آنچه در آسمان ایران اتفاق افتاد فارغ از تألم انسانی، تکرار حادثه‌ای بود که در تاریخ معاصر بارها تکرار شده با این تفاوت که در نمونه‌های قبل، هیچگاه دولت‌های درگیر با این موضوع همدردی نکردند.
بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ماه یک فروند بوئینگ ۷۳۷ متعلق به خطوط هوایی اوکراین که از تهران عازم کی‌یف بود در نزدیکی تهران سقوط کرد و همه ۱۷۶ سرنشین آن شامل مسافران و خدمه پرواز جان باختند.
دیروز ستادکل نیروهای مسلح در خصوص سقوط هواپیمای مسافربری خطوط هوایی اوکراین، با صدور اطلاعیه‌ای، این حادثه را ناشی از خطای انسانی دانست و اطمینان داد بلافاصله مقصر آن را به سازمان قضایی نیروهای مسلح معرفی نماید.
البته از همان ابتدای سقوط مقامات کشورمان همکاری مناسبی با کارشناسان اوکراینی داشتند چناچنه دفتر ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین اعلام کرد که کارشناسان اوکراینی تمامی اطلاعات لازم را درباره سقوط هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ خطوط هوایی اوکراین در حومه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران را دریافت کرده بودند و ایران اجازه دسترسی به اطلاعات را به آنها داده بود.
بنا به گزارش خبرگزاری روسی اسپوتنیک، دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین در کانال تلگرامی خود اعلام کرد: مقرهای عملیاتی شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین که به دستور ولودیمیر زلنسکی برای تحقیق درباره حادثه سقوط هواپیمای خطوط بین‌المللی اوکراین در ایران تشکیل شده بود، از همان ابتدا، تمامی اطلاعات لازم را دریافت کرده بود.
در ادامه این بیانیه آمده است: ایران، تمامی کلیپ‌های ویدئویی، تصاویر و اسناد را برای تحلیل این فرایندی که رخ داده بود و همچنان در تهران در جریان (بررسی) است، در اختیار کارشناسان ما قرار داد.
در همین رابطه؛ نماینده روس تاکید کرد که ایران با پذیرش اشتباه در قضیه هواپیمای اوکراینی از خود عقلانیت و هوشمندی نشان داد.
دیمیتری نوویکوف در واکنش به سقوط هواپیمای اوکراینی گفت، ایران با پذیرش اشتباه در زمینه ساقط شدن هواپیمای اوکراینی از خود عقلانیت نشان داد.
کاساچف دیگر نماینده روسی نیز تاکید کرد با پذیرش ایران در اشتباه در زمینه ساقط شدن هواپیمای اوکراینی باید این رخداد پایان یابد.
فارغ از هر حاشیه و قضاوت‌های عجولانه موارد متعددی در تاریخ هوانوردی از شلیک جنگنده‌ها یا سامانه‌های پدافندی به پروازهای غیرنظامی و مسافری در جهان وجود دارد که برخی از آنها منجر به وقوع فجایع شده‌اند؛ بطور حتم مقامات قضایی پیگیری موضوع را خواهند داشت
سرنگونی یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ خطوط هواپیمایی اوکراین با شلیک موشک پدافند هوایی در اطراف تهران و پس از برخاستن از فرودگاه امام خمینی(ره) از صبح امروز و پس از انتشار بیانیه ستادکل نیروهای مسلح مبنی بر هدف قرار گرفتن این پرواز به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات تبدیل شده است.
تاکنون موارد متعددی در تاریخ هوانوردی از شلیک به پروازهای غیرنظامی و مسافری وجود دارد که عمده‌ترین سوانح رخ داده در این خصوص را بررسی خواهیم کرد.
هواپیمای بوئینگ ۷۲۷ پرواز ۱۱۴ هواپیمایی ملی لیبی روز ۲۱ فوریه ۱۹۷۳ نیز در حال پرواز از طرابلس به قاهره پایتخت مصر بود که در میانه راه نیز توقف کوتاهی در شهر بنغازی برای سوار کردن مسافر داشت.
هواپیما پس از قرار گرفتن در ابتدای باند فارودگاه بنغازی و خزش بر روی باند، لحظاتی بعد به پرواز درآمد و در حالی که وزش باد شدیدی در کنار گرد و غبار آغاز شده بود به سمت قاهره پرواز کرد.
شدت طوفان و گرد و غبار لحظه به لحظه بیشتر می‌شد تا اینکه خلبان ارتباط رادیویی خود را از دست داد ارتباط هواپیما کاملا با برج مراقبت قطع شد.
