حسن روحانی رئیسجمهور کشورمان که به دعوت رسمی رئیسجمهور قزاقستان به آستانه، پایتخت این کشور سفر کرده بود، علاوه بر شرکت در این اجلاس با روسای جمهور قزاقستان، ترکیه، آذربایجان، ازبکستان و ونزوئلا نیز دیدار و درخصوص مهمترین مسائل در روابط دوجانبه و مسائل منطقهای و بینالمللی با ایشان گفتوگو کرد.
در پایان این اجلاس نیز سران و مقامات شرکتکننده، نشستی ویژه به منظور بررسی وضعیت مسلمانان میانمار برگزار کرده و طی بیانیهای بر ضرورت پایان بخشیدن به خشونتها، ارسال کمکهای انساندوستانه و همچنین رسیدگی به وضعیت آسیبدیدگان و آوارگان میانماری تاکید کردند.
رکود تمدن اسلامی از تعصبات قومی و محلی پدید آمد
رئیسجمهور کشورمان گفت: روشن است که در ضعف، عقبماندگی و از همگسیختگی جهان اسلام، صلح پایدار، توسعه همه جانبه و همگرایی مؤثر جهانی ناممکن میشود.
روحانی در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی در حوزه علم و فناوری در آستانه قزاقستان اظهار کرد: همرأیی و همراهی و همکاری ما اعضای جهان بزرگ اسلام برای ورود به جهان توسعه یافته در واقع تلاشی مشترک، برای ساختن جهانی به دور از جهل، فقر، جنگ و خشونت است. وی با اشاره به اینکه همکاری در حوزه علم و فناوری پیشران توسعه اقتصادی بوده و ریشههای گرایش به افراط و تروریسم را میخشکاند افزود: متاسفانه امروز بحرانهای متعددی جهان اسلام را به چالش کشیده است.
روحانی تاکید کرد: جنایات صهیونیستها، جنایات افراطیون در میانمار، فجایع انسانی گروههای افراطی در سوریه و عراق، تداوم اقدامات نظامی دریمن، نیاز به همبستگی و اتحاد امت اسلامی را، هر زمان دیگر بیشتر کرده است.
وی با بیان تداوم نیافتن دوره شکوفایی و پیشرفت جامعه اسلامی واقعیت تلخی است خاطر نشان کرد : تمدن اسلامی از وقتی به رکود و انحطاط دچار شد که در دل آن، تعصبات قومی و محلی پدید آمد و وحدت و تسامحی که در آن بود از بین رفت. روحانی خاطرنشان کرد: رخوت و سستی مسلمانان در سَدههای اخیر، نه تنها آنان را از ادامه پیشرفت بازداشت، بلکه از حفظ آنچه خود داشتند نیز بازماندند.
رئیسجمهورافزود: باید به جای هراس از رشد روزافزون علم و فناوری و گریز از آن، قدرت انتخاب و انطباق جوامع مسلمان را بالا برد. وی ادامه داد: ما کشورهای اسلامی برای اینکه صاحب علم و فن شویم باید هم جوامع خود را در درون برای این کار توانمند کنیم و هم در منظومة کشورهای اسلامی تحرکی نو در این زمینه به وجود آوریم.
وی نخستین قدم در این زمینه را اطلاع از تجارب یکدیگر و بهرهمندی از دستاوردهای این خانواده بزرگ اسلامی است. وی عنوان کرد: سیاست ما برآن است که علیرغم وجود وسیعترین منابع غنی نفت و گاز در کشور، از اقتصاد مبتنی بر منابع طبیعی، به سمت اقتصاد مبتنی بر بهرهوری و نوآوری حرکت نماییم.
وی ادامه داد: ما آمدهایم که بگوئیم میتوانیم و باید به نام علم و فناوری و به اتکای دیپلماسی علمی، زمینههای مشترک برای توانمندی هرچه بیشتر و ایجاد ظرفیتهای مکملّ در جهان اسلام را دنبال کنیم. روحانی افزود: بیاییم به دور از تفرقهافکنیهای دشمنان اسلام و قدرتهای جنگطلب عرصههایی نو برای همکاریهای علمی و فناورانه و برای نوسازی هرچه بیشتر کشورها باز کنیم.
تاکید روحانی و نظربایف بر توسعه روابط تهران آستانه
روسای جمهوری اسلامی ایران و قزاقستان بر ضرورت توسعه همهجانبه روابط تهران – آستانهها به ویژه در عرصههای اقتصادی، ترانزیت و انرژی و نیز تلاش مشترک برای بهبود وضعیت بازار نفت، تاکید کردند.
روحانی در این دیدار قزاقستان را کشوری مهم در منطقه و سازمان همکاری اسلامی دانست و اظهار داشت: روابط تهران و آستانه در طول ۲۵ گذشته همواره رو به رشد بوده و ما از توسعه همکاریها استقبال میکنیم.
