مراسم عزاداری ماه محرم یکی از آیین‌های مذهبی و عاطفی است و همه مردم ایران دل در گرو عشق سید الشهدا (ع) دارند.
در حقیقت برگزاری این مراسم مذهبی، هم نیاز معنوی در فرهنگ شیعه است و هم محل اصلی تقویت فرهنگ شیعی منطبق با آموزه‌های سیدالشهدا امام حسین (ع) به شمار می رود.
اخیراً پس از آنکه رئیس جمهور در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا تاکید کرد مراسم عزاداری امام حسین(ع) در سراسر کشور باید با رعایت اصول بهداشتی و با شکوه برگزار شود، عده‌ای از این سخنان انتقاد کردند.
روحانی با تاکید بر اینکه ایجاد دوگانگی «جان و نان» و «عزاداری و سلامت» غلط است و هر دو باید در کنار هم و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی باشند، افزود: امسال ماسک گذاری و رعایت فاصله گذاری اجتماعی از سوی عزاداران و تجمع نکردن و تراکم در یک مکان نیز جزو شکوه مراسم عزاداری امام حسین(ع) است.
رئیس جمهور تاکید کرد که این مراسم عزاداری با برنامه ریزی‌های دقیقی که انجام شده، باید به گونه‌ای برگزار شود که نه تنها بهانه‌ای در اختیار معاندین قرار نگیرد بلکه ایران را به الگویی برای سایر کشورها و شیعیانی تبدیل کند که مراسم عزاداری امام حسین(ع) را برگزار می‌کنند.
رییس جمهوری این تعبیر را هم به کار برده تا منظور خود را روشن‌تر بیان کرده باشد: «برگزاری عزاداری‌های محرم، حتماً. رعایت پروتکل‌های بهداشتی، قطعاً».
در این میان سخنگوی وزارت بهداشت با اشاره به برگزاری مراسم عزاداری محرم گفت: برگزاری مراسم عزاداری در سال جاری با توجه به شیوع ویروس کرونا ممکن است با تغییراتی نسبت به سالهای گذشته همراه باشد. اکنون پیشنهاد‌ها در زمینه شیوه‌های برگزاری در حال طرح است و همه این موارد با همکاری بین بخشی بررسی و اطلاع رسانی خواهد شد.
سیما لاری ادامه داد: «تدوین پروتکل‌های مربوط به مراسم محرم در حال انجام است و با توجه به شرایط خاص امسال از نظر شیوع ویروس کرونا باید این پروتکل‌ها با دقت و همکاری بین‌بخشی و البته توجه در زمینه برگزاری باشکوه مراسم عزاداری امام حسین (ع) تدوین و ابلاغ شود.».
انتقادات
باید گفت منتقدین بیشتر نگران شیوع موج دوم ویروس کرونا در کشور و افزایش روز افزون تعداد مبتلایان و فوت شدگان ناشی از این بیماری هستند.
این گروه می گویند: از آنجا که برگزاری مراسم محرم همراه با برگزاری اجتماعات مذهبی و هیات های عزاداری و سوگواری است ، می تواند انتشار بیشتر بیماری در کشور شود. حجت‌الاسلام مسیح مهاجری مدیر مسؤول روزنامه جمهوری اسلامی خود نیز روحانی است در این باره گفت: «پروتکل‌های بهداشتی در محرم قابل رعایت نیست» و « سلامت، امری است واجب حال آن که عزداراری مستحب است و به خاطر امر مستحب نباید سلامت مردم را به خطر انداخت» . این عده می گویند رئیس جمهور باید در مقام «رییس ستاد ملی کرونا» دستور دهد و تصمیم بگیرد نه اینکه چون روحانی است و سالهای دور منبر می‌رفته و خطیب بوده دستور موافقت خود برای برگزاری این مراسم بر اساس هویت و پیشینه قبلی خود صادر کند. همچنین احمد توکلی فعال اصولگرا نیز گفته است،«عزاداری امام حسین (ع)خلوص می خواهد نه شکوهی که جان هزاران عزادار را به خطر اندازد و در حافظۀ مردم، از عاشورا خاطره ای ناخوش بسازد.»
