می‌گویند کسی نباید بگوید که حج نروید و تلاش کند تا این واجب شرعی را کوچک شمارد، می‌گویند کسانی که می‌خواهند مردم واجبشان را به جا نیاورند منحرف هستند و در شبکه‌های مجازی تلاش می‌شود مردم را از سفر به حج منصرف کنند. اما این سوال مطرح می‌شود که چه کسی بحث نرفتن به حج را مطرح کرده است؟!
تا جایی که ما در شبکه‌های مجازی گشتیم هیچ جایی تبلیغ حج نرفتن نشده است و تنها به کیفیت آن پرداخته شده و مطالبات رهبری را بیان کرده‌اند. اگرچه ریاست محترم بعثه ناخرسندی خود را از برخی گزارش‌ها ابراز نمود اما علی‌رغم پیگیری‌های مکرر امکان گفت‌و‌گو با ایشان فراهم نشد و ناگزیر شدیم سخنانمان را یکبار دیگر در قالب گزارش بیان کنیم شاید این‌بار برای پرسش‌های منطقی ما پاسخی ارائه گردد. برای اینکه بدانیم بعد از فاجعه منا چه نوع حجی مورد نظر رهبر معظم انقلاب بوده است یکبار دیگر سخنان ایشان را بازخوانی می‌کنیم.
۵ مهر درس خارج فقه
مقام معظم رهبری در درس خارج فقه خودشان چند هفته بعد از فاجعه منا فرمودند: «مسئولیّت این حادثه‌ی سنگین و این فاجعه‌ی بزرگ بر دوش حکّام عربستان است؛ باید مسئولیّتشان را قبول کنند نسبت به این قضیّه، اینکه فرافکنی کنند و دائم این [و آن] را متّهم کنند و مدام خودشان از خودشان تعریف کنند کارهایی نیست که به جایی برسد؛ این فعّالیّتهای عقیمی است. بالاخره دنیای اسلام سؤال دارد. بیش از هزار کشته از کشورهای مختلف اسلامی در یک حادثه‌ای، شوخی است؟ از کشور ما هم خدا میداند چند صد کشته! حالا مفقودین هنوز معلوم نیست کجا هستند؛ ممکن است عدّه‌ی بسیاری از اینها [جزو] جان‌باختگان باشند. چند صد کشته در یک حادثه - حادثه‌ی حج - چیز کوچکی است؟ شوخی است؟ دنیای اسلام باید برای این فکر کند؛ و اوّلین مطلب هم همین است که سعودی‌ها باید بپذیرند مسئولیّت خودشان را، و به لوازم این پذیرشِ مسئولیّت باید عمل بشود. اینکه به جای عذرخواهی از امّت اسلامی و به جای عذرخواهی از خانواده‌ها، شروع کنند مدام همین‌طور حرف زدن به این و آن و متّهم کردن و مانند اینها، راه به جایی نخواهد برد و ملّتها به‌طور جدّی دنبال میکنند؛ این قضیّه فراموش نخواهد شد.»
۲۷ مهر دیدار دست‌اندرکاران حج
اما حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان و دست‌اندرکاران برگزاری حج، فاجعه بسیار تلخ و حیرت‌انگیز منا را از جمله امتحانات الهی خواندند و با انتقاد از سکوت دولتها و به خصوص دولتهای غربی و سازمانهای مدعی حقوق بشر در قبال این مصیبت بزرگ تأکید کردند: «این حادثه به هیچ‌وجه نباید فراموش شود و دستگاه دیپلماسی و سازمان حج موظف هستند که این موضوع را به صورت قاطع دنبال کنند. ظواهر ماجرا نشان می‌دهد که این فاجعه در اثر کوتاهی دولت میزبان رخ داده اما در هر صورت، این مسئله، یک مسئله سیاسی نیست بلکه بحث بر سر هزاران مسلمانی است که در حال عبادت و انجام مناسک حج و با لباس احرام جان باختند و این مسئله باید به صورت جدی دنبال شود.»
ایشان، سکوت محض دستگاههای مدعی حقوق بشر در اروپا و امریکا را جنبه دیگر قابل پیگیری برشمردند و خاطرنشان کردند: «دستگاههای دروغگو و منافق مدعی حقوق بشر و همچنین دولتهای غربی که گاهی برای کشته شدن یک نفر جنجال فراوانی در دنیا بر پا میکنند، در این ماجرا به نفع دولت رفیق خود سکوت محض کردند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای افزودند: «این مدعیان حقوق بشر اگر صداقت داشتند، باید پاسخگویی، جبران خسارت، تضمین عدم تکرار و مجازات عاملان این فاجعه را مطالبه می‌کردند.»
رهبر معظم انقلاب، پیگیری برای مطالبه و زنده نگه داشتن این موضوع مهم را وظیفه سازمان حج خواندند و افزودند: «این مسئله نباید به سکوت و فراموشی بگذرد و باید تا سالها در مجامع جهانی مطرح شود و نقطه آماج این حرکت نیز باید دولتهای غربی و سازمانهای مدعی حقوق بشر باشند.»
یکسال بعد از فاجعه دیدار با خانواده شهدای منا
شاید کسی بگوید که این سخنان برای همان زمان است بر همین اساس سخنرانی سال بعد از این فاجعه را هم با هم مرور می‌کنیم.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خانواده‌های شهدای مِنا و مسجدالحرام، کوتاهی و بی‌کفایتی آل‌سعود در این حادثه را، اثبات مجدد بی‌لیاقتی این شجره خبیثه‌ی ملعونه در تصدی و اداره حرمین شریفین خواندند و تأکید کردند: «اگر راست می‌گویند و در حادثه بی‌تقصیرند، بگذارند یک هیأت حقیقت‌یاب اسلامی - بین‌المللی، واقعیات مسئله را از نزدیک بررسی و روشن کند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، دیدار با خانواده‌های شهیدان منا و مسجدالحرام را یادآور حوادث دردناک سال گذشته دانستند و افزودند: «حادثه منا و جان باختن حاجیان ایرانی در حال عبادت و با لبان تشنه و در زیر آفتاب سوزان، حادثه‌ای عمیقاً غم‌انگیز و فراموش‌نشدنی است، البته این حادثه ابعاد گوناگون و روشنگری از لحاظ سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و دینی دارد که این ابعاد نباید فراموش شوند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سپس با اشاره به شهادت حدود ۷ هزار تن از زائران خانه خدا در حادثه منا این انتقاد جدی را مطرح کردند که چرا کشورها و دولتها به این حادثه سنگین و تأثربار، عکس‌العملی نشان ندادند؟ ایشان، سکوت دولتها و حتی علما، فعالان سیاسی، روشنفکران و نخبگان جهان اسلام در قبال شهادت ۷ هزار زائر بی‌گناه را، «بلای بزرگ امت اسلامی» خواندند و افزودند: «حساس نبودن در قبال مسائلی نظیر حادثه سخت و جانکاه منا، مصیبت واقعی جهان اسلام است.»
رهبر انقلاب، خودداری حکام سعودی از یک عذرخواهی زبانی را اوج وقاحت و بی‌شرمی آنان برشمردند و افزودند: «حتی اگر تعمدی در کار نبوده باشد، این همه بی‌تدبیری و بی‌کفایتی برای یک مجموعه حاکمیتی و سیاسی، جرم محسوب می‌شود.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، سخنان خود را در جمع خانواده‌های داغدار شهدای منا با طرح یک سوال مهم ادامه دادند: وقتی یک رژیم، حتی از اداره میهمانان خدا که برای او درآمدزا نیز هستند عاجز می‌ماند، چه تضمینی وجود دارد که در اوقات مشابه، حوادث مشابه منا روی ندهد؟
ایشان خاطرنشان کردند: بی‌کفایتی سعودی‌ها و ناامنی تحمیل شده از سوی آنان بر حجاج خانه خدا، حقیقتاً نشان داد این حکومت، لایق اداره حرمین شریفین نیست که این واقعیت باید در جهان اسلام ترویج شود و جا بیفتد.
سوالاتی که باید حج و زیارت قبل از اعزام زائران پاسخ دهد
از همین سه مورد خلاصه که بیان شد سه سوال کوچک در می‌آوریم، اولا آیا عربستان بابت فاجعه منا از جامعه اسلامی از جمله ایران عذرخواهی کرد و اگر اینطور است کمیته حقیقت‌یابی متشکل از اعضای کشورهای داغ‌دیده چه شد و در چه حالی است؟!
دوما اینکه چه تضمینی برای عدم تکرار ماجرا وجود دارد؟! حج زیارت بگوید چه تضمینی گرفته است و در صورت وجود اختلالی هر چند کوچک چه دادگاه صالحی را برای داوری بین طرفین انتخاب کرده‌اند که دوباره به مشکل بر نخوریم؟
سومین سوال، سازمان حج و زیارت و وزارت خارجه پاسخ دهند که برای فراموش نشدن فاجعه منا در مجامع بین‌المللی چه کرده‌اند؟! (غیر از یادبودهای داخلی)
شاهد مثال از غیب رسید
در خبرهای روز گذشته آمده بود که آل‌سعود از صدور روادید عرب‌های مقیم کویت سرباز زده است و اتفاقا ایرنا نوشت که رژیم سعودی به رغم درخواست‌های مکرر کویت در اقدامی عجیب همچنان از صدور روادید برای اتباع عرب مقیم کویت خودداری می‌کند.
خب با توجه به روابط مناسب کویت و عربستان و این تخلف صورت گرفته چطور می‌شود مطمئن بود ارتباط سیاسی دو کشور در مشکل‌آفرینی برای حجاج بی‌تاثیر است و تضمینی که رهبری فرمودندکه باید آل‌سعود بدهد کجاست؟!
به نظر می‌رسد که برخی برای اینکه کم‌کاری‌های خود را بپوشانند و سوالاتی درباره حج عزتمندانه که خواسته رهبر معظم انقلاب هست را پاسخ ندهند مدام تلاش میکنند که بگویند عده‌ای نمی‌خواهند مردم به حج تمتع بروند در حالی که حداقل خودمان این نظر را داریم که حج تمتع باید با کیفیتی که رهبری فرمودند عزتمندانه انجام شود نه اینکه تعطیل شود و نه یا خدای نکرده با خواری و سرشکستگی صورت گیرد.
محسن رجبی
دریافت صفحه با کد QR