمایت کردند و اکنون نیز از تروریست‌ها حمایت می کنند، با اقدامات خود باعث شده‌اند که میزان نفوذشان درمنطقه کاهش پیدا کند. آنها با دست خودشان از نفوذ و جایگاهشان را در منطقه کاسته‌اند. جمهوری اسلامی ایران در کاهش نفوذ آنها نقشی نداشته است، بلکه انتخاب‌های غلط خود آنها چنین وضعیتی را ایجاد کرده است. این کشورها اقدام به فرافکنی در مورد مشکلات‌شان کرده‌اند و تلاش می‌کنند که مسئولیت اقدامات‌شان را نپذیرند.
ظریف افزود: اما همه این مسائل باعث نمی‌شود که ایران از سیاست صحیح خود منحرف شود. در سیاست صحیحی که جمهوری اسلامی ایران دنبال می‌کند، تعامل با همسایگان در اولویت قراردارد، باید با آنها همکاری و گفت‌وگو داشته باشیم و این سیاست را ادامه می‌دهیم.
برخی همسایگان، راه‌های غلط را به اندازه کافی امتحان کرده‌اند
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان خاطرنشان کرد: توصیه ایران به همسایگانش این است که در سیاست‌های قبلی شان که حاصلی جز خرابی و ناامنی برای آنها و منطقه نداشته است، تجدید نظر کنند و مسیر درست را انتخاب کنند. ما دیپلمات‌ها می‌گوییم «دیپلمات‌ها راه درست را انتخاب می‌کنند، بعد از اینکه راه‌های غلط را امتحان کردند». برخی از همسایگان همه راه‌های غلط را به اندازه کافی امتحان کرده‌اند، شاید وقت آن رسیده باشد که راه درست را انتخاب و امتحان کنند.
این عضو ارشد دولت، در واکنش به این سوال که چندی پیش سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد در مدت اخیر صداهای متفاوتی از سوی عربستان در ارتباط با ایران شنیده شده و هنوز مشخص نیست که کدام صدا در اکثریت قرار دارد و آیا شما نامه‌ای که وزیر خارجه کویت اخیرا به ایران آورد در راستای شنیدن صدای مثبت از سوی عربستان تعبیر می کنید؟ توضیح داد: نامه‌ای که امیر کویت برای آقای رئیس‌جمهور نوشته بودند به نمایندگی از تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس بود و نشان دهنده این موضوع است که لااقل مسئولان سعودی نیز در ظاهر با آنچه که در نامه نوشته شده بود، هم نظر هستند.
در رفتار سیاسی مقامات سعودی، رفتار مثبتی را نمی‌بینیم
وی ادامه داد: ولی در رفتار سیاسی مقامات سعودی رفتار مثبتی را نمی‌بینیم و کماکان آنها با سیاست‌ها و مواضعشان به تنش‌ها در منطقه دامن می زنند؛ به جای اینکه از شرایط کنونی برای گفت‌وگو و تعامل استفاده کنند.
وزیر امور خارجه در توضیح علت چنین رفتاری از سوی مقامات سعودی نیز گفت: آنها به فضای منفی ایجاد شده پیش از برجام در مورد کشورمان، متاثر از قطعنامه‌هایی که علیه ایران از سوی شورای امنیت صادر می‌شد، بیش از حد دل بسته بودند و شما بعضا این موضوع را از سخنان برخی از مقامات ایالات متحده متوجه می‌شوید که آنها (عربستانی‌ها) به این فضا به چه میزان دل بسته بودند. البته آن فضا و قطعنامه‌هایی که صادر می‌شد تاثیری بر ایران نداشت چون رشد، توسعه، امنیت و اقتصاد کشورمان، درون زا و متکی به مردم و امکانات داخلی است. بنابر این از فشارهای بین‌المللی کمترتاثیر می‌پذیریم، گرچه این فشارها مزاحمت‌هایی را ایجاد می‌کرد ولی اینگونه نبود که ما را وادار به تسلیم کند. وی ادامه داد: متاسفانه برخی از کشورهای منطقه به آن فشارها و فضای منفی خیلی امیدوار بودند و هنگامی که با برجام، آن فشارها برداشته شد تلاش‌های زیادی کردند که فضای قبل را احیا کنند.