برخی نیز بر این باورند که به دشواری می توان پذیرفت که هیأتها و دسته‌ها در اوج و غلیان احساسات فاصله گذاری را رعایت کنند.
اهمیت ماه محرم و جایگاه آن در ایران
در این میان اینگونه مخالفتها موجب می شود تا مردم و دوستداران امام حسین (ع) نگران برگزاری جلسات مذهبی در ماه محرم باشند.
این در حالی است که زندگی ملت ایران با عشق به امام حسین (ع) و فرهنگ عاشورا و سوگواری برای سیدالشهدا عجین شده و ایرانی‌ها همواره توجه خاصی نسبت به اهل بیت (ع) و به ویژه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) دارند.
باید توجه داشته باشیم این مراسم آنقدر در نزد مردم ایران اهمیت دارد که حتی اگر رئیس جمهور می گفت برگزاری مراسم محرم سلامت مردم را به مخاطره می افکند و شمار مبتلایان و جان باختگان کرونا را بالا می بَرد، باز هم کسی به سخنان او توجهی نمی کرد. مردم کشورمان فرهنگ عاشورا را فرهنگی غنی می‌دانند که ترویج این فرهنگ سبب کاهش آسیب ها و معضلات اجتماعی می‌شود. حجت الاسلام زمانی مسئول دفتر سیاسی اجتماعی حوزه‌های علمیه با تأکید بر اینکه اصل مراسم دینی باید برگزار شود و هرگز نباید به خاطر ویروس منحوس کرونا مراسم دینی یکجا و به صورت مطلق تعطیل اعلام شود، در این باره گفت: برای تقویت روحی افراد و حل معضلات روانی و افسردگی، جامعه نیازمند برگزاری این نوع مراسم دینی است.
وی تعطیلی مطلق مراسم و مکان‌هایی چون نماز جمعه، مساجد، نماز جماعت و عزاداری‌های مذهبی را بی‌معنا دانست و ابراز کرد: دولتی که هیچ اعتقادی به دین ندارد، تعطیلی مطلق مراسم‌های مذهبی را اعلام میکند، اما یک دولت متدین جمع بین دو اصل میکند و با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی و انجام وظایف در اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی به برگزاری اصل مراسم دینی اقدام میکند. باید در نظر داشت که ۵ ماه است که مظاهر دینی تحت‌الشعاع شیوع کرونا قرار گرفته و نهاد دیانت و حوزه نمی‌تواند بیش از ۶ ماه صبر کند. محرم و عاشورا هم به عنوان مهم ترین نماد و شناسۀ عاشورا محدویت پذیر نیست.
از سوی دیگر شاهد هستیم که همه ساله مخالفان تشیع در آستانه نزدیکی به محرم و ایام اربعین، موج تخریب عزاداری ها و مقابله با این سنت بسیار مهم و استراتژیک مذهبی از خارج کشور آغاز و با بازیگری عده‌ای در داخل کشور به اوج خود می‌رسد. در سالهای قبل یکبار نذری دادن برای امام حسین(ع) را زیر سوال می بردند و گاهی نیز اشغال ریختن در مسیر پیاده روی اربعین را زیر سئوال می‌بردند. کارشناسان می گویند : ترساندن مردم از مراسمات عزاداری و ارائه آمارهای عجیب و غریب از احتمال ابتلا به کرونا در صورت حضور درعزاداری دهه اول محرم، خط جدید رسانه ای و برنامه تخریب امسال عزاداری دهه اول محرم و هیات مذهبی کشور باشد. از سوی دیگر تجربه دو سه ماه گذشته در زمینه برگزاری عروسی‌ها، مجالس ختم، مسافرت‌ها، نشان داد که مردم را نمی توان در خانه‌ها حبس کرد و باید روش های پیشگیری را به آنها آموخت.
این درحالی است که براساس برآوردهای انجام شده، بیشترین رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای مقابله با کرونا توسط قشر مذهبی انجام شده و همچنین بالاترین حد استاندارد رعایت مسایل بهداشتی نیز تاکنون مربوط به مراسمات مذهبی کشور بوده است. عماد افروغ جامعه شناس نیز در این باره گفت؛ همان روزهای اول شیوع کرونا، به این مسأله توجه داده شد که برخورد صفر و یک با پدیده لایه مندی چون کرونا کار درستی نیست. نباید کرونا را صرفا پدیده‌ای طبیعی می‌دیدیم که متاسفانه این گونه شد. حتی در نگاه طبیعی نیز اگر از همان ابتدا نگرشی لایه مند می‌داشتیم، بدین معنا که این پدیده لایه‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی الهیاتی دارد، طور دیگری برخورد می‌کردیم و سیاست گذاری‌ها نیز به شیوه دیگری انجام می‌شد.
این جامعه شناس ادامه داد: نمی توان به مردم گفت مراسم عزاداری امام حسین(ع) را برپا نکنند. چنین امری شدنی نیست. ولی می‌توان این مسأله را مدیریت کرد. باید برپایی مراسم و حفظ موارد بهداشتی را با یکدیگر جمع و ادغام کرد. نباید این موضوع را رها کرده یا اینکه بگویند مراسمی نباشد. مخصوصا درباره عزاداری های امام حسین(ع) که تاریخ می گوید اگر منعی برایش وجود داشته باشد، واکنش‌های تندی به همراه خواهد داشت. در اینجا علما باید وارد قضیه شده و آگاهی بخشی کنند و شرایط خاص کرونایی را برای رعایت فاصله فیزیکی و موازین بهداشتی و همنوا با مسئولان بهداشتی کشور، گوشزد کنند.
در نهایت
بدون شک با نظارت گسترده، اعمال تغییراتی نسبت به سالهای گذشته و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری می‌توان این آیین مذهبی را هر چه بهتر برگزار کرد. مواردی مانند رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی، برگزاری مراسم در فضاهای سرباز، کوتاه شدن زمان مراسم و استفاده از ماسک می‌تواند از جمله نکات قابل توجه در برگزاری مراسم عزاداری امسال باشد.
می توان هم محرم را در سوگ باشیم و به چرایی و جنبه‌های مختلف آن بپردازیم تا مجال بزرگداشت این ایام را به خوبی به هنگام کرونا فراهم کنید. در این میان می توان ابتکاراتی مانند ماسک‌های منقوش به نمادهای محرم طراحی و تولید کرد تا عزاداران نسبت به استفاده از آن راغب باشند.
حتی نذر ماسک یا کمک به مستمندان و توزیع نذری‌ها به صورت سبدهای ارزاق می‌تواند در این ایام یکی روشهای پیشنهادی باشد.
در این میان ارایه زیرساخت رایگان برای پخش زنده به هیئت‌های مذهبی و برگزاری محرم ۹۹ به شکل غیر حضوری و آنلاین کمک میکند، سامانه‌ها پلتفرم پخش زنده‌ی خود را به رایگان در اختیار هییت‌های مذهبی قرار دهد که ضمن پاس‌داشت ایام محرم و صفر، به‌جای برگزاری حضوری، برگزاری آنلاین مراسم را انتخاب می‌کنند.
تجربه برگزاری مجازی مراسم در ماه مبارک رمضان و پس از آن توسط برخی از هیأت‌های مذهبی انجام شد و این تجربه می‌تواند در زمان ماه محرم و صفر هم اجرایی و عملی شود. یادمان باشد رهبر معظم انقلاب اسلامی در این زمینه تاکید کردند: تحقیقاً یکی از مهمترین امتیازات جامعه شیعه بر دیگر جوامع مسلمان، این است که جامعه شیعه، برخوردار از خاطره عاشوراست.
دریافت صفحه با کد QR