سنای آمریکا در حالی طرح تحریمی جدید علیه ایران را تصویب کرد که بسیاری از ناظران سیاسی بر این باورند این مصوبه روح و جسم برجام را منهدم و چیزی از توافق نامه برنامه مشترک هستهای باقی نخواهد گذاشت.
البته ناظران سیاسی این پازل را در راستای شکستهای منطقهای آمریکا و متحدانش بر شمردند و اظهارات وزیرخارجه آمریکا مبنی برحمایت از تغییر مسالمت آمیز رژیم جمهوری اسلامی را تقلایی برای تحت فشار قرار دادن ملت ایران عنوان کردند.
سنای آمریکا طرح تحریم جدید ایران را با ۹۸ رأی مثبت و ۲ رأی منفی تصویب کرد.
این طرح سپس باید به تأیید مجلس نمایندگان آمریکا برسد و پس از آن برای تأیید نهایی، نیازمند امضای رئیس جمهور آمریکا خواهد بود. بر اساس این طرح در صورت تصویب در صحن سنا، دولت آمریکا ظرف مدت ۹۰ روز، باید تحریمهای جدیدی علیه افراد و نهادهای فعال در توسعه برنامههای موشکی ایران تصویب کند. همچنین بر اساس یکی دیگر از طرحها، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهطور مستقیم تحت تحریم قرار خواهد گرفت. در صورت تصویب این اولین بار خواهد بود که سپاه تحریم میشود. آمریکا پیشتر در سال ۲۰۰۷ نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تحریم کرده بود.
جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا پیشتر در چند توئیت از قانونگذاران آمریکایی خواست ازهرگونه تحریم بیشتر ایران خودداری کنند. کری هشدار داد تصویب تحریمهای بیشتر علیه ایران ممکن است ناقض برجام باشد.
نکته قابل تامل اینکه چهارشنبه هفته گذشته نیز سنای ایالات متحده عصر طرح تحریم روسیه را نیز به طرح تحریم جدید ایران اضافه کرد. سناتورها میگویند در واکنش به دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته آمریکا و همچنین اقدامات تهاجمی آن کشور در نقاط مختلف جهان، با طرح تحریمهای جدید علیه مسکو موافقت کردند.
به نظر میرسد جمهوریخواهان به دنبال خروج آمریکا از توافق هستهای باشند چنانچه باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفت ترامپ میتواند با عدم تمدید معافیت تحریمی ایران، به سادگی از برجام خارج شود.
البته برخی نمایندگان نیز مخاف این تحریمها هستند برنی سندرز، یکی از دو سناتوری که درمجلس سنا به طرح تحریمهای جدید علیه ایران رأی مخالف داد در بیانیهای گفت که این مصوبه میتواند اجرای توافق هستهای با ایران را به خطر بیندازد.
مصوبه مجلس سنا برای تبدیل شدن به قانون بایستی در مجلس نمایندگان آمریکا هم تصویب شود و پس از آن به امضای دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا درآید.
نقض مستقیم تعهدات برجامی آمریکا
با آنکه رهبران ارشد مجلس سنا بارها ادعا کردهاند که طرح تحریمی سنا نقض توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ به شمار نمیرود، مقامهای دولت سابق آمریکا بارها درباره آثار منفی آن بر اجرای تعهدات آمریکا ذیل این توافق هشدار دادهاند.
بند ۵ مصوبه سنا خواستار به کار گرفتن تدابیری است که عملاً سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را سازمانی تروریستی قلمداد میکند و موجب اخلال در روند عادیسازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران میشود؛ اقدامی که نقض مستقیم تعهدات آمریکا در بند ۲۶ و ۲۹ برجام است.
در بند ۲۶ برجام آمده است: «ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریمهای مشخصشده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریمهای مشخصشده در پیوست ۲ که اعمال آنها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری مینماید، فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیشبینی شده در این برجام».