خلبان با افزایش ارتفاع، تلاش کرد تا از طوفان رها شود که این ابتکار موثر واقع شد، اما در این شرایط اتفاق بدتر آن بود که خلبان قادر به ارتباط بر قرار کردن با برج مراقبت و پیدا کردن موقعیت هواپیما در آسمان نبود و در حقیقت هواپیما در آسمان گم شده بود.
در حقیقت اولین اشتباه خلبان هنگام ورود به منطقه طوفانی بود که موضوع شرایط نامساعد جوی را به برج کنترل قاهره اطلاع نداد و پس از آن هم ارتباط خود را از دست داد، در عین حال فشار باد و طوفان هواپیما را به سمت شرق کشاند و از آنجایی که سیستم های ناوبری هواپیما از کار افتاده بود، خلبان نمی‌دانست که در حال ورود به صحرای خطرناک سینا که تحت اشغال اسرائیل است.
در همین حال خلبان که مشغول پرواز در ارتفاع ۲۰ هزار پایی در آسمان صحرای سینا بود، متوجه حضور دو فروند جنگنده F-۴ فانتوم نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در کنار خود شد؛ جنگنده های اسرائیلی پس از نزدیک شدن به هواپیما به دنبال برقراری ارتباط با خلبان هواپیمای بوئینگ-۷۲۷ بودند و تلاش داشتند به او بفهمانند که به سمت پایگاه نظامی رفیدیم پرواز کند، اما در همین حال خلبان شروع به گردش شدید به سمت غرب کرد که موجب شد جنگنده های اسرائیلی این هواپیما را به رگبار ببندند و هواپیما با ۱۰۸ سرنشین کشته شوند.
هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ پرواز ۰۰۷ شرکت هواپیمایی ملی کره جنوبی (KAL) در تاریخ یکم سپتامبر ۱۹۸۳ میلادی در حال پرواز از نیویورک به سمت سئول بود که توسط دو فروند جنگنده سوخو-۱۵ نیروی هوایی شوروی مورد اصابت قرار گرفت و تمام ۲۶۹ مسافر و خدمه آن کشته شدند.
این پرواز با ۲۴۰ مسافر و ۲۴ خدمه که در ساعت ۲۳:۵۰ روز ۳۱ اوت فرودگاه جان اف کندی نیویرک را به مقصد سئول پایتخت کره جنوبی ترک کرد و پس از سوخت‌گیری مجدد در فروگاه بین‌المللی انکوریج در آلاسکا، هواپیما به سمت غرب و سپس جنوب پرواز کرد تا در فرودگاه بین‌المللی گیمپو فرود آید، اما چرخش به سمت غرب بیش از مقدار معین بود و هواپیما به سمت آسمان شوروی منحرف شد و بر فراز آسمان جزیره کامچاتکا و حریم هوایی ممنوعه شوروی پرواز کرد.
این درحالی بود که به علت اختلال در دستگاه‌های ناوبری هواپیما، خلبان و مرکز کنترل ترافیک هوایی، از ورود هواپیما به حریم هوایی شوروی بی‌اطلاع بودند و به همین دلیل پس از حدود یک ساعت پرواز هواپیما در آسمان شوروی، نیروی هوایی این کشور دو فروند هواپیمای جنگنده سوخو-۱۵ را برای رهگیری پرواز ۰۰۷ به پرواز درآورد.
هواپیماهای رهگیری مأموریت شناسایی هواپیمای ناشناس، جمع‌آوری اطلاعات، اخطار به خلبان و اسکورت هواپیما به خارج از حریم هوایی شوروی را داشتند که با پرواز در نزدیکی بوئینگ-۷۴۷ اقدام به شلیک اخطار با مسلسل هواپیما برای جل توجه خلبان‌های هواپیمای کره‌ای کردند که واکنشی در پی نداشت؛ در همین حال خلبان هواپیمای مسافربری برای صرفه‌جویی در مصرف سوخت پس از تماس با برج مراقبت توکیو اقدام به کاهش سرعت و افزایش ارتفاع پرواز کرد.
این اقدام که باعث خروج هواپیمای کره‌ای از مسیر اسکورت جنگنده‌های سوخو گردید از دید خلبانان شوروی عملی تحریک آمیز تلقی شد و بر احتمال نظامی بودن آن بیش از قبل افزود؛ در کنار این موضوع عبور هواپیمای کره‌ای از حریم ممنوعه کامچاتکا و استان ساخالین در شوروی دلیل کافی برای تهدید بودن پرواز ۰۰۷ قلمداد شد و جمگنده سوخو-۱۵ با شلیک دو تیر موشک R-۸ به سمت این هواپیما باعث انفجار، سقوط و در نتیجه کشته شدن تمام سرنشینان و خدمه پرواز شد.
