وزیرخارجه کشورمان اعلام کرده؛ به دنبال اصلاح رابطه با عربستان، امارات و بحرین هستیم؛ محمد جواد ظریف یادآور شد؛ همواره از گفتوگو استقبال کردهایم، اما آمریکاییها مدعی شدند میخواهند فروش نفت ایران را به صفر برسانند که اصلا شدنی نیست.
بیش از دوسال است که روابط دیپلماتیکی بین ایران و عربستان وجود ندارد، آن هم به دلیل اتفاقاتی که با اعدام شیخ نمر آغاز شد و برخی ناظران سیاسی معتقدند که این اقدام عامدانه از سوی سعودیها برای تحریک تهران بوده و سپس با ماجرای تلخ حادثه منا و حمله به سفارت ریاض در تهران تنش میان دو کشور را به حدی رساند که قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان را رقم زد.
البته پیش از این اتفاق شاهد شیطنتهایی از سوی سران سعودی را شاهد بودیم اما، دشمنی این رژیم متهجر با جمهوری اسلامی ایران از همان زمان تعطیلی سفارت عربستان در تهران و اخراج سفیر کشورمان از ریاض روند سعودی گرفت و همچنان نیز ادامه دارد چناچنه سران این رژیم عقب افتاده و متهجر تقلای زیادی برای تضعیف نقش جمهوری اسلامی ایران در معادلات منطقه داشتند و مقامات کشورشان نیز با اتهام زنیهای مکرر ایران به عنصر بیثبات کننده منطقه معرفی میکنند.
ماجرا از آن جا جالبتر میشود که این کشور با دلارهای نفتی دیگر کشورها نظیر بحرین، کویت و امارات متحده عربی را تحریک به اتهام زنی و همراهی با سیاستهایش میکند.
البته دلارهای سعودی در راه پرورش تروریسم در سوریه، عراق و بسیاری دیگر از کشورها و نیز بر هم زدن آرامش منطقه حمله به مردم بیگناه یمن صرف میشود آن هم با حمایتهای همه جانبه آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی.
البته رژیم استکبارگر آمریکا از این فرصت دشمنی عربستان با ایران برای دوشیدن سعودیها و تشکیل ائتلافی عربی علیه تهران بیشترین بهره را برده است. سران سعودی نیز که در توهم رهبری بر منطقه به سر میبرند و فاقد هرگونه تفکر دموکراسی و احترام به تمامیت ارضی کشورها و برقراری صلح و امنیت در منطقه هستند، بهترین زمان را برای مهار تهران دانستهاند.
به عبارت دیگر پشت گرمی سران سعودی به قدرتهای فرامنطقهای بویژه آمریکاست. در واقع، آمریکا برای آنها در حکم ارباب قلچماقی است که میتوانند پشت سرش پنهان شوند به خیال خام خود اقتدار ملت ایران را به زانو در آورند.
حالا از آقای ظریف باید پرسید اینکه میگویید به دنبال اصلاح روابط با سران سعودی هستید از برقراری روابط و گفتوگوها استقبال میکنید آیا با سران سعودی که مقاماتشان تقریبا هر روز ایران را به برهم زدن آرامش و ثبات در منطقه متهم میکنند و کشورهای دیگر همچون بحرین و امارات را نیز علیه تهران تحریک میکنند، میخواهید روابطتان را اصلاح کنید؟ آیا با کشوری که روابط پنهان و آشکار با رژیم صهیونیستی دارد در اتاق فکرهای این رژیم غاصب صهیونیستی حضور و برای دشمنی با ملت ایران برنامه ریزیهای بلند مدت دارند میخواهید دوباره گفتوگو کنید؟ این رژیم سعودی تنها برای زیاده خواهی مردم بیگناه یمن را مورد تجاوز تقریبا هر روزه خودش قرا میدهد با این اقدام تلاش دارد تا سناریوهای ضد ایرانی اش را نیز پیش ببرد می توان پای مذاکره و به فکر از سرگیری روابط افتاد؟ آیا واقعا خود سران سعودی علاقهمند به از سرگیری این روابط هستند؟ رژیمی که تمام حیات خویش را در حفظ ارتباط و بردگی آمریکا میداند قابل اعتماد است؟ آقای ظریف! اصلاح رفتار با عربستان دقیقاً به چه معنا است؟
در ادامه مصاحبه ظریف در پاسخ به این سؤال که آیا مذاکرات ایران و ۱+۴ درباره بسته پیشنهادی به نتیجه مشخصی رسیده است؟ گفت: بسته پیشنهادی اروپا دارای خطوط کلی مشخصی است که رئوس آن اعلام شده از جمله آنکه مسیر بانکی برای تبادلات مالی ایران وجود داشته باشد و فروش نفت ایران نیز در سطح کنونی باقی بماند. تحریمهای مرتبط با این موضوعات در آبان ماه (نوامبر) عملیاتی میشود.
وی که با روزنامه ایران دیلی گفتوگو میکرد، افزود: اقدامات دیگری هم در چارچوب حفظ برجام شامل فعال کردن شرکتهای کوچک و متوسط و رایزنیهایی برای احیای قانون جلوگیری از اجرای تحریم ها (قانون انسداد تحریم ها) و صدور مجوز بانک سرمایه گذاری اروپا نیز صورت گرفته است. در جریان تلاش های گستردهای هم که بنده در خلال سفر به سنگاپور برای امضای قرارداد مودت با «آ سه آن» داشتم به این نتیجه رسیدم اروپاییها نه تنها در داخل اتحادیه اروپا برای حفظ برجام کار میکنند، بلکه خارج از اتحادیه هم کارهای گسترده ای انجام داده اند.
وزیر امور خارجه ایران ادامه داد: به عنوان مثال اروپاییها جداگانه و تک به تک با کشورها صحبت کرده اند که خرید نفتشان را از ایران افزایش دهند یا از برخی کشورهایی که تاکنون خریدار نفت ایران نبوده اند، خواسته اند از ایران نفت بخرند، همچنین از کشورها خواسته اند تا از الگوی مشابه فعالسازی حسابهای بانک مرکزی ایران در بانکهای مرکزی اعضای اتحادیه اروپا که خود اتحادیه در حال عملیاتی کردن آن است، استفاده کنند. نتیجه مجموعه این اقدامات، انزوای آمریکا بوده است.
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه «این اقدامات چه سطحی از انتظارات ایران را در چارچوب منافعش محقق می سازد؟» گفت: اقدامات اروپایی ها هنوز در حدی نیست که توقع داشتیم، اما معتقدیم در مسیر درست حرکت می کنند.
ظریف افزود: برخی از تحریم هایی که از روز یکشنبه اجرایی شد، مانند تحریم اسکناس دلار، از جمله موضوعاتی بوده که آمریکایی ها همواره و حتی زمانی که عضو برجام بودند، با توجه به شرایط ویژه و میزان اسکناسی که در ایران مورد استفاده قرار میگرفته است، درباره آن مانع تراشی میکردند لذا از اروپاییها انتظار اقدامات بیشتر داریم؛ با این وجود معتقدیم اقدامات خوبی برای حفظ برجام داشتهاند.
وی تصریح کرد: برای نمونه ورود ۵ فروند هواپیمای ATR به ایران نتیجه تلاش دولت های اروپایی و فشار آنها به آمریکا بود و توانستند مجوز صادرات تعداد موجود هواپیماهای ATR که قابل ارسال به ایران بود را بگیرند، این در حالی است که اولین اقدام آمریکایی ها درباره تحریم ها در حوزه هواپیما و باطل کردن مجوز فروش آن به ایران بود که نشان دهنده ماهیت ضد حقوق بشری این کشور علیه ایران است.
وی ادامه داد: در شرایطی که آمریکایی ها برای باطل شدن سایر مجوزها تا ۶ اوت (۱۵ مرداد) صبر کرده بودند اما برای تحریم هواپیما تا این تاریخ صبر نکردند و از همان روز اول اقدام به این کار کردند. همین موضوع کافی است تا جامعه جهانی متوجه شود میزان عناد دولت آمریکا با مردم ایران در چه حد است که موضوعی که کاملا جنبه انسان دوستانه دارد را زیر پا می گذارد و حفظ سلامتی مسافران هوایی ایران را نشانه می رود و بعد ادعای حمایت از مردم ایران را هم دارد.
ظریف اظهار داشت: مجموعه اینها نشان میدهد هرچند اقدامات اروپایی ها در حد انتظار ما نبوده است اما در جهت صحیح اقدام کردند و انصافا به تعهدات خود در چارچوب برجام متعهد بوده اند و تعهدات سیاسی خود را به روشنی اعلام کرده و آنها را پیگیری کرده اند اما برای عملیاتی کردن این تعهدات انتظارات بیشتری داریم و معتقدیم بخش مهمی از این تعهدات باید پیش از اجرایی شدن تحریمهای نفتی و بانکی عملیاتی شود.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که «یعنی معتقدید ۱+۴ تا مهلت سررسید تحریمهای نفتی ایران میتواند راهکارهای مقابله با این تحریم ها را عملیاتی کند؟» گفت: بر اساس مشاهداتمان از روندی که در جامعه بین الملل جریان دارد و مقاومتی که تمامی کشورها و نه فقط اروپایی ها بلکه شرکای نفتی ایران برابر بازگشت تحریم های آمریکا داشتند، معتقدیم می توانیم تضمین های لازم برای حفظ برجام را به دست آوریم.
ظریف تاکید کرد: اروپا در مسیر درستی برای حفظ برجام گام برداشته است اما عملیاتی کردن اقداماتشان برای حفظ برجام بیش از زمانی که خودشان هم فکر می کردند، زمان بر بوده است که باید این را هرچه سریع تر اصلاح کنند.
وی افزود: قبل از اینکه تحریمها به مرحله عملیاتی برسد باید اطمینان حاصل کنیم هیچ تاثیری بر منافع ایران نمی گذارد. این مساله هم مهم است که اروپایی ها در حوزه تحریم های مربوط به فلزات گرانبها یا خودرو که اینک اجرایی شده است، اقدامات لازم را انجام دهند تا ایران بتواند از مزایای برجام بهره مند شود.
ظریف همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه «رایزنیهای سیاسی و اقتصادی با کشورهای طرف برجام مشخصا تحت مدیریت نهاد وزارت خارجه صورت می گیرد یا مشترکا از سوی سایر نهادها پیگیری میشود؟» گفت: وزارت خارجه نمیتواند متصدی مذاکرات اقتصادی باشد چون ما نه تخصص آن و نه ابزارش را داریم و نه مصلحت است وارد مذاکرات جزیی شویم، زیرا ممکن است طرف مقابل وارد جزئیاتی شود که شفاف سازی و پیگیری آن فقط از دستگاه های ذیربط بر آید اما کنار سایر دستگاه ها هستیم و کمک می کنیم.
وزیر امور خارجه همچنین در پاسخ به این پرسش که «دولتمردان آمریکا در کنار تلاشهایی که برای متوقف کردن روند اجرای برجام دارند، پیام های مختلفی را برای مذاکره مستقیم و بی قید و شرط با ایران ارسال کرده اند. جریان های سیاسی داخل کشور خوانش های متفاوتی از چنین درخواستی دارند... برخی معتقدند مذاکره با آمریکا تابو نیست و نباید راه گفتوگو با این کشور را بست. نگاه شما به عنوان کسی که تجربه زیادی از مذاکره دوجانبه با مقام های آمریکایی درباره برجام داشته، چیست؟» گفت: ما همیشه از شعار فراتر رفته ایم و عمل کرده ایم. پیش از این، مذاکره با آمریکا را با اجازه مقامات عالی نظام شروع کردیم و بیشترین میزان مذاکره با آمریکا را داشتیم. مذاکراتی که در سالهای ۹۲ تا همین اواخر و قبل از خروج آمریکا از برجام بین ایران و آمریکا صورت گرفته بی سابقه بوده است. وزیر خارجه آمریکا رکورد حضور خارج از آمریکا را در مذاکراتی که با ایران داشت، شکست. در تاریخ کوتاه آمریکا هیچ گاه وزیر خارجه ای از این کشور تا به این اندازه طولانی مدت برای یک مذاکره خارج از کشور نبوده است.
وی افزود: اعتماد نسبت به آمریکا به خصوص دولت جدید این کشور که موضوعیت نداشته و هیچکس در دنیا به آنها اعتماد ندارد، ولی چقدر می توان مطمئن بود که وقتی شما به نتیجه ای رسیدید این نتیجه اعمال می شود. اکنون توافقی داریم که همه دنیا معتقد است، توافق خوبی است، سازوکار نظارتی دارد چنانکه آژانس انرژی اتمی ۱۲ بار گزارش داده و این توافق کاملا از سوی ایران اجرا شده است.
ظریف ادامه داد: خب چه مشکلی وجود داشت که آمریکایی ها از این توافق کنار کشیدند؟ اگر صرفا قرار باشد که تمایلات لحظه ای افراد و یا فشارهای گروه های فشار، خط مشی سیاسی کشوری را تعیین کند دیگر چه نیازی به مذاکره است. انجام مذاکره نیازمند ملزوماتی است که باید به آن توجه جدی شود و جمهوری اسلامی هیچ وقت کشوری نبوده است که مذاکره را رد کند اما مذاکره باید شرایط خودش را داشته باشد.
وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه «مذاکره مستقیم با ایران از سوی ترامپ بدون شرط و از سوی وزیر خارجه اش به چند شرط ناممکن مقید می شود... این تناقض ها نشان دهنده چیست؟» گفت: در هیات حاکمه آمریکا پیرامون این موضوع وحدت نظر و توافق وجود ندارد، یعنی ترامپ اعلام می کند مذاکرات بدون قید و شرط و بعد با فاصله دو ساعت از اعلام او، وزیر خارجه آمریکا سه شرط تحقق نشدنی برای مذاکره اعلام می کند.
درخواست برای مذاکره شاید یک نمایش تبلیغاتی محسوب شود
ظریف اظهار داشت: در غیاب این شرایط، درخواست برای مذاکره شاید یک نمایش تبلیغاتی محسوب شود و حتما نخبگان سیاسی کشور، روشنفکران جامعه و مردم ایران توقع ندارند که برابر هر نمایش تبلیغاتی عکس العمل نشان دهیم، باید همه حرکت ها را با هم بررسی کنیم و به تناسب واقعیات و منافع ملی عکس العمل نشان دهیم.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش مبنی براینکه « آیا هشداری که رئیس جمهوری درباره اقدام احتمالی ایران مبنی بر قطع صادرات نفت سایر کشورها از تنگه هرمز در صورت عملیاتی شدن تحریم های نفتی آمریکا مطرح کردند در چارچوب مواجهه با این جنگ روانی بود؟» گفت: آنچه اعلام کردیم این بود که علاقمند به حفظ امنیت و ثبات در منطقه هستیم و تعهد و علاقه مان به این موضوع را پیش از این در پذیرش در بند هشتم قطعنامه ۵۹۸ در مورد امنیت منطقه ای که بر اساس پیشنهاد ایران بود، مقابله با داعش و افراط گرایی در منطقه، طرح پیشنهاد مجمع گفت وگوهای منطقه ای در خلیج فارس و ایجاد منطقه قویتر نشان دادیم، یعنی ثابت کرده ایم که در کنار تامین امنیت منطقه به امنیت تک تک اجزای این منطقه هم پایبند هستیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: اگر آمریکاییها بخواهند این خیال خام و غیرممکن را در ذهنشان بپرورانند حتما باید عواقب آن را هم بدانند چرا که نمی توانند فکر کنند که ایران نفت صادر نکند و دیگران صادر کنند. البته وقوع چنین موقعیتی، بسیار بعید و تقریبا ناممکن است و یقین داریم هم همسایگان و هم تولیدکنندگان نفت و هم کسانی که امنیت اقتصادی شان به امنیت نفت بستگی دارد، مانع از این خواهند شد که آن شرایط حاد رخ دهد.