بند ۲۹ توافق هستهای هم تصریح دارد: «اتحادیه اروپایی و دولتهای عضو وهمچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، ازهرگونه سیاست با هدف خاص تأثیرگذاری خصمانه ومستقیم بر عادیسازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهداتشان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیتآمیز این برجام خودداری خواهند کرد».
ریچارد نفیو، کارشناس مسائل تحریمی و عضو سابق تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا چندی پیش به روزنامه هافینگتونپست گفت: «از آنجا که سپاه در بخش اعظمی از مبادلات مالی ایران دخیل است، تحریمهای جدید شرکتهای خارجی را از انجام مبادله با ایران هراسان خواهد کرد که این باعث تضعیف وعده رفع تحریمها است که در توافق هستهای به ایران وعده داده شده است».
این اقدام سنا در واقع ادامه پازلی است که ترامپ جزء وعدههای انتخاباتیاش به آن در خصوص پاره کردن برجام به آن اشاره کرده بود همین چند وقت پیش بود که کمیته نظارت بر برجام در آمریکا بررسی این برنامه جامع اقدام مشترک را در دستور کار قرار دادند! در حالی که این توافقی است بینالمللی و آمریکا به تنهایی اجازه بررسی این کار را ندارد. همچنین مقام معظم رهبری با ۹پیش شرط برجام و توافق هستهای از طرف جمهوری اسلامی ایران را مورد پذیرش قرار دادند یکی از همین شروط با آغاز اولین روز برجام همه تحریمهای لغو و هیچ تحریم جدیدی تحت هیچ بهانهای اضافه نشود از آن روز تاکنون نقض عهدهای آمریکا یکی پس از دیگری رونمایی میشود.
نکته جالبتر اینکه تیلرسون وزیرخارجه آمریکا نیز در ادامه همین پازل ضد ایرانی بیان داشته سیاست دولت ترامپ حمایت از تغییر مسالمتآمیز رژیم در ایران است!
به نظر میرسد تحت فشار قرار دادن ایران همزمان در قالب معاهدهای بینالمللی یا همان برجام و تشکیل ائتلاف ضد ایرانی و نیز حمایت برای تغییر مسالمتآمیز حکومت پازلی هدفمند برای امتیازگیری بیشتر از جمهوری اسلامی و تضعیف جایگاه منطقهای و بینالمللی ملت ایران و جبران شکستهای منطقهای آنان محسوب میشود است.
در واکنش به اقدام سنا دکتر ولایتی عضو هیئت ویژه نظارت بر برجام گفت: این اقدام آمریکا در وضع مجدد تحریمها بر خلاف برجام است.
وی افزود: قطعا هیئت نظارت بر برجام نیز این مسئله را بررسی و پاسخ مناسبی به اعمال تحریمهای آمریکا خواهد داد. در همین حال وزیرخارجه کشورمان نیز به خانم موگرینی پیرامون بدعهدیهای آمریکا نامه نوشت.
سخنگوی وزارت خارجه نیز با واکنش به تحریمهای غیرهستهای جدید سنای آمریکا گفت: تصویب قانون جديد تحریمهای غیرهستهای علیه ایران در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با توجه به عملکرد و سوابق این مجلس در ضدیت و دشمنی با ملت شریف ایران غیرقابل پیش بینی نبود و در ادامه خصومتهای ذاتی آمريكا با جمهوری اسلامی ايران به شمار میرود.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران مفاد و متن این قانون و روند تصویب آن در مجلس نمایندگان و امضای احتمالی توسط رئیس جمهور آمریکا را با دقت زیر نظر و بررسی دارد و هيات نظارت بر اجرای برجام اقدامات متقابل و متناسب را برای تأمین منافع ملی کشور با قاطعيت اتخاذ خواهد کرد.