نورسلطان نظربایف رئیسجمهور قزاقستان نیز با تشکر از حضور روحانی در اجلاس آستانه، آن را برای کشورش بسیار حائز اهمیت توصیف کرد و گفت: قزاقستان همواره در کنار ایران بوده و خواهد بود و امروز بیش از هر زمان دیگری آماده توسعه همکاریها و روابط با ایران است.
تروریسم در مسیر شکست قرار گرفته است
از سوی دیگر رئیسجمهور گفت: تروریسم در منطقه در مسیر شکست قرار گرفته و برای ریشهکنی آن باید در کنار اقدامات اطلاعاتی، اقتصادی و فرهنگی، همکاری و رایزنیهای مشترک را بیش از گذشته در دستور کار قرار داد.
روحانی در دیدار «الهام علی اِف» رئیسجمهور آذربایجان، اهمیت تکمیل پروژه ریلی مشترک بین دو کشور را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: دو طرف باید همکاریهای خود را در زمینه انرژی و تلاش مشترک برای بهبود پایدار وضعیت بازار نفت، تقویت کنند.
الهام علیاف رئیسجمهور آذربایجان نیز در این دیدار گفت: روابط دو کشور در حال حاضر در بالاترین و دوستانه ترین سطح است. وی افزود: باکو علاقمند به ارتقای سطح روابط و تعاملات با ایران در عرصههای مختلف است. همچنین فعال تر کردن و گسترش کریدور شمال – جنوب نیز از دیگر موضوعات مشترک مورد علاقه طرفین است که تلاش داریم به لحاظ جغرافیایی نیز حوزه آن را به کشورهای گرجستان و اوکراین و فراتر از آن توسعه دهیم. علیاف تصریح کرد: آذربایجان تروریسم را تهدید مشترک برای همه کشورهای منطقه میداند و علاقمند به همکاری بیشتر و موثرتر با ایران در مبارزه با این پدیده شوم است.
ایران نزدیکترین مسیر دستیابی ازبکستان به خلیجفارس
در همین حال رئیسجمهور با استقبال از توسعه روابط تهران و تاشکند در همه عرصهها بویژه تجاری و اقتصادی تصریح کرد: هیچ مانعی در مسیر توسعه روابط جمهوری اسلامی ایران با ازبکستان وجود ندارد.
روحانی در دیدار شوکت میر ضیایف رئیسجمهور ازبکستان دیدار مقامهای ارشد دو کشور را بیانگر اراده مستحکم دو دولت برای روابط نزدیکتر و گسترده تر دانست. وی اظهار داشت: ما از حضور و فعالیت کارآفرینان و سرمایهگذاران ازبکستانی در ایران و متقابلا از حضور سرمایهگذاران ایرانی در ازبکستان استقبال میکنیم.
روحانی با اشاره به برنامه گسترده ترانزیتی و جادهای و ریلی ایران اظهارداشت: جمهوری اسلامی ایران میتواند نزدیکترین مسیر دستیابی بازرگانان ازبکستانی به خلیجفارس و آبهای آزاد باشد. وی ادامه تسریع در تقویت ارتباطات بانکی میان دو کشوررا ضروری خواند و گفت: امروز افراطیگری و تروریسم کل منطقه را تهدید میکند و ما آماده همکاری با کشورهای آسیای مرکزی در مبارزه با تروریسم هستیم.
رئیسجمهور ازبکستان نیز این دیدار تاکید کرد که تاشکند آماده است روابط خود را با تهران در همه حوزههای مورد علاقه، بیش از پیش توسعه دهد.
شوکت میر ضیایف، حملونقل را از زمینههای مهم همکاری دو کشور ذکر کرد و گفت: تاشکند برای کریدور چهارجانبهای که از طریق آن به خلیجفارس و سایر نقاط جهان متصل میشود، اهمیت زیادی قائل است. وی همچنین خواهان توسعه همکاریهای دو کشور در حوزههای دانشگاهی، انرژی و مبارزه با تروریسم و افراطیگری شد.
تاکید بر توسعه روابط تهران کاراکاس
در دیدار رئیسجمهور کشورمان با رئیسجمهور ونزوئلا بر توسعه روابط تهران کاراکاس و برگزاری کمیسیون مشترک تاکید شد.
حسن وحدت و توسعه همکاری میان کشورهای مستقل را مهم خواند و با اشاره به تلاشهای آمریکا برای تفرقهافکنی و مداخله در امور داخلی کشورها گفت: تردیدی نداریم که شیوههای جدید دولت آمریکا برای بلندمدت نمیتواند تداوم یابد. وی همچنین به موضوع معضل تروریسم در عرصه جهانی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه کشورهای در حال مبارزه با تروریسم در منطقه، دستاوردهای ارزندهای داشتهاند به طوری که اکنون شرایط برای تروریستها در عراق و سوریه بسیار وخیم است.
