برگزاری فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی و پرورشی از جمله وظایف وزارت آموزش و پرورش است و همواره اجرای بدون نقص و با بهره‌‌وری بالا، مدنظر متولیان امور فرهنگی و تربیتی این وزارتخانه بوده است.
البته در هر دوره مدیریتی طرح‌ها و برنامه‌های خاص در نظر گرفته می‌شود که به مانند هر طرحی دارای نقاط ضعف و قوت است.
برگزاری اردوهای دانش‌آموزی به ویژه در اوقات فراغت تابستان، یکی از مهمترین برنامه‌ها و اولویت‌های معاونت پرورشی و فرهنگی دستگاه تعلیم و تربیت است و هر ساله عده زیادی از دانش‌آموزان کشور در قالب اردوهای سازمان دانش‌آموزی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان، سازمان بسیج دانش‌آموزی و در قالب اردوهای فرهنگی و تربیتی، راهیان نور، زیارت اولی‌ها و عتبات مقدس ائمه در این حرکت فرهنگی شرکت می‌کنند.
وزارت آموزش و پرورش در این راستا تمهیدات مختلفی در نظر می‌گیرد؛ از جمله به محل اسکان و امکانات مربوطه، وسایل حمل‌ونقل و جابه‌جایی توجه ویژه دارد.
در این میان در سال‌های اخیر در بعضی موارد سوانح و حوادث دلخراشی برای دانش‌آموزان در اردوهای دانش‌آموزی اتفاق افتاده است و در آن جمعی از دانش‌آموزان آسیب دیده یا جان خود را از دست داده‌اند. حادثه‌ای که قبل از مهرماه، جامعه دانش‌آموزی و فضای تعلیم و تربیت ما را جریحه‌دار و عزادار کرد، واژگونی اتوبوس جمعی از دانش‌آموزان استان هرمزگان است که در مسیر داراب استان فارس به دلیل بی‌احتیاطی راننده به وقوع پیوست و جان دانش‌آموزان دختر به همراه یکی از فرهنگیان و کمک راننده آن را گرفت.
حادثه‌ای که ده‌ها عضو خانواده این شکوفه‌های بوستان علم و دانش را داغدار کرده، بهار و طراوت عمر دانش‌آموزان را به رخوت و سردی تبدیل کرد.
با این نگاه، نکته بسیار مهم در کنار عوامل دخیل در این حادثه که از جمله آن بی‌احتیاطی راننده و حرکت شبانه دانش‌آموزان است، بیان این موضوع است که عنوان می‌شود «حرکت شبانه دانش‌آموزان» در آیین‌نامه و دستورالعمل برگزاری اردوها بلامانع ذکر شده است.
اگر نگاهی کوتاه به صحبت‌های مهدی فیض معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش و پرورش در نشست تشریح برنامه‌های اوقات فراغت این معاونت در تابستان سال جاری که در ۲۹ خردادماه برگزار شد، بیندازیم، به این موضوع می‌رسیم که وی با اشاره به برگزاری اردوها و تأکید بر اهمیت نقش برنامه‌های اردویی در تربیت دانش‌آموزان آن را امری سخت عنوان می‌کند و می‌افزاید: «اردو به طور طبیعی ریسک دارد و کسانی که اردو برگزار می‌کنند، اصطلاحی دارند که می‌گویند از زمانی که اردو شروع می‌شود تا لحظه‌ای که تمام خواهد شد... ۱۰۰۰ آیت‌الکرسی باید بخوانیم تا به خیر بگذرد و خونی از دماغ کسی نیاید».
آنچه در این میان قابل توجه است، این موضوع است که درایت و تدبیر در همه امور چه در کارهای شخصی و چه در سطح کلان و مدیریتی، تنها راه برای در امان بودن از عواقب سوء برنامه و فعالیت‌هاست و اگر در انجام هر کاری، براساس منطق، استدلال و دوراندیشی و رعایت همه جوانب عمل کنیم، با توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار می‌توانیم به عنوان نقطه اتکایی در تحقق امور استفاده کنیم و براساس ضرب‌المثل معروف «با توکل زانوی اشتر را ببند» عمل کنیم.
در واقع، این عبارت ترجمه رسایی از سخنان پیغمبر اسلام(ص) با غلام خود است که شرح آن چنین است: روزی شتر رسول اکرم(ص) گم شد. پس از جست‌و‌جوی بسیار غلام را به حضور پیغمبر(ص) آوردند.
حضرت به غلام خود فرمود: «مگر در موقع خواباندن شتر، زانوانش را نبسته بودی؟» غلام گفت: «کسی که توکل به قادر متعال داشته باشد، احتیاجی ندارد که زانوان شتر را ببندد.»
حضرت فرمود: «اِعْقَلْ و تَوکل»، یعنی «اول زانوی شتر را ببند، سپس توکل کن»؛ زیرا قبول مشیت الهی به چیزی تعلق می‌گیرد که با کسب و کار، سعی و مجاهدت همراه باشد.
نه جبرگرای صرف باش که کاری نکنی و همه چیز را از خدا بخواهی، نه مختار مطلق که کسب و کار و حرکت را بدون توکل و یاری جستن از خدا، منشأ خیر و برکت بدانی.
پیام این بیان گوهر بار پیامبر اسلام(ص) به افرادی که قدرت خلاّقه افراد را هیچ می‌دانند، درس زندگی می‌آموزد که نه کار بی‌توکل، مصلحت است و نه توکل و تسلیمی که تلاش به تعالی و کمال در آن نباشد. توکل و تسلیم باید توأم با سعی و فعالیت باشد تا میوه شیرین به بار دهد.
حال روی سخن ما با مسئولان آموزش و پرورش، خاصه معاونت پرورشی و فرهنگی است که در این خصوص، اجرای اقدامات حفاظتی و تمهیدات لازم برای گذراندن اردوهای دانش‌آموزی همراه با سلامت و بدون حادثه، نیازمند دقت و وسواس و حساسیت زیاد در برنامه‌ریزی‌ها و مهم‌تر نظارت بر حسن اجرای آنها، مهمترین نیاز برگزاری اردوهاست.
البته آموزش و پرورش بعد از وقوع این حادثه دلخراش، آیین نامه و دستورالعمل اردویی خود را بازنگری کرده و پیش‌نویس آن را برای تبادل و اظهار نظر کارشناسان ارائه کرده است، اما نکته قابل تعمق و توجه این است که ِصرف نوشتن آیین‌نامه و منشور اردویی کافی نیست، بلکه آنچه حائز اهمیت است، عملی شدن آن است و اینکه همگان خود را مؤظف به اجرای جزء به جزء آن بدانند.
نمی‌شود بر اجزای اجرایی اردوها از جمله سلامت خودروهای انتقال دانش‌آموزان و رانندگان آنها نظارت مطلوب نداشت و امور را تنها با اما و اگرها و متوسل شدن بر اعتقادات حل کرد؛ چراکه در همه دستورات و تعالیم اسلام و توصیه‌های ائمه اطهار بر دوراندیشی و تدبیر در امور فردی و اجتماعی تأکید شده است و به بهانه توسل و اعتقاد به مضامین و دستورات قرآنی، از مدیریت، برنامه‌ریزی و استفاده از عقل و منطق خودداری کرد.(فارس)
دریافت صفحه با کد QR