روح و جسم برجام با اقدام سنا منهدم خواهد شد
دکتر سیدرضا صدرالحسینی کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفت وگو با سیاست روز در خصوص تصویب تحریمهای جدید از سوی مجلس سنای آمریکا گفت: متاسفانه اقدامات چند ماهه اخیر آمریکا ترکهای موجود در برجام را که درزمان اوباما ایجاد شده بود بیشتر کرد. وی افزود: برگزاری جلسات و اظهارنظرهای برآمده ازآن در ماههای اخیرچشمانداز تاریکی را برای برجام ایجاد نموده بود، البته آمریکاییها اعلام کرده بودند پس از انتخابات در ایران نظر نهایی خویش را در خصوص این توافق بینالمللی اعلام خواهند نمود.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: خروج یکباره آمریکا از کنفرانس زیست محیطی پاریس که توسط رییس جمهور این کشور اعلام شد چشمانداز برجام را تیرهتر نمود، این فرآیند تا ساعاتی قبل در فضای مبهم اما تاریک قرار داشت اما دو شب پیش به ناگاه پاسخ همه ابهامات توسط ۹۸نفر از اعضای سنای آمریکا با صراحت داده شد و مشخص شد که سنا طرحی جامع و چندلایه را برای افزایش تحریمهای ایران به تصویب رسانده است.
به اعتقاد صدرالحسینی فرآیند قانونی اجرای این تحریمها را به سرعت طی خواهد نمود و رییس جمهور موظف است آن را اجرا کند؛ آن هم رییس جمهوری که از ماهها قبل اعلام کرده بود که برجام بدترین توافق آمریکا محسوب میگردد.
وی با ذکر چند نکته موضوع را اینگونه تشریح کرد و گفت: اول اینکه این مصوبات تا چه میزان به روح و جسم صدمه وارد میآورد؟ به نظر اینجانب این اقدام در کنار بیانات و اقدامات قبلی روح و جسم برجام را منهدم خواهد کرد و چیزی از توافقنامه برنامه مشترک هستهای باقی نخواهد ماند.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی تصریح کرد: دوم اینکه آیا نامهنگاری وزیر امورخارجه به خانم موگرینی اقدامی در راستای مقابله با این حرکت آمریکا محسوب میگردد؟ در توضیح این سوال باید گفت به دلیل اینکه در سال ۹۲تا کنون پرونده هستهای در وزارت امورخارجه قرارگرفته و به درخواست رییس جمهور تمامی امور این پرونده در وزارت خارجه و توسط معاون بینالملل پیگیری میگردد از این رو دو نامه مذکور در راستای مقابله با اقدامات محسوب میگردد و وزیر خارجه برای پیش آگهی از یک واقعه مهم این دو نامه را به هماهنگ کننده امور خارجه اتحادیه اروپا نگاشته تا اگر اقدام عملی متناسب با حرکات آمریکایی انجام شد آن اتحادیه نیز به عنوان یکی از طرفهای توافقنامه برجام اطلاع داشته باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به نظر میرسد در صورت تداوم روند آمریکا در موضوع برجام و تشدید تحریمها حجت بر همه دستاندرکاران پرونده هستهای در کشور تمام خواهد بود و انتظار مردم برای تامین امنیت ملی اقدامی عاقلانه و شجاعانه است که دستاندکاران پرونده و در راس آن دولت باید به آن اقدام عاجل نماید.
سناریویی جدید برای تحت فشار قرار دادن ایران
سید علی سقاییان کارشناس مسائل سیاست خارجی در گفتوگو با سیاست روز در خصوص تصویب تحریمهای ضد ایرانی سنا گفت: بنظرم این تحریمها جدید نیست
وی افزود: اگر اقتصاد مقاومتی اعملی شود پاسخ دندانشکنی به تحریمها خواهد بود واینجاست که آینده نگری رهبری مورد توجه قرار میگیرد.
این تحلیلگر مسائل بینالملل تصریح کرد: دموکرات وجمهورخواه فرقی چندان نخواهند داشت والبته رژیم نامشروع صهیونیستی که مهمترین لابی آنها محسوب میشود همه دربه دنبال تضعیف جمهوری اسلامی هستند.
وی به اظهارات وزیرخارجه آمریکا نیز واکنش نشان داد وبیان داشت: البته این گونه مواضع از طرف آمریکاییها جدید نیست وما از ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی با اینگونه دخالتها در امور داخلی ایران روبرو بودهایم وآنها حتی به تعهدشان در مذاکرات الجزایر پس از آزادی آمریکاییهای جاسوس مبنی برعدم دخالت درامورداخلی متعهد نبودند.
وی افزود: به فرمایش رهبر عزیزمان آنها با استقلالخواهی ما مخالف هستند چرا که ایران تنها کشور وملت مستقلی است که به باجخواهیهای آمریکاییها پاسخ منفی داده است
سقاییان با بیان اینکه این حرفها ادامه سناریوی سفرترامپ به ریاض است، اظهارداشت: علیرغم انتخابات میلیونی اخیر ایران اسلامی سعودی دیکتاور، ضد انتخابات ورای حقوق مردم و نیز تروریست پرور با دلارهای نفتی باید رییس کمیته حقوق بشرسازمان ملل بشود؛ این خندهدار نیست؟ به قول دکترظریف از ۲۰نفر انتحاری ۱۱سپتامبر ۱۵نفرشان تبعه عربستان سعودی بودند.
وی با اشاره به اینکه ترامپ میخواهد چهره ودستان آلوده سعودیها را بشوید، اظهارداشت: نباید دراین رابطه نقش رژیم صهیونیستی را نادیده بگیریم که به دنبال نفوذ وضربه زدن به نیروهای انقلابی ما وحزب الله درمنطقه است.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی بر این باور است: تبلیغات آنها ومتهم کردن ما به حمایت از تروریسم و ارسال اسلحه همان سناریوی انزوا وضربه زدن به نیروهای خط مقدم علیه آنهاست.
وی با تاکید بر اینکه فضاسازیهای اخیر ترامپ ومواضع وزیرخارجهاش میتواند مقاصد شوم رژیم صهیونیستی برای یک عملیات گسترده علیه نیروهای ما وحزبالله باشد، خاطرنشان کرد: بخصوص بعد ازحضور نیروهای نظامی امریکا در مرزهای عراق وسوریه وحملات آنها به نیروهای اسد از این رو هوشیاری جمهوری اسلامی در قبال این سناریوها بیش از گذشته نیاز است.
نامهنگاری ظریف با موگرینی بخشی از اجرای موضوع اقدام متقابل
سیدحسین نقوی حسینی در گفت و گو با خانه ملت، با اشاره به نامهنگاری جواد ظریف با فدریکا موگرینی در خصوص بدعهدیهای آمریکا در اجرای برجام اظهار داشت: هم در سند برجام و هم در مصوبه مجلس در باب اقدام متقابل و متناسب در اجرای برجام، راهکارهایی برای مقابله با بدعهدی طرف کشورهای ۱+۵ تدبیر شده است. نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بنا بر سند برجام و مصوبه مجلس می توانیم در برابر بدعهدیهای آمریکا در مسیر اجرای توافق هستهای اقدام کرد که نامه نگاری با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از جمله اقدامات است.
وی در خصوص تاثیر نامهنگاری گفت: این بار اولی نیست که وزیر امور خارجه کشور به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به بدعهدی آمریکا اعتراض میکند و نامه میدهد، اما به هر حال ما باید طبق روند طراحی شده اعتراض کنیم.
نقوی حسینی تاکید کرد: ایران باید موضوع بدعهدی آمریکا را به لحاظ حقوقی و سیاسی دنبال کند تا از حقوق خود دفاع کند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: بنابراین نامهنگاری ظریف با موگرینی با وجود دیدارهای متعدد از جمله مسیرهای رسمی برای اعتراض به بدعهدیهای آمریکا در جریان اجرای توافق هستهای است.