روحانی روابط ایران و ونزوئلا را نیز روابطی رو به توسعه خواند و اظهارداشت: تشکیل کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور، گامی مهم در جهت تقویت همکاریهای مشترک است.
"نیکلاس مادورو" نیز در این دیدار خواهان توسعه و تعمیق بیش از پیش روابط تهران - کاراکاس شد و گفت: تشکیل کمیسیون مشترک زمینه مناسبی را برای بررسی فرصتهای جدید در تقویت همکاریهای ایران و ونزوئلا ایجاد خواهد کرد. وی همچنین به موضوع رایزنیها برای ثبات بازار نفت اشاره کرد و افزود: ما در تلاش هستیم تا برای رساندن بهای نفت به رقمی مناسب، نشستی را تا پایان سال جاری میلادی با حضورسران کشورهای عضو اوپک و غیراوپک برگزار کنیم.
تروریسم و میانمار محور گفتوگوی روحانی و اردوغان
روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه، با تاکید بر اراده دو کشور بر توسعه و تعمیق همکاریهای مشترک در همه حوزهها، تاکید کردند که در مسیر این روابط هیچ مانعی وجود ندارد.
روحانی در دیدار رجب طیب اردوغان گفت: باید در روابط ایران و ترکیه بویژه در حوزه اقتصادی با توجه به توانمندیهای دو کشور، یک جهش ایجاد کرد. وی روابط دو کشور را در بهترین وضعیت سالهای اخیر توصیف کرد و گفت: پس از اجرای برجام و عبور از تحریمها، زمینه برای تحرکی جدید در روابط دو کشور فراهم شده است.
رئیسجمهور با اشاره به اینکه حل مشکلات و تسهیل همکاریهای بانکی پایه مهمی در گسترش روابط و همکاریهای دو کشور برای رسیدن به هدف ۳۰ میلیارد تجارت سالیانه است، اظهار امیدواری کرد تا با سفر آتی رئیسجمهور ترکیه به کشورمان و تشکیل شورایعالی همکاری راهبردی دو کشور، شاهد تحرک بیشتر در روابط دوجانبه و همکاریهای دو کشور در مسائل منطقهای باشیم.
رئیسجمهور گفت: ایران و ترکیه دو کشور بزرگ و تاثیرگذار در مسائل منطقه هستند و همکاریهای گسترده آنان در عرصههای مختلف از جمله مبارزه با تروریسم و ایجاد ثبات در منطقه بسیار موثر بوده است.
روحانی با اشاره به اینکه تروریسم در منطقه در مسیر شکست قرار دارد، اظهار داشت: البته راه طولانی تا ریشهکن شدن تروریسم باقی مانده که امیدوارم با توجه به اشتراک نظر دو کشور در مبارزه با افراطی گری و خشونت، ایران و ترکیه در این مسیر نیز همکاریهای خوبی داشته باشند.
رئیسجمهور تصریح کرد: هرگونه تغییر در مرزها به معنی شروع تنشهای بزرگ و به ضرر ملتهای منطقه خواهد بود. وی در ادامه با اشاره به وضعیت غمبار مسلمانان میانمار تاکید کرد: توقف سریع خشونتها و جنایت علیه مسلمانان روهینگیا و رسیدگی فوری به وضعیت آسیبدیدگان و پناهندگان باید هدف جمعی سران کشورهای اسلامی باشد.
رجب طیب اردوغان نیز در این دیدار با ابراز خشنودی از روابط بسیار نزدیک کشورش با جمهوری اسلامی ایران گفت: دو کشور برنامههای متعددی برای توسعه روابط در زمینههای مختلف دارند. وی اقتصاد دو کشور را مکمل یکدیگر توصیف و اضافه کرد: بانکهای دو کشور به ویژه بانکهای مرکزی باید موانع گسترش روابط و تعاملات بانکی به عنوان بستر گسترش تعاملات اقتصادی را هر چه سریع تر برطرف کنند.
اردوغان در بخش دیگری از سخنانش اتحاد ایران و ترکیه در زمینه مبارزه با تروریسم را بسیار مهم دانست و تصریح کرد: تهران و آنکارا باید قدمهای مشترکی در این زمینه بردارند.
اردوغان ایران و ترکیه را کشورهای بزرگ منطقه دانست و با تاکید بر اینکه همکاریهای دو کشور در هر زمینهای سازنده است، گفت: حفظ تمامیت ارضی کشورهای منطقه بسیار مهم است.
رئیسجمهور ترکیه با ارائه توضیحاتی درباره کمکهای کشورش به مسلمانان در میانمار اظهار داشت: میتوانیم با ایران در این زمینه اقدامات مشترکی داشته باشیم و باید به مسئولان میانمار برای توقف فوری خشونتها هشدار جدی دهیم.