آژیر مرگ و میر بیماران کرونایی در کشور، دوباره در کشور به صدا درآمده و مجدداً این بیماری سیر صعودی به خود گرفته است. حال همه می پرسند چه باید کرد؟ پرسشی که مدتها قبل پاسخ آن روشن بود.
بر اساس اعلام سخنگوی وزارت بهداشت، تعداد استان‌هایی که در وضعیت قرمز کرونایی قرار دارند، نسبت به شبانه روز گذشته تغییری نکرده است. اما، آمار فوتی‌ها همچنان سه رقمی است.
همانند روزهای گذشته استان‌های خوزستان، هرمزگان، بوشهر، کرمانشاه، کردستان، ایلام، آذربایجان‌های غربی و شرقی و خراسان رضوی در وضعیت «قرمز» قرار دارند و استان‌های تهران، اصفهان، مازندران، گلستان، البرز، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان، همدان و اردبیل نیز در وضعیت «هشدار» قرار دارند.
این امر نتیجه بی توجهی مردم و بی تدبیری دولتمردان در مواجهه با کرونا است.
همه شاهد هستیم که پس از همه‌گیری کووید ۱۹ در ایران مراکز بهداشتی و درمانی در کل کشور به حال آماده باش درآمدند و همگی در جبهه مقابله با کرونا در خط مقدم قرار گرفتند. از سوی دیگر مردم مسئولانه از یک سو پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کردند و حتی آیین‌هایی چون نماز جمعه برگزار نشد و از سوی دیگر دولت نیز با اعمال محدودیتها و برقراری امتیازاتی چون کاهش ساعت کاری، اجرای دور کاری برخی از کارمند، لغو طرح ترافیک، تعطیلی مدارس و دانشگاه ها و ....
عفونت زدایی شهر شدت گرفت، بسیاری مردم داوطلبانه ، با تولید ماسک و ملزومات بهداشتی به کمک دولت و هموطنان خود در این نبرد پرداختند. خلاصه همگی دست در دست یکدیگر دادند و آمار کرونا را به حداقل رساندند. اما بعد از بازگشایی اماکن مختلف، بتدریج ترس و وحشت مردم از کرونا کاهش یافت و مردم اینگونه تلقی کردند که عادی شدن اوضاع و احوال جامعه نشانه کاهش همه گیری کرونا است.
به این تدبیب رفع زودهنگام محدودیتها موجب شد که زحمات گسترده آن دوره به هدر رفته و حالا از یک سو خستگی کادر درمان کم کم هویدا می شود و از سوی دیگر کرونا به شدت همان روزهای ورودش، خودنمایی می کند و جان می گیرد.
سوالی که دوباره در این زمینه در اذهان متبادر می‌شود، این است که چه باید کرد تا این شرایط دوباره به حالت متعادل باز گردد؟ در این میان بسیاری از کارشناسان موضوعی که فارغ از ابعاد مثبت و منفی عادی‌سازی، یکی از دلایل ماندگاری این ویروس را عادی سازی شرایط می‌دانند.
چرایی رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی
از سوی دیگر شاهد بودیم علیرغم اینکه رسانه‌ها و کارشناسان و مقامات بهداشتی کشورمان مکرراً اعلام کردند، رعایت پروتکل‌های بهداشتی مهمترین عامل جلوگیری از این همه گیری است و باید تداوم داشته باشد اما به نظر می رسد که طولانی شدن حضور این ویروس در زندگی روزمره مردم از یک سو و از سوی دیگر شرایط اقلیمی کشورمان موجب شد تا مردم حوصله کمتری در این باره به خرج دهند. در گزارش‌های مردمی بارها شاهد هستیم که زمانی که از افرادی که این پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند، دلیل این امر پرسیده می‌شود ، بهانه های مختلفی را عنوان می‌کنند. بسیاری از جامعه شناسان اینگونه تحلیل می‌کنند که علاوه بر مشکلات رعایت پروتکل‌های بهداشتی، کاهش اطلاع رسانی‌ها از یک سو و از سوی دیگر عادی سازی شرایط همگی دست به دست یکدیگر دادند تا برخی باور کنند که دیگر به این ویروس مبتلا نمی‌شوند و یا شدت آن کاهش یافته است. در بسیاری از موارد دیده شده که بسیاری از افراد از زدن ماسک خودداری کرده و یا شستن و ضدعفونی دستها را جدی نمی گیرند. از سوی دیگر شرایط بیماران کرونایی و اینکه چرا و چگونه مبتلا به بیماری شدند باید مرتباً به مردم نشان داده شود تا مردم فراموش نکنند در چه شرایط خطرناکی قرار دارند و باور اجتماعی حساسیت موضوع را بپذیرد. مردم باید بدانند همانگونه که علیرضا زالی فرمانده عملیات مدیریت مقابله با کرونا در کلانشهر تهران هشدار داد، کرونا را باید به عنوان دشمن تلقی کنیم چرا که ویروس کرونا مقاوم و فریبنده است.