هواپیمای توپولوف-۱۵۴ پرواز شماره ۱۸۱۲ هواپیمایی سیبریا در تاریخ ۴ اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی در حالی که از تل آویو به سمت نووسیبیرسک در روسیه در حال پرواز بود، با ۶۶ مسافر و ۱۲ خدمه توسط سامانه پدافندی S-۲۰۰ اوکراین بر فراز دریای سیاه مورد اصابت قرار گرفت و ساقط شد.
در اظهار نظر اولیه در خصوص این اتفاق، شلیک موشک S-۲۰۰ اوکراین مرتبط با یک رزمایش نظامی عنوان شد، اما بعدتر با مشخص شدن جزئیات بیشتر مشخص شد که در جریان این رزمایش، هواپیمای بدون سرنشینی که برای هدف قرار گرفتن توسط سامانه های پدافندی به پرواز درآمده بود با شلیک همزمان سامانه S-۳۰۰ نابود شده بود و موشک S-۲۰۰ به طور خودکار بر روی هواپیمای مسافری قفل راداری انجام داده بود.
پرواز MH۱۷ هواپیمایی ملی مالزی در تاریخ ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۴ از فرودگاه آمستردام هلند به مقصد کوالالامپور مالزی در حال حرکت بود که در میانه راه و در بین مرز روسیه و اوکراین با آتش موشک پدافندی بوک شورشیان اوکراین هدف قرار گرفت و سرنگون شد و تمام ۲۹۵ سرنشین آن شامل خدمه و مسافران جان باختند.
این هواپیما در حال پرواز بر فراز استان دونتسک در شرق اوکراین بود که در آن زمان شاهد درگیری های شدید میان شورشیان این کشور و دولت مرکزی اوکراین بود، پس از آنکه دولت اوکراین شورشیان را متهم به هدف قرار دادن این هواپیما کرد، متقابلا شورشیان نیز دولت مرکزی را مسئول این حادثه قلمداد کردند و اعلام کردند که آنها تجهیزات و موشک‌هایی برای هدف قرار دادن هواپیما در ارتفاع ۱۰ کیلومتری از سطح زمین ندارند.
بررسی اطلاعات جعبه سیاه هواپیما مشخص کرد که سمت چپ بدنه هواپیما مورد اصابت ترکش های موشک بوک قرار گرفته که در ارتفاع بالا منجر به کاهش فشار داخل کابین و انفجار هواپیما در آسمان شده است.
دوازدهم تیرماه سال ۱۳۶۷ را می‌توان روزی تا ابد ماندگار در خاطر ایرانی‌ها نام برد، چراکه تراژدی هولناک ساقط کردن هواپیمای مسافری ایران توسط ناوگان جنایت پیشه نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس رقم خورد.
هواپیمای ایرباس ۳۰۰ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) در ساعت ۱۰ صبح روز ۱۲ تیر سال ۱۳۶۵ با شماره پرواز ۶۵۵ از فرودگاه بندرعباس به مقصد دبی به پرواز درآمد و تنها ۱۰ دقیقه پس از پرواز، در ارتفاع ۱۲ هزار پایی نزدیک تنگه هرمز و لارک بر فراز خلیج‌فارس مورد حمله موشکی ناو آمریکایی وینسنس قرار گرفت و با شلیک دو موشک RIM-۶۶ تمامی ۲۹۰ سرنشین آن به شهادت رسیدند.
در میان سرنشینان این هواپیما، ۶۶ کودک زیر ۱۳ سال، ۵۳ زن و ۴۶ تبعه خارجی نیز حضور داشتند که جان خود را از دست دادند.
گزارش فرانس پرس حاکی از آن است که در شرایط جنگی بروز چنین حوادث ناگواری امکان پذیر است حال آنکه ایران با رعایت صداقت و به احترام جان‌های عزیزی که در این ماجرا قربانی شدند، صلاح را در بیان حقیقت و عذرخواهی صادقانه دید. این در حالی است که در ماجراهای مشابه، دولت‌ها به وضوح از قبول مسئولیت سر باز می‌زنند و نمونه آشکار این قضیه سقوط هواپیمای مالزی است که هنوز هیچیک از طرفین ماجرا اعم از جدایی‌طلبان شرق اوکراین و حامیان دولت کی‌یف، حاضر به پذیرش بار مسئولیت و عذرخواهی نشده است.
در خصوص حادثه مشابهی نیز که در سال ۱۹۸۸ بر فراز خلیج فارس برای هواپیمای خطوط هوایی ایران رخ داد وضع به همین منوال است.
دریافت صفحه با کد QR