برخی کشورهای همسایه دچار توهم هستند
ظریف با بیان اینکه معتقدم به زودی همسایگان ما به این نتیجه می‌رسند که اینگونه سیاست‌ها و فشارها علیه تهران نتیجه ای نخواهد داشت و بهترین راه، گفت‌وگو با ایران است، تاکید کرد: ایران خیرخواه منطقه است و مایل است که با کشورهای منطقه همکاری و گفت‌وگو کند. البته به این نکته نیز باید توجه کرد که برخی دیگر از کشورهای همسایه، دارای توهماتی هستند و فکرمی‌کنند که امکان احیای نفوذ و سلطه گذشته‌های دور در منطقه فراهم است، در حالی که در دوران جدید، منطقه و فضای بین‌المللی سلطه را برنمی‌تابند و کسانی که به دنبال احیای سلطه‌گری گذشته هستند، اشتباه می‌کنند. بنابراین معتقدیم که نباید کسی نگران این گونه تحولات باشد چون با متنوع شدن کنش‌گران در سطح منطقه و محیط بین‌المللی، اصولا چنین امکانی برای هیچ قدرتی وجود ندارد.
در بحث رابطه ایران و عربستان مسئله «میانجیگری» نیست
این دیپلمات ارشد کشورمان در پاسخ به این پرسش که شما براساس چه چشم اندازی به آینده منطقه و این که کشورهای منطقه بالاخره راه تعامل و همکاری با ایران را انتخاب می‌کنند، امیدوار و خوش‌بین هستید، تصریح کرد: خوش‌بینی من ناشی از واقعیت‌های منطقه و محیط بین‌المللی است چرا که این واقعیت‌ها به زودی خود را بر کنش‌گران تحمیل می‌کند. واقعیت این است که خطر مشترک افراطی‌گری و تروریسم موجود در منطقه، در آینده بیشتر دامن کسانی را خواهد گرفت که در ایجاد و توسعه این گروه‌های تروریستی نقش داشته‌اند و از آنها حمایت‌های مالی، سیاسی و تسلیحاتی کرده‌اند. از دیگر سو من اعتقاد دارم که کشورهای منطقه به این نتیجه خواهند رسید که سیاست ایران هراسی نتیجه بخش نخواهد بود و مجبور خواهند بود که راه همکاری و تعامل را انتخاب کنند.
ظریف در پاسخ به پرسشی درمورد رابطه تهران و ریاض و اظهارات اخیر وزیر خارجه عربستان درجریان سفر به بغداد، مبنی بر این که عراق بی طرف می‌تواند میانجی بین ایران و عربستان باشد و اینکه آیا به طور کلی جمهوری اسلامی نیازی به میانجیگری در این ارتباط احساس می‌کند، گفت: احساس نمی‌کنیم که نیازی به میانجی وجود داشته باشد. البته نسبت به کشورهایی که اظهار تمایل کرده بودند که در ایجاد ارتباط بین ایران و عربستان نقش مثبتی ایفا کنند، موضع مخالف اتخاذ نکرده، هیچ کدام را رد نکردیم و مثبت برخورد کردیم، چرا که ایران نیازی به تنش ندارد.
ظریف تاکید کرد: مشکل موجود در این زمینه، مسئله میانجی نیست، مشکل در این است که عربستان احساس می‌کند که برای پیشبرد سیاست‌هایش در منطقه نیاز به ایجاد تنش دارد، عربستان با این سیاست به دنبال احیای فضایی علیه ایران است که قبلا به آن عادت کرده بود در حالی که باید دست از این سیاست متوهمانه بردارد.
این دیپلمات ارشد کشورمان در واکنش به این پرسش که با توجه به مواضع اخیر مقامات ترکیه علیه ایران و اتهاماتی که آنها به تهران در ارتباط با سیاست‌های منطقه‌ای کشورمان وارد کرده‌اند، چرا روسیه و ایران همچنان اصرار دارند که ترکیه در نشست‌های آستانه حضور داشته باشد و آیا مواضع اخیر مقامات ترکیه در روند نشست‌های آتی آستانه تاثیر منفی به جای نخواهد گذاشت؟ خاطر نشان کرد: معتقدیم که همه کشورهای منطقه باید در راستای ایجاد صلح و پایان دادن درگیری‌ها در منطقه تلاش کنند. روند سه جانبه ایران، ترکیه و روسیه تاکنون در مورد سوریه موفق بوده است، میزان درگیری‌ها در سوریه کمتر شده است و تا زمانی که بتوانیم از این روند برای جلوگیری از فجایع انسانی در سوریه استفاده کنیم، اصرار خواهیم داشت که این روند ادامه پیدا کند.
ظریف با تاکید بر اینکه کماکان معتقدیم که بحران سوریه باید از طریق سیاسی حل شود و کشورهای منطقه باید نقش تسهیل گری مثبت در این فرایند داشته باشند ادامه داد: تصمیم گیر نهایی در ارتباط با این بحران مردم سوریه هستند و ما نمی‌توانیم به مردم سوریه موضوع و خواسته‌ای را تحمیل کنیم.
وی در جواب به این سوال که برخی معتقدند در ارتباط با نوع برخورد با بحران سوریه در کشور دستگاه‌های متعدد تصمیم‌گیری دخالت دارند و این خود بعضا باعث ایجاد مشکل در امر تصمیم‌گیری در ارتباط با این موضوع منطقه ای می شود، اعلام کرد : اتفاقا در حوزه تصمیم‌گیری در ارتباط با سوریه شاهد این موضوع در کشور نیستیم و تعدد دستگاه‌های تصمیم‌گیر وجود ندارد. تصمیمات در مورد سوریه و نحوه مواجهه با بحران این کشور، در شورای عالی امنیت ملی اتخاذ می شود.
ظریف در پاسخ به این سوال که یعنی تصمیم‌گیری در ارتباط با بحران سوریه در زمره اختیارات وزارت خارجه، قرار ندارد ؟ توضیح داد: برخی موضوعات چون ابعاد مختلفی دارند تصمیم‌گیری در مورد آنها در شورای عالی امنیت ملی انجام می‌شود. پس از تصمیم‌گیری در این شورا، هر دستگاهی وظیفه‌ای که به آن محول شده است را پیگیری می‌کند. یکی از دلایل اصلی ایجاد شورای امنیت ملی این بوده است که در حوزه‌هایی که نیاز به هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف وجود دارد ازجمله موضوعات منطقه‌ای، تصمیم گیری‌ها در این شورا انجام شود و پس از آن هر دستگاهی در چارچوب وظایف خود آن تصمیم را به پیش ببرد.
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان گفت: معتقدم که هماهنگی خوبی بین دستگاه‌های مسئول در کشور در ارتباط با موضوع سوریه وجود دارد.
آمریکایی‌ها فرصتی طلایی را در ارتباط با ایران از دست دادند
ظریف ادامه داد: این سخن به این معنا نیست که آمریکایی ها خوش قولی کرده اند، اتفاقا آنها یک فرصتی طلایی را از دست دادند، چون رهبر معظم انقلاب گفته بودند که برجام و مذاکرات هسته‌ای یک بوته آزمایش برای آمریکایی‌هاست که اگر در این زمینه درست عمل کنند امکان گسترش آن به حوزه‌های دیگر نیز وجود دارد ولی آمریکایی‌ها ایران را ناگزیر کردند که برای قدم به قدم اجرای برجام، تلاش کند. لذا آنها به جای اینکه با اجرای برجام، اعتمادسازی کنند بی‌اعتمادی را افزایش دادند و این بیش از همه به ضرر آمریکایی‌ها بود چرا که آنها یک فرصت ویژه تاریخی را از دست دادند.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان در پاسخ به این پرسش که آیا تاکنون از این بی اخلاقی های انجام شده به مقامات بالاتر شکایت و گله کرده‌اید؟ گفت: مقامات بالاتر معمولا خودشان اطلاع دارند و در زمان مناسب تذکرات لازم را داده‌اند، چنانکه مشاهده کردیم زمانی که حرف‌های نامناسبی علیه تیم مذاکره کننده هسته‌ای زده می‌شد، مقام معظم رهبری محبتی بی‌سابقه در مورد تیم مذاکره کننده داشتند و اظهاراتی را مطرح کرده‌اند که حتما بیشتر از استحقاق ما بوده است.
دریافت صفحه با کد QR