شورای امنیت سازمان ملل متحد بررسی پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم‌های آمریکا را آغاز کرد.این پیش‌نویس به دنبال جلسه هفته گذشته وزیران خارجه کشورهای اروپایی حاضر در برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) و بیانیه ضد ایرانی آنها و همچنین گزارش آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد و ادعای وی در مورد اینکه ایران در حملات سال گذشته به عربستان دست داشته، در میان اعضای شورای امنیت توزیع شد.
موضوع لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران در اکتبر ۲۰۲۰، یکی از مفاد موجود در برجام است و نکته عجیب در این میان آن است که کشورهای اروپایی حاضر در برجام با وجود حمایت لفظی از این توافق و با توجه به آنکه لغو این تحریم‌ها یکی از معدود منافع باقی مانده در برجام برای ایران است، تلاش چندانی برای منصرف کردن آمریکا از پیگیری این پیش‌نویس انجام نمی‌دهند و حتی رفتار آنها به گونه‌ای است که از اقدامات آمریکا نیز حمایت می‌کنند.
در همین زمینه خبرگزاری مهر برای تحلیل بهتر رفتار کشورهای اروپایی با ایران و آمریکا و پیش‌نویس قطعنامه ضد ایرانی ایالات متحده، با فرانسیس نیکولاد سفیر سابق فرانسه در تهران به گفتگو نشسته است؛ نیکولاد از سال ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷ سفیر فرانسه در تهران بوده است.متن این گفتگو به شرح زیر است:
همانطور که در جریان هستید وزیران خارجه کشورهای آلمان، فرانسه و انگلیس بعد از دیداری که در برلین داشتند اعلام کردند که برنامه هسته‌ای، برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران به عنوان نگرانی‌های جدی اروپا مطرح هستند. این نگاه کشورهای اروپایی دقیقاً همانند نگاهی است که آمریکا به ایران دارد. به نظر شما چرا اروپا همچنان به دنباله روی از آمریکا در چنین موضوع مهمی ادامه می‌دهد.؟
نخست بخاطر آنکه اغلب اروپائی‌ها معتقد هستند که این سه موضوع حساس بوده و نه تنها برای منافع آمریکا بلکه برای منافع و امنیت خود آنها نیز تهدید محسوب می‌شوند. اینکه آیا آنها درست می‌گویند یا آنکه اشتباه می‌کنند موضوعی است که نیاز به بحث دارد. اما باید این موضوع را نیز در ذهن داشته باشیم که برای حدود ۸۰ سال اروپائی‌ها سرنوشت خود را گره خورده با سرنوشت آمریکا دیده‌اند.
همچنین باید این نکته را به یاد داشت که بعد از جنگ جهانی دوم اروپا وحدت و موفقیت خود را مدیون چتر امنیتی آمریکا بوده است و به همین دلیل است که اروپائی ها امروز به شدت از دست ترامپ به دلیل اظهاراتش علیه ناتو و خارج کردن نظامیان امریکایی از آلمان و آغاز جنگ تجاری با اروپا عصبی هستند.
برجام در وضعیت بسیار ضعیفی قرار گرفته و این اساساً به دلیل ناتوانی کشورهای باقی مانده در برجام یعنی فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه و چین در تامین منافع ایران است که بر اساس برجام، تهران کاملاً در مورد آنها حق داردعلاوه بر این وقتی که به آینده نگاه می‌کنیم، اروپائی ها مطمئناً خواستار دیدن یک آمریکای ضعیف و زمین خورده نیستند و کاملاً بر عکس فکر می‌کنند. بر همین اساس تحلیل اختلاف میان اروپا و آمریکا مشکل است، دشوار است که بتوان اروپا را قانع کرد که باید خو د را از واشنگتن جدا کند.
مطمئناً اگر امروز اختلافی میان دو طرف است مقصر اصلی آن دونالد ترامپ است. در چنین شرایطی اروپا می‌خواهد در نزدیک‌ترین فاصله ممکن به آمریکا باشد دقیقاً همانند مشت زنی (بوکسور) که به حریف خود می‌چسبد تا از خوردن ضربات سخت فرار کند.
به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد که به توافق هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ رسمیت داد تحریم‌های تسلیحاتی ایران در اکتبر سال جاری میلادی به پایان می‌رسد اما با این وجود آمریکا با آماده کردن پیش‌نویس قطعنامه‌ای در حال فشار آوردن بر شورای امنیت سازمان ملل جهت تمدید این تحریم‌هاست. دلیل اصلی مخالفت واشنگتن با کم شدن تحریم‌ها علیه ایران چیست؟
پاسخ روشن است. اول از همه اینکه «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، به دنبال محروم کردن ایران از تمامی منافع برجام است. به همین دلیل است که بعد از اعمال تحریم علیه تمامی فعالیت‌های اقتصادی، بحث اعمال تحریم بر صادرات اورانیوم و آب سنگین از ایران مطرح شد که بر اساس برجام امکان پذیر شده بود.
علاوه بر این موارد اعمال محدودیت بر همکاری‌های هسته‌ای میان ایران و کشورهای باقی مانده در برجام حتی موارد کاملاً مفیدی که برای محدود کردن خطرات منع اشاعه مطرح بودند در دستور کار آمریکا قرار گرفت. اکنون او (پمپئو) بدنبال تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل است که بر اساس برجام در اکتبر عمر آن به پایان می‌رسد.
سه کشور اروپایی حاضر در برجام گفته‌اند که از تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران حمایت نمی‌کنند. با توجه به صحبت‌هایی که شد آنها چگونه این کار را انجام خواهند داد؟
به صورت فنی این امر امکان پذیر است. همانطور که مطلع هستید تمدید تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران از طریق شورای امنیت سازمان ملل و صدور قطعنامه امکان پذیر است. این بدان معناست که موضوع در دستور جلسه شورای امنیت قرار می‌گیرد.
این دستور جلسه باید قبل از هر نوع رای‌گیری و یا بحثی در خود شورای امنیت پذیرفته شود و این تائید شدن نیازمند رای اکثریت یعنی ۹ عضو از ۱۵ عضو شورای امنیت است و حق وتو نیز در این مورد اثری ندارد.
اگر واقعاً روسیه، چین، انگلیس و فرانسه به عنوان اعضای شورای امنیت آماده هستند که با ورود این موضوع (تمدید تحریم‌های تسلیحاتی) به دستور جلسه شورای امنیت در خصوص درخواست کشوری که دیگر عضو برجام نیست اما خواهان تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است مخالفت کنند نباید کار دشواری در یافتن پنج کشور دیگر در حمایت از چنین رویکردی داشته باشند.
فرانسه، آلمان و انگلیس بارها اعلام کرده‌اند که به توافق برجام پایبند هستند اما آنها در این رابطه فقط حرف زده‌اند و تلاش کافی برای حفظ این توافق را انجام نداده‌اند، همین امر موجب شده تا ایران به این نتیجه برسد که برجام منافع تهران را تامین نمی‌کند، بر این اساس چگونه ممکن است که این توافق در معرض خطر را حفظ کرد؟
این درست است که برجام در وضعیت بسیار ضعیفی قرار گرفته و این اساساً به دلیل ناتوانی کشورهای باقی مانده در برجام یعنی فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه و چین در تامین منافع ایران است که بر اساس برجام کاملاً در مورد آنها حق دارد.
ممکن است یک راه سومی نیز وجود داشته باشد و آن اینکه ایران از برجام خارج شود اما فوراً اعلام کند که به تعهدات خود در این توافق بصورت کاملاً داوطلبانه و یک طرفه پایبند است
در خصوص طرف‌های ایران (کشورهای باقی مانده در برجام) داشتن اراده سیاسی مهم نیست. من معتقدم که کشورها می‌خواهند به برجام کمک کنند اما جامعه تجاری نمی‌خواهد خود را در خطر تحریم‌های آمریکا قرار دهد و دولت‌ها نیز برای انجام کاری که خطری واقعی برای آنها دارد دلیلی نمی‌بینند.
اما با وجود این شرایط سخت هنوز یک نقطه مثبت وجود دارد و آن اینکه شرکای ایران تمایلی برای ترک برجام ندارند، بنابراین آینده برجام در دستان ایران است. این نکته درست است که انتخاب آسان نیست اما کدام انتخاب برای ایران بهتر است؟
باقی ماندن در توافقی که در آینده قابل پیش بینی هیچ سودی برای ایران ندارد و یا ترک توافق با این خطر که کشورهایی که در آینده و در موقعیتی بهتر می‌توانند یاریگر باشند، تبدیل به دشمن می‌شوند؟ ممکن است یک راه سومی نیز وجود داشته باشد و آن اینکه ایران از برجام خارج شود اما فوراً اعلام کند که به تعهدات خود در این توافق به صورت کاملاً داوطلبانه و یک‌طرفه پایبند است.
این راه سوم امکان مانور را برای ایران فراهم می‌کند اما باید این نکته را در نظر داشت که اگر ایران و یا یکی دیگر از کشورهای حاضر در برجام از این توافق خارج شوند آخرین منافع موجود در برجام از بین می‌روند. مثلاً اگر قبل از اکتبر این اتفاق بیافتد دیگر موضوع رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران مطرح نخواهد بود و اگر خروج از برجام بعد از اکتبر انجام بگیرد نیز خطر بازگشت تحریم‌ها را در پی دارد.
دریافت صفحه با کد QR