شاید یکی از اقدامات خوب در این مورد را اجباری کردن استفاده از ماسک در مترو و ادارات دولتی دانست. این اقدام موجب می شود که ماسک زدن و سایر روشهای پیشگیرانه به یک رفتار اجتماعی در اجتماعات، خانواده و محل کار تبدیل شود.
در این میان مسؤولان ادارات و واحدهای وابسته و تابعه، نه تنها باید تکلیف به استفاده از ماسک را با جدیت رعایت کنند بلکه از ورود کسانی که فاقد ماسک هستند به محیط اداری و مراکز ارائه خدمات جلوگیری و از ارائه خدمات به آنان خودداری کنند.
از سوی دیگر توزیع ماسک و لوازم ضد عفونی رایگان به ویژه در اماکن عمومی یکی از روشهایی است که میتواند باعث استفاده افراد از این وسایل شود. حتی در این زمینه کمک‌های مؤمنانه نیز میتواند مورد استفاده قرار گیرد. فرهنگ سازی در این زمینه، راه اندازی پویش‌های مردمی در این باره و تاکید بر استفاده از ماسک به عنوان یکی از زمینه‌های امر به معروف باید در میان مردم مورد توجه قرار گیرد.
تشدید نظارت
با این وجود بسیاری بر این عقیده‌اند که بایستی این اجبار همراه با نظارت باشد. بارها دیده شده که افراد مختلف در اماکن مختلفی که زدن ماسک اجباری شد، به ظاهر از ماسک استفاده می‌کنند، اما به محض عبور از گیت مترو مجدداً ماسک را برداشته و در فضای مترو بدون ماسک حضور دارند.
از سوی دیگر باید مانع از فروش داروهای تقلبی درمان این بیماری و توصیه‌های غیر علمی برخی از افراد ناآگاه شد. هنوز هم هستند افرادی که به واسطه مصرف این گونه داروها فکر می‌کنند که از ابتلای به این بیماری مصون هستند که در این میان نیروی انتظامی میتواند با نظارت بر این امر بخصوص برخورد با سایت‌ها و فعالان فضای مجازی در این رابطه مانع از ایجاد چنین توهمی در میان افراد شود.
لغو مراسم عروسی و دیگر تجمعات نیز در جلوگیری از شیوع بیشتر این بیماری، کمک کار کادر بهداشت و درمان است.
در این میان نظارت بر فعالیت‌های سالن‌های پذیرایی برای مقاصدی چون عروسی یا عزاداری که برخی از آنها بدون توجه به شرایط موجود پذیرای افراد هستند یکی از روشهای مقابله است. حتی در این زمینه دولت می تواند جریمه های بازدارنده نیز اتخاذ کند.
در این میان دولت نیز باید توجه داشته باشد که به دلیل این ممانعت لازم است که کمک‌های هدفمند به صاحبان این گونه مشاغل اختصاص دهد تا بتوانند خسارات حاصل از عدم فعالیت‌های خود را جبران کنند.
۹فاصله گذاری اجتماعی
رعایت نشدن فاصله‌گذاری اجتماعی را باید یکی دیگر از عوامل بروز ابتلا به کرونا ویروس دانست. در بسیاری از موارد، مردم نه تنها فاصله گذاری اجتماعی را باور نمی‌کنند بلکه نسبت به اعتراض دیگران بی تفاوت هستند. این امر نیاز به اطلاع رسانی بیشتر دارد. اما در موارد دیگر مردم حتی اگر بخواهند نمی‌توانند این فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند. یکی از نمونه‌های این امر رعایت نشدن فاصله اجتماعی در مترو و دیگر وسایل حمل و نقل عمومی است. دلیل این امر کمبود این وسایل بخصوص در ساعات شلوغ روز است. در این رابطه دولت می تواند تصمیمات متعددی را اتخاذ کند. تنوع در ساعات کاری ادارات، کاهش مدت زمان کار، دور کاری و .... از جمله مواردی است که دولت میتواند در این زمینه به کار گیرد تا در یک ساعت مشخص تعداد زیادی از افراد مجبور به استفاده از وسایل نقلیه عمومی نباشند. از سوی دیگر لغو طرح ترافیک نیز موضوعی است که لازم است در این باره مورد توجه قرار گیرد . بسیاری از افراد به دلیل این طرح قادر به استفاده از خودروهای شخصی نیستند و این امر تعداد افرادی را که مجبورند از وسایل عمومی استفاده کنند افزایش می‌دهد. همه افراد توانایی رفت و آمد هر روزه را با تاکسی یا آژانس ندارند و سرانجام مجبور به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی می‌شوند. استفاده از خدمات اینترنتی و نظارت بر اماکن عمومی
استفاده از خدمات اینترنتی برای ارائه بسیاری از خدمات ادارات و کاهش تعدد ارباب رجوع می تواند نقش مؤثری نیز در این باره ایفا کند. همچنین رواج و نظارت بر خدمات فروش اینترنتی و ارائه مشوق‌های لازم برای استفاده کنندگان از این خدمات هم میتواند مؤثر باشد . همچنین نظارت بر اماکن عمومی و لزوم رعایت پروتکل‌ها در این اماکن یکی از روشهایی است که می تواند این بیماری را کنترل کند. در عین حال اجباری شدن این پروتکل‌ها و اتخاذ جریمه‌های بازدارنده برای کسانی که شرایط را برای حضور کسانی که خود را مقید به رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی می‌دانند نیز یکی از روشهایی است که دولت می تواند در این زمینه اتخاذ کند.
مسئولیت پذیری
در این میان باید در نظر داشت که مسئولیت‌پذیری مردم در دوران شیوع کرونا تنها در رعایت نکات بهداشتی خلاصه نمی‌شود، بلکه امور دیگر و کمک به هموطنانی که به دلایل مختلف دچار مشکلات متعدد اقتصادی در این بحران شده‌اند را شامل می شود. همه به یاد داریم که مردم ما برای کمک به آسیب‌دیدگان اقتصادی کرونا، رزمایشی را کلید زدند که نمونه آن در سطح جهان کمتر مشاهده شده است.
اما مفهوم مسئولیت اجتماعی تنها شامل مسئولیت فردی شهروندان نمی شود بلکه به مسئولیت بنگاههای اقتصادی در قبال دیگر مردم بر می‌گردد. اگرچه در این زمینه در بحران کرونا، شاهد اقدامات درخور تقدیری از سوی بنگاههای اقتصادی بزرگ کشور بودیم اما ایفای مسئولیت اجتماعی، فرایندی زیربنایی است که اثربخشی آن در گرو داشتن نگاهی بلند مدت، دوراندیشانه و غیرنمایشی است. اقدامات مقطعی و رویداد محور، عمدتا بیش از اینکه به رفع نیازهای جامعه هدف منجر شود، انتفاع رسانه‌ای بنگاههای اقتصادی را هدف‌گذاری می‌کند و این با ماهیت مسئولیت اجتماعی و تعریف آن همخوان نیست.
*نیروهای جهادی به میدان بیایند
در عین حال نباید فراموش کرد که کادر درمان مدتها است که خانواده خود را ندیده اند و مشغول مبارزه با کرونا هستند. در این میان به دلیل واگیر دار بودن کرونا حتی خانواده های بیماران نیز نمی‌توانند در بیمارستان باقی بمانند و به این کادر کمک کنند. به گفته بسیاری از مسئولان کشور حالا پرستاران خسته و آزرده خاطرند و همه بدون استثناء به دلیل سرپا ایستادن‌های طولانی دچار دردهای مختلف مفصلی شده‌اند. یادمان باشد آن زمانی که کادر درمان تازه نفس بودند، همه به میدان آمدند اما حالا با گذشت زمان آنها تنها مانده اند. از این رو لازم است که نیروهای جهادی به کمک آنان بشتابند و زمانی را برای بازیابی توان آنان فراهم آورند.
در نهایت
پیش از این یکی از تصورات مردم این بود که فکر می‌کردند هر کسی که قرار بوده کرونا بگیرد؛ تاکنون این بیماری را گرفته و دوره بیماری اش هم تمام شده است. اما کرونا نشان داد هیچ یک از این پیش بینی‌ها درست نیست. کودکان و جوانان هم بیمار می‌شوند و حتی کسانی که یک بار مبتلا به بیماری شده‌اند ممکن است مجدداً بیمار شوند. مردم نباید فکر کنند که امسال نیز می توانند مانند دیگر سالها به تعطیلات تابستانی بروند چرا که با توجه به شرایط بیماری کرونا و بدون نشانه بودن ناقلان هریک از افراد می‌توانند ناقل بیماری به دیگر شهرهای کشور باشند .
در این میان نباید فراموش کرد، بنا به پیش بینی محققان، اوضاع ابتلا به کرونا ویروس در روزهای سرد سال وخامت بیشتری خواهد داشت و تا زمانی که واکسن کرونا پیدا و استفاده از آن تضمین کننده جلوگیری از بیماری نشود، باید برای جلوگیری از خسارات حاصل از آن، ناچار باید روشهای همزیستی با این ویروس را یاد گرفت.
نویسنده: کتایون مافی
دریافت صفحه با کد QR