یک کارشناس حوزه آسیبهای اجتماعی گفت: با طرح ساماندهی کودکان کار و جمع آوری آنها از سطح خیابان زمینه کوچ این کودکان به کارگاههای زمینی را فراهم کرده ایم.
حسین مهاجر در گفتوگو با مهر، با اشاره به طرح جمعآوری کودکان کار که از نیمه شهریور در سطح تهران اجرایی شده است، گفت: برخورد سلبی و قهری با موضوعات آسیبهای اجتماعی و معضلات اجتماعی منسوخ شده و شکست خورده است.
وی با بیان اینکه مگر شیوه جمعآوری معتادان و ترک اجباری آنها به نتیجه رسید که اینگونه نسخههای قهری دوباره اجرایی شده است، گفت: مگر با این نوع برخوردها شاهد حل مشکل کارتن خوابی و حذف معتادین متجاهر از سطح شهر بوده ایم؟ میتوان گفت هر روز به تعداد معتادان خیابانی شهر تهران اضافه شده است و مراکز درمان اعتیاد نیز با پذیرش این معتادان کسب درآمد میکنند. درست است که کمتر شاهد حضور کارتن خوابها در معابر اصلی بوده ایم اما پدیده کارتن خوابی از بین نرفته است و هر روز شاهد حضور بیشتر کارتن خوابها در کوچهها و پس کوچههای شهر پارکها و بوستانها و بین بزرگراهها و خانههای مخروبه هستیم.
مهاجر ادامه داد: جای تامل دارد با جمع آوری کودکان کار از سطح خیابانها و تحویل آنها به مراکز غربالگری بهزیستی و اخذ تعهد از والدین این کودکان برای عدم حضور دوباره آنها در سطح خیابانها چه اتفاقی خواهد افتاد. مشخص است که حضور این کودکان در سطح شهر کمرنگ تر خواهد شد و این همان پاک کردن صورت مسئله است.
این کارشناس حوزه آسیبهای اجتماعی با اشاره به اینکه پیامد پنهان این نوع طرحها انتقال این کودکان به کارگاههای غیرمجاز زیرزمینی است، گفت: نحوه کار این کودکان با این طرحها تغییر ماهیت پیدا میکند و شکل جدید آسیبهای بیشتری برای کودکان به دنبال دارد.
مهاجر با اشاره به دلایل بروز کودکان کار در جامعه گفت: برای حل مشکل کودکان کار باید زمینه حضور آنها به عنوان نیروی کار ریشه یابی شود و تا زمانی که این ریشهها برطرف نشود نمیتوانیم معضل کودکان کار را برطرف کنیم. باید به این نکته توجه داشت که ورود به آسیبهای اجتماعی با طرحهای ضربتی و بگیر و ببندها تبعات جبران ناپذیری دارد.
به گفته وی، ایجاد پدیده کودکان کار نتیجه فقر اقتصادی، فقر فرهنگی و فقر آموزشی و حاصل مهاجرتهای اجباری و بیرویه و حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ است. اگر برنامهای برای توانمندسازی خانوادهها نداشته باشیم و اگر به کیفیت زندگی مردم در روستاهای کوچک توجه نکنیم باز هم به استمرار شاهد کوچ خانوادههای بیبضاعت خواهیم بود. در واقع خانواده کودکان کار توان حمایت از کودکان خود را ندارند و میتوان گفت در صورتی که متولیان امر با برخوردهای قهری آنها را از سطح شهر جمع آوری کنند و مجدد به خانوادهها تحویل دهند اقدام موثری انجام نشده است. مطمئنا فضای کاری این کودکان از سطح معابر شهر به مکانهای غیرمجاز کار تغییر شکل میدهد.
تاریکخانه هایی که کودکان کار را میبلعند و به ازای بهره کشیهای مختلف از کودکان کار مبالغی را به خانواده هایشان میدهند. این اقدام متولیان حوزه آسیبهای اجتماعی این فرصت را به فرصت طلبان میدهد که بیش از گذشته از کودکان بهره کشی کنند.
مهاجر در ادامه با اشاره به نقش نهادهای مردم نهاد در حوزه کودکان کار برای ساماندهی وضعیت این کودکان گفت: توانمندسازی خانوادهها و آموزش کودکان میتواند اقدام موثری برای حذف پدیده کودکان کار باشد. سوءتغذیه، بازماندگی از تحصیل، آسیبپذیر بودن از لحاظ آسیبهای جسمی و جنسی و آسیبهای روحی از جمله مسائلی است که باید با بیشترین سطح حساسیت مورد توجه متولیان امر باشد. سازمانهای مردم نهاد، بهزیستی، قوه قضاییه، وزارت رفاه، آموزش و پرورش، صداوسیما، نیروی انتظامی، کمیته امداد امام خمینی، شهرداری تهران، وزارت امور خارجه درخصوص کودکان کار اتباع بیگانه و بسیاری از سازمانها و نهادهای دیگر میبایست در قالب کمیتههای دیگر تخصصی موضوع ساماندهی کودکان کار را پیگیری کنند و به جای برخوردهای قهری در کارگروههای تخصصی تمامی جوانب امر را بررسی و راهکارهای علمی ارائه دهند.
وی با تاکید بر اینکه اگر این کودکان به کارگاههای زیرزمینی منتقل شوند دیگر نه NGOها و نه نهادهای دولتی و نه شهروندان و رهگذران میتوانند روی این کودکان نظارت داشته باشند در صورتی که در شرایط کنونی اگر کودک کار و خیابان مورد آزار و اذیت قرار گیرد و حتی در صورت نبود متولیان دولتی و NGO ها، شهروندان به عنوان کنشگران اجتماعی و ناظران همیشگی به عنوان یک تعهد اخلاقی و انسانی خود اجازه تعرض به کودک کار را نمیدهند و جلوی آزار و اذیت آنها را خواهند گرفت این در حالی است که اگر این آزار و اذیتها در کارگاههای زیرزمینی انجام شود کسی از آن مطلع نمیشود و دیگر خبری از این نوع نظارتهای اجتماعی نیست.
مهاجر تاکید کرد: چنین طرح هایی در گذشته اجرایی شده اما به دلیل همین مسائل و مشکلات به سرانجام